شهید ذوالفقاری از خلبانان باهوش و تحصیل کرده نیروی هوایی بود که به سه زبان آلمانی، فرانسوی و انگلیسی تسلط داشت.
از شاهکارهای به یادماندنی او پرواز شجاعانه بر فراز بغداد و گرفتن عکس و فیلم از مناطق استراتژیک آن بود.
موشک دوم در پشت هواپیما منفجر شد و هواپیما دچار تکانهای شدیدی شد. به دلیل استفاده از پس سوز و حرکت در ارتفاع پایین، سوخت درحال اتمام بود...
پروازبر فراز خاک دشمن با فانتوم شناسایی که تنها بود و بی دفاع و سلاحی جزدوربین فیلمبرداری نداشت، دل شیر می خواست. مردانی می خواست که سیاوش واربه دل آتش بزنند و با تهیه عکس از مواضع دشمن، چشمان تیزبین نیروی هوایی باشند و فریدون ذوالفقاری مردی از این تبار بود. خلبان تحصیل کرده وباهوشی که در مدارس و دانشگاههای اتریش، آلمان و انگلستان تحصیل کرده وپیچیده ترین آموزشهای پرواز را در آمریکا با موفقیت به پایان رسانده بود واینک با کوله باری از دانش و تجربه آمده بود که پاسدار حریم این آب و خاکدر برابر هجوم دشمن باشد. در اینجا ابتدا برگی زرین از کارنامهپرافتخار خدمتی او را در عملیات شناسایی بغداد ورق می زنیم و سپس به مرورزندگی نامه اش می پردازیم.
شناسایی کامل بغداد
آغاز شده بود و با توجه به عدم شناختکافی خلبانان نیروی هوایی از موقعیت اهداف دشمن، باید به طریقی این اهدافشناسایی و با مشخص شدن موقعیت جغرافیایی آنها، برای انهدامشان اقدام میشد.
لذا همزمان با شروع جنگ، عملیات شناسایی و عکس برداری هوایی ازمناطق نظامی دشمن نیز آغاز شده بود. این ماموریتها بدین شکل بود که قبل ازانجام عملیات، ابتدا از محل عکس برداری می شد، سپس کار بر روی عکسهایگرفته شده انجام می پذیرفت و عملیات طراحی می شد. آنگاه هواپیماهایشکاری-بمب افکن با توجه به همین اطلاعات، به محل رفته و آن جا را بمباران می کردند و سپس دوباره هواپیمای شناسایی به محل اعزام می شد و از آن جاعکس برداری می کرد تا میزان خسارات وارده مشخص شود.
به جز این موارد،هواپیماهای شناسایی به تنهایی پروازهای دیگری را نیز در عمق خاک دشمنانجام می دادند. این ماموریتها به خاطر بعد مسافت، موقعیت پدافند دشمن ونوع عکس برداری بسیار خطرناک بود و اکثر آنها غیر ممکن به نظر می رسید.
عملیاتی حساس
درهمین زمان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران تصمیم به انجام یکماموریت شناسایی بزرگ گرفت. این عملیات به قدری حساس بود که دستور آن راساتوسط فرماندهی محترم وقت نیروی هوایی صادر شده بود و تاکید شده بود حتیاگر ضرورت یابد که چندین بار این ماموریت تکرار شود، باید در نهایت اینعملیات انجام شود.
پایگاه هوایی همدان مامور انجام این عملیات شدهبود. بارها این گونه ماموریتها توسط خلبانان تیزپرواز نیروی هوایی انجامگرفته بود ولی این بار ماموریت شکل دیگری داشت.
عملیات همان طور کهگفته شد بسیار حساس و درعین حال خطرناک بود. با بررسیهای اولیه هم احتمالانجام این عملیات تقریبا صفر بود، ولی این ماموریت به هر قیمتی باید انجاممی شد.
عکس برداری کامل از بغداد
طبقدستور ابلاغی، هواپیماهای شناسایی باید از پایگاه هوایی الرشید بغداد، کاخ صدام حسین، مجلس الوطنی، ساختمان وزارت جنگ، ساختمان حزب بعث، ستاد ارتشعراق، پالایشگاه الدوره بغداد، کارخانه اسلحه سازی و انبار مهمات در حومهبغداد عکس برداری می کردند.
تقریبا انجام این عملیات غیرممکن بود.فرماندهی پایگاه هوایی همدان با احضار فرمانده گردان شناسایی پایگاه، اینماموریت را به وی ابلاغ نمود و توضیح داد که این عملیات تا چه حد می توانددر روحیه رزمندگان اسلام تاثیر مثبت بگذارد.
