هواپیمای جنگنده رافال یک جت دو موتوره جنگی ساخت شرکت داسو فرانسه است. این هواپیما توانایی حمل انواع مهمات را برای ماموریت‌های دور برد و کوتاه برد دارد.
بیت ران – علی محمدی: رافال یک هواپیمای چند منظوره است و می‌تواند به اهداف زمینی، هوایی و دریایی حمله کند.
رافال همچنین توانایی حملات دقیق، عملیات شناسایی و هشدار زود هنگام و حتی حمله اتمی علیه نیروهای دشمن را دارد.
این هواپیما در ابتدا برای استفاده نیروی‌های هوایی و دریایی فرانسه طراحی و ساخته شد.
ولی بعدها بازار صادراتی خود را پیدا کرد و به چند کشور هم صادر شد.
جنگنده بمب افکن رافال، در چندین میدان نبرد از قبیل جنگ افغانستان، مالی، لیبی، عراق و سوریه شرکت کرده است.
به جز فرانسه، کشورهای قطر، مصر و هند نیز از جنگنده رافال استفاده می‌کنند.
بازار فروش جنگنده رافال
نیروهای نظامی فرانسه در کل ۱۸۰ فروند جنگنده رافال را به شرکت داسو سفارش دادند.
از این تعداد ۱۳۲ فروند برای نیروی هوایی و ۴۸ فروند نیز برای نیروی دریایی هستند.
تا ژانویه سال ۲۰۱۹، داسو ۱۵۲ فروند رافال را تحویل فرانسه داده بود.
پیش بینی می‌شود سازنده، تا سال ۲۰۲۲ بتواند ۲۸ فروند رافال باقی مانده را نیز تحویل نیروهای فرانسوی دهد.
رافال اولین بار در سال ۲۰۰۴ وارد خدمت شد و اولین استفاده کننده آن نیز نیروی دریایی فرانسه بود.
در سال ۲۰۰۶ نیز نیروی هوایی فرانسه به جمع کاربران رافال پیوست.
این هواپیما روی ناو هواپیمابر شارل دوگل فرانسه نیز دیده می‌شود.
قطر نیز در سال ۲۰۱۵، ۲۴ فروند رافال از فرانسه خرید.
در این قرارداد که ارزش آن به ۷ میلیارد دلار می‌رسد، قطر اجازه اضافه کردن ۱۲ هواپیمای دیگر به سفارش خود را نیز دارد.
قطری‌ها در سال ۲۰۱۷ از این بند قرارداد استفاده کردند و سفارش رافال‌های بیشتر را به فرانسه دادند.
داسو تحویل رافال‌های قطری را از سال ۲۰۱۹ شروع کرد.
رافال F3-R
آژانس خریدهای نظامی فرانسه (DGA) در سال ۲۰۱۸ خبر از تولید نسخه‌ای پیشرفته‌تر از رافال با نام F3-R را داد.
رافال F3-R یک نسخه پیچیده‌تر از مدل استاندارد F3 این هواپیما است و توانایی‌های رزمی بالاتری دارد.
در سال ۲۰۱۷ نیز دولت فرانسه خبر از آغاز توسعه نسخه F4 رافال داد.
داسو در سال ۲۰۱۹ اولین قرارداد توسعه مدل F4 را امضا کرد و قرار است تا سال ۲۰۲۴ این مدل را عملیاتی کند.
توسعه جنگنده رافال
فرانسه از اوایل دهه ۱۹۸۰ در کنار دیگر کشورهای اروپایی یعنی انگلیس و آلمان به دنبال جنگنده‌ای چند منظوره بود.
اما اختلاف نظر در پروژه سبب شد تا انگلیس و آلمان راه خود را از فرانسه جدا کنند و به سراغ پروژه یوروفایتر بروند.
به این ترتیب فرانسه توسعه جنگنده چند منظوره بومی خود را در دستور کار قرار داد.
این جنگنده از نوع بال دلتا (مثلثی) باید از نوع چند منظوره می‌بود تا بتواند جایگزین هواپیماهای سوپر اتاندارد، میراژ و جگوار شود.
نسخه‌های رافال که در سال ۲۰۰۶ وارد نیروی هوایی فرانسه شدند، ورژن‌های B و C رافال هستند.
این هواپیماها اولین اسکادران رافال را در نیروی هوایی فرانسه تشکیل دادند.
فرانسه بخشی از رافال‌های خود را در کشور تاجیکستان و برای پشتیبانی از نیروهای ناتو از افغانستان مستقر کرده است.
دولت فرانسه در سال ۲۰۰۹ سفارش ۶۰ فروند رافال دیگر را به داسو داد.
برزیل نیز در سال ۲۰۱۰ قراردادی به ارزش ۴ میلیارد دلار را با داسو امضا کرد تا ۳۶ فروند رافال از این کشور خریداری کند.
امارات متحده عربی نیز از دیگر خریداران رافال است که قراردادی ۱۰ میلیارد دلاری برای خرید رافال را امضا کرد.
امارات قصد داشت رافال را جایگزین ۶۰ فروند هواپیمای میراژ قدیمی خود کند.
با این وجود، این قرارداد به دلیل نبود توافق سر قیمت هواپیماها به حالت تعلیق درآمد.
این مساله باعث شد تا امارت برای جایگزینی میراژهایش به یوروفایتر تایفون نیز فکر کند.
در سال ۲۰۱۲ وزارت دفاع هند برنامه خود برای خرید جنگنده‌ای چند منظوره را اعلام کرد.
هند برای این برنامه، ۲۰ میلیارد دلار بودجه اختصاص داد.
رافال در رقابت با دیگر هواپیماهایی که جدی‌ترین آنها یوروفایتر تایفون بود، توانست نظر مثبت هندی‌ها را به خود جلب کند.
هند سرانجام تصمیم به خرید ۱۲۶ فروند رافال گرفت.
۱۸ رافال نخست، در سال ۲۰۱۵ به هندی‌ها تحویل داده شدند و قرار شد تا باقی رافال‌ها تحت لیسانس فرانسه در هند تولید شوند.
مصر نیز به عنوان دیگر خریدار رافال در سال ۲۰۱۵ قرارداد خرید ۲۴ فروند از این هواپیما را امضا کرد و آخرین هواپیمای خود را در سال ۲۰۱۹ از فرانسه تحویل گرفت.
طراحی جنگنده رافال
رافال یک جت چند منظوره جالاک است.
هدف داسو از استفاده از بال‌های دلتا در این هواپیما دستیابی به قابلیت مانور بالا بود و به همین دلیل کاناردهایی (بالک) نیز در بخش جلویی هواپیما تعبیه شدند.
رافال همچنین باید توانایی تحمل شتاب جی بین ۳.۶ تا ۹ جی را می‌داشت.
البته این هواپیما در شرایط اضطراری می‌تواند تا ۱۱ جی شتاب را تحمل کند.
از نظر آیرودینامیکی، رافال یک هواپیمای ناپایدار است.
به همین دلیل سازنده برای کنترل هواپیما از سیستم‌های کامپیوتری و در صدر آنها از سیستم پرواز با سیم استفاده کرده است.
رافال توانایی بالایی در پرواز با سرعت پایین دارد و به همین علت بدون نیاز به انجام تغییرات، می‌تواند از روی ناو هواپیمابر بلند شود.
در بخش ابعاد، رافال دارای ۱۵.۲۷ متر طول است و فاصله بین بال‌های آن به ۱۰.۹ متر می‌رسد.
این هواپیما ۵.۳۴ متر ارتفاع دارد و مساحت بال های آن ۴۵.۷ متر مربع است.
وزن خالی رافال ۱۰ هزار و ۳۰۰ کیلوگرم است و حداکثر وزن برخواستی معادل ۲۴ هزار و ۵۰۰ کیلوگرم دارد.
کاکپیت
کاکپیت رافال از نوع جوی استیکی است که به اصطلاح HOTAS نامیده می‌شوند.
این کاکپیت به سیستم هداپ دیسپلی (نمایشگر سربالا) و صفحه نمایش عریض هولوگرافیک ساخت تالس مجهز است.
این صفحه نمایش تمام اطلاعات لازم را در اختیار خلبان قرار می‌دهد.
دو نمایشگر لمسی نیز اطلاعات میدان نبرد و ماموریت را در اختیار خلبان رافال قرار می‌دهند.