فرمانده گردان شناسایی پایگاه، سرتیپ خلبان شهید "فریدون ذوالفقاری" یکی از بهترین خلبانان هواپیمای فانتوم شناسایی (آر.اف.4) بود.
ویبا دریافت ابلاغیه، سریعا مشغول به طرح ریزی این عملیات شد. با توجه بهدشواری این عملیات، شهید ذوالفقاری تصمیم گرفت که شخصا این عملیات راانجام دهد.
کار طراحی عملیات آغاز شد
برای این عملیات لازم بود تا چندین نکته مورد توجه قرار گیرد:
اولدر نظر گرفتن توان عملیاتی، دوم در نظر گرفتن آمادگی عملیاتی و سوم انتخابیک خلبان باتجربه و درعین حال شجاع که البته از حیث شجاعت خلبانان، نیرویهوایی با مشکلی مواجه نبود.
ذوالفقاری با توجه به حجم بالایپدافند منطقه، تصمیم گرفت که این عملیات توسط یک فروند هواپیما انجام شود.پس یکی از بهترین خلبانان کابین عقب پایگاه را که جزو شجاعترین و ورزیدهترین خلبانان بود، انتخاب و به وی تاکید کرد جهت رعایت اصول حفاظتی، درمورد این ماموریت با کسی صحبت نکند.
کار طراحی عملیات آغاز شد. به خاطر تنوع نقاط، فاصله آنها، فشردگی پدافند هوایی و نوع عکس برداری طراحی عملیات بسیار دشوار بود.
درقدم اول خلبان ذوالفقاری با بررسی موانع منطقه و نوع عکس برداری، دستوراتلازم را برای تجهیز هواپیما به دستگاه های پادکار الکترونیک و دوربینهایمخصوص به گردان نگه داری ابلاغ نمود تا بر اساس آن نیازهای هواپیما تامینگردد.
در دستورات تهدیداتی مثل موشکهای سام 2 و 3 و 6، هواپیماهای دشمن، موشک های برد کوتاه رولند و انواع توپ های ضد هوایی ذکر شد.
قدمبعدی تعیین زمان عملیات بود. شهید ذوالفقاری و کمک خلبان وی، تصمیم گرفتنددر اواسط روز این عملیات انجام شود و این به دو دلیل بود: اول این که دراین موقع آفتاب کامل بود و عکس ها روشنتر و با کیفیت تر ثبت می شدند، دومعملیات در این ساعت باعث می شد سایه هواپیما روی زمین نیفتد و در عکسهامشخص نشود.
قدم بعدی تعیین راههای ورودی به بغداد و حومه آن بود. دومسیر برای ورود به بغداد مشخص و همچنین مقرر شد اهداف با توجه به اهمیت آناولویت بندی شوند و به ترتیب از آنها عکس برداری شود.
چون هواپیمافاقد هرگونه وسیله دفاعی بود، قرار بر این شد که یک هواپیمای شناساییابتدا به پرواز درآید و موقعیت منطقه را بررسی کند و در صورت نبود خطراتاحتمالی، هواپیمای عکس برداری و شناسایی به پرواز درآید. همزمان یک فروندهواپیمای رهگیر اف 14 نیز در پشت مرزها به گشت زنی بپردازد که در هنگامبازگشت فانتوم شناسایی، درصورتی که مورد تعقیب هواپیماهای دشمن قرار داشت،از نفوذ هواپیماهای دشمن به خاک کشورمان جلوگیری کند.
همچنین یکفروند تانکر سوخت رسان نیز در همین منطقه با پوشش هوایی همین هواپیمای اف14 حضور پیدا کند تا در هنگام رفت و برگشت، به فانتوم سوخت رسانی کند.ساعت پرواز نیز ساعت 5/9 صبح روز بعد انتخاب شد.
عملیات آغاز می شود
ساعت8 صبح روز موعود، خلبانان آخرین چکهای لازم را انجام دادند. همزمان باپدافند مرزی هماهنگ شد و به هواپیماهای اف 14 و تانکر 747 دستورات لازمبرای زمان پرواز و همچنین منطقه ایستایی داده شد.
راس ساعت مقررهواپیمای فانتوم شناسایی به پرواز درآمد. خلبان بعد از پرواز هواپیما رادر ارتفاع 18000 پایی نگه داشته و به سمت محل ملاقات با تانکر پیش رفت. درمنطقه ایستایی تانکر سوخت رسان منتظر فانتوم بود. در سکوت کامل رادیوییفانتوم به تانکر وصل شد و عمل سوخت گیری با موفقیت انجام شد.
شهیدذوالفقاری بعد از سوخت گیری بلافاصله ارتفاع خود را کم کرده و در ارتفاع500 پایی وارد دره های مرزی شد و به سمت مرز پیش رفت. در همین ارتفاعفانتوم وارد خاک عراق شد و با گردشی به سمت 290 درجه، به سمت جنوب بغدادپیش رفت. قسمت مشکل ماموریت تازه آغاز شده بود. ذوالفقاری ارتفاع را به100 پایی رسانده و با سرعت 570 نات به سمت بغداد حرکت کرد. او با توجه بهمسطح بودن زمین، مجددا ارتفاع را کم کرد و سرعت را افزایش داد.
درهمین هنگام شهید ذوالفقاری متوجه کابلهای برق فشار قوی در روبه روی خود شدو بلافاصله کمی ارتفاع گرفت و از روی آنها به فاصله چند متر گذشت. در اینهنگام چند چراغ اخطار دهنده راداری در کابین خلبان روشن شد. ذوالفقاریارتفاع را کم و به زیر 100 پا رساند.
بر فراز بغداد
بعداز دقایقی شهید ذوالفقاری با تغییر سمت هواپیما، راه بغداد و پایگاه هواییاین شهر را پیش می گیرد. بعد از عبور از راه آهن، هواپیما به 2 مایلی هدفاول می رسد: پایگاه هوایی الرشید. ارتفاع عکس برداری در این پایگاه 500 پابود. هواپیما همچون شبحی در آسمان پیش می رفت و در یک آن درحالی کهعراقیها غافلگیر شده بودند، هواپیمای شناسایی با ارتفاع 450 پا و سرعتبالای 600 نات از روی پایگاه عبور می کند و عکس های زیبایی نیز تهیه میکند.
هواپیما اینک از کنار بغداد گذشته بود. لذا شهید ذوالفقاری باسرعت به سمت شمال بغداد در حرکت بود. عراقیها در این فکر بوند که ماموریتاین هواپیما ناموفق بوده و او درحال فرار است. در این هنگام با فاصلهگرفتن از شهر، با گردشی مناسب خود را در مسیر دیگری قرار می دهد. کارمرحله اول با موفقیت انجام شده بود و عراقیها مطمئن شده بودند که هواپیمایایرانی فرار کرده است. در این هنگام ارتفاع هواپیما از سطح زمین حدود 50پا بود. وقتی هواپیما کمی از منطقه فاصله گرفت، ذوالفقاری با گردشی تند بهسمت چپ خود را در مسیر شمال بغداد قرار داد. رودخانه دجله و پلهای آناولین چیزهایی بودند که خلبانان می دیدند. هواپیما با سرعت به روی شهررسید و در ارتفاعی متغییر بین 400 تا 1000 پا شروع به عکس برداری نمود.
پرواز در ارتفاع 9 متری
توپهایضد هوایی بی امان شلیک می کردند. 7 دوربین عکس برداری، تصاویر مواضع دشمندر شهر بغداد را ثبت می کرد. با اتمام این مرحله، خلبان بلافاصله با تغییرسمت، راه پالایشگاه الدوره بغداد را پیش گرفت.
پدافند سهمگین اینپالایشگاه باعث شده بود آنجا به دژی نفوذ ناپذیر تبدیل شود. شهیدذوالفقاری در این هنگام برای مصون ماندن از پدافند دشمن، ارتفاع خود را به30 پا (9 متر) رساند و به محض قرار گرفتن بر روی پالایشگاه، با افزایشارتفاع به 700 پایی شروع به عکس برداری از این پالایشگاه نمود.
اینآخرین هدف بود. لذا خلبانان با گردش 90 درجه راه ایران را پیش گرفتند. دراین هنگام هواپیما ارتفاع خود را به 2000 پایی رسانده و با سرعت کمتری بهسمت مرز درحال حرکت بود.
هواپیمای عراقی در تعقیب فانتوم
ناگهانخلبان متوجه چراغ اخطار موشک شد که از سمت عقب به هواپیما نزدیک می شد.قبل از این که خلبانان بتوانند عکس العملی از خود نشان دهند، موشک ازبالای هواپیما عبور کرد، در مقابل آنها با زمین برخورد کرد و منفجر شد.
ذوالفقاری بلافاصله موتورها را در حالت پس سوز قرار داد و درحالی که 20 مایل تا مرز مانده بود، با حداکثر سرعت پیش رفت که...
موشکدوم در پشت هواپیما منفجر شد و هواپیما دچار تکانهای شدیدی شد. به دلیلاستفاده از پس سوز و حرکت در ارتفاع پایین، سوخت درحال اتمام بود. خلبانمجبور شد برای کمتر مصرف شدن سوخت، ارتفاع هواپیما را افزایش دهد. این کاربسیار خطرناک بود چون علاوه بر این که در دید رادارهای دشمن قرار می گرفت،باعث می شد توسط هواپیماهای عراقی رهگیری شود و مورد حمله قرار بگیرد.خلبان با هماهنگی کمک خود به یکباره ارتفاع خود را به 15000 پایی رساند ودر همین هنگام ارتفاعات مرزی کشورمان در دید خلبان بود. ذوالفقاریبلافاصله پس سوز موتورها را خاموش می کند و به سمت محل ایستایی برای سوختگیری هوایی پیش می رود، ولی هنوز از سوی هواپیماهای دشمن تهدید می شد.