خلبان رافال از سایت روی کلاه نیز بهره‌مند است و یک دوربین CCD روی کلاه خلبان وجود دارد که تصویر سیستم هداپ دیسپلی را ضبط می‌کند.
تسلیحات جنگنده رافال
رافال توانایی حمل ۹ تن تسلیحات را در ۱۴ مقر نصب سلاح خود دارد.
در نسخه نیروی دریایی تعداد این مقرها به ۱۳ عدد کاهش پیدا کرده است.
تسلیحات متنوع رافال شامل موشکهای هوا به هوای میکا، مجیک، سایدوایندر، اسرام و آمررام هستند.
تسلیحات هوا به زمین رافال نیز شامل موشک آپاچی، آلارم، AS30L، هارم، ماوریک و PGM100 هستند.
رافال توانایی شلیک موشکهای ضد کشتی اگزوسه، هارپون و پینگون را نیز دارد.
برای ماموریت‌های استراتژیک، جنگنده رافال می‌تواند موشکهای هسته‌ای MBDA و ASMP را نیز حمل کند.
از سال ۲۰۰۴ شلیک موشکهای MBDA و موشک کروز اسکالپ EG نیز روی رافال با موفیت تست شدند.
در سپتامبر سال ۲۰۰۵ رافال اولین شلیک موشک هوا به هوای خارج از شعاع دید Meteor را نیز انجام داد.
در همین سال، رافال از روی ناو هواپیمابر شارل دوگل تست شلیک موشکهای میکا، اگزوسه، اسکالپ، Meteor و ASMP را هم انجام داد.
در آپریل ۲۰۰۷ رافال اولین شلیک بمب هدایت شونده دقیق AASM را هم انجام داد.
این بمب دارای هدایت GPS است و به صورت آپشن می‌توان آن را با استفاده از اشعه مادون قرمز نیز به سمت هدف هدایت کرد.
رافال توانایی حمل ۶ عدد از این بمب‌ها را دارد.
گفته می‌شود شعاع خطای این بمب تنها ۱۰ متر است.
رافال دارای دو توپ ۳۰ میلی متری کنون است.
این توپ توانایی شلیک با نرخ آتش ۲۵۰۰ گلوله در دقیقه را دارد و رافال می‌تواند در نبردهای هوایی نزدیک از آن استفاده کند.
رادار
رافال به رادار RBE2 توسعه داده شده توسط تالس مجهز است.
این رادار توانایی نگاه به پایین و شلیک به پایین را نیز دارد.
این رادار می‌تواند هشت هدف به صورت همزمان را رهگیری کند و با آنها درگیر شود.
تالس نسخه فعال از این رادار را نیز طراحی و از سال ۲۰۱۱ روی رافال نصب کرد.
در دماغه رافال یک جستجوگر فروسرخ ساخت ساژم و تالس نیز نصب شده است که می‌تواند اهداف را شناسایی و رهگیری کند.
موتور جنگنده رافال
رافال به دو موتور M88 مجهز است که هر یک از آنها توانایی تولید رانش ۵۰ کیلو نیوتن را دارند.
با استفاده از سیستم پس سوز، توانایی رانش هر یک از موتورها تا ۷۵ کیلو نیوتن افزایش پیدا می‌کند.
در ساخت این موتور از فناوری‌های جدیدی استفاده شده است تا موتور، هم آلایندگی کم‌تری داشته باشد و هم بازتاب حرارتی آن کاهش پیدا کند.
این موتور به رافال قابلیت سوپر کروز را نیز می‌دهد.
توانایی سوپر کروز به حالتی گفته می‌شود که در آن هواپیما بتواند بدون استفاده از پس سوز به سرعت بالای سرعت صوت دست پیدا کند.
سرعت سوپر کروز رافال به ۱.۴ ماخ می‌رسد.
رافال توانایی دستیابی به حداکثر سرعت ۱.۸ ماخ در ارتفاع بالا و ۱.۱ ماخ در ارتفاع پایین را دارد.
رافال در حال عملیات دارای ۱۸۵۰ کیلومتر برد است، ولی با استفاده از ۳ باک سوخت خارجی که زیر بدنه نصب می‌شوند، برد آن می‌تواند تا ۳۷۰۰ کیلومتر نیز افزایش پیدا کند.