سوخت درحال اتمام بود
همهچیز تا این جا خوب پیش رفته بود ولی به دلیل کاهش شدید سوخت فانتومشناسایی، این هواپیما هر لحظه در خطر سقوط قرار داشت و این باعث می شد کهتمامی این عملیات ناموفق باشد. خلبان با تانکر تماس می گیرد و اعلام وضعیتاضطراری می کند. رادار زمینی نیز با هواپیمای اف 14 تماس می گیرد ودستورات لازم را جهت پشتیبانی از فانتوم صادر می کند.
خلبان دوبارهبا تانکر تماس می گیرد و اعلام خطر می کند که خلبان تانکر به او می گویدکه در نزدیک شما هستیم. پس از دقایقی سرانجام خلبان موفق می شود از دورهواپیمای تانکر را مشاهده کند. با نزدیک شدن به تانکر، خلبان هواپیمایسوخت رسان شروع به گردش می کند تا در جلوی فانتوم قرار گیرد. سرانجام کاراتصال انجام می شود و فانتوم شروع به سوختگیری می کند. در این هنگام بودکه خلبان متوجه معجزه دیگری شده بود. نشان دهنده بنزین عدد 400 پوند را درزمان اتصال به تانکر نشان می داد و این درحالی بود که اگر مقدار بنزین کمتر از 500 پوند باشد، موتورهای هواپیما خاموش می شوند ولی فانتوم همچنانپرواز می کرد.
معجزه ها ادامه دارد
بعد از سوختگیری، خلبان تانکر جویای عملیات می شود . شهید ذوالفقاری پاسخ می دهد:
- موشک در نزدیکی دم منجر شده است شما نگاه کن ببین چه خبر است؟
خلبان تانکر با کم کردن سرعت در پشت فانتوم قرار می گیرد و پس از وارسی هواپیما دوباره به حالت اولیه باز می گردد.
ذوالفقاریسوال می کند اوضاع چطور است؟ ولی درحالی که چندین بار تکرار می کند جوابینمی شنود. در نهایت خلبان تانکر می پرسد به کجا می روید که شهید جواب میدهد تهران!
خلبان تانکر که متوجه شده بود وضعیت فانتوم خطرناک است وخسارات وارده بالا می باشد، تصمیم می گیرد تا تهران با فانتوم پرواز کند.لذا بعد از سمت گرفتن به سمت تهران، با پایگاه هوایی تماس می گیرد و بااعلام وضیعت هواپیما به رادار، درخواست اعلام وضعیت اضطراری در پایگاه میکند.
خلبان فانتوم با نزدیک شدن به پایگاه متوجه ماشینهای آتش نشانیو آمبولانس در اطراف باند می شود و تعجب می کند، زیرا او وضعیت اضطراریاعلام نکرده بود.
ذوالفقاری با کم کردن ارتفاع در ابتدای باند فرود می آید و با مهارت و کمک خلبان کابین عقب هواپیما را متوقف می کند.
عملیات با موفقیت 100 درصد با کمک خداوند متعال انجام شد
خلباناندر میان استقبال پرسنل، از هواپیما پیاده می شوند و تازه متوجه عمق حادثهو معجزه می شوند. هواپیما از قسمت دم به طور کل از بین رفته بود. آنهاتازه فهمیدند که چرا تانکر آنها را تا تهران همراهی کرد و همچنین درپایگاه اعلام وضعیت اضطراری شده بود.
قدم نهایی، ظهور و چاپ عکسهایگرفته شده بود که این کار با دقت و ظرافت خاصی صورت پذیرفت و بعد از اینبود که میزان موفقیت عملیات مشخص شد.
کاخ صدام، مجلس الوطنی و سایر اهداف استراتژیک رژیم بعثی عراق به خوبی در عکسها و فیلمها مشاهده می شد.
کیفیت عکسها و زاویه عکس برداری به قدری دقیق و خوب بود که از تعدادی از عکسها بصورت تبلیغاتی استفاده شد.
اینعملیات نمونه بارز یک معجزه الهی بود، زیرا هر کدام از خطراتی که در اینپرواز فانتوم شناسایی را تهدید می کرد به تنهایی می توانست مانع از بازگشتهواپیما به پایگاه شود.
