مقدار هزینه ای که برای توسعه صنعت نظامی صورت می گیرد در سراسر جهان بسیار قابل توجه است هر چند این مقدار هزینه در ایالات متحده فاصله زیادی با هزینه دیگر کشورهای جهان برای تسلیحات نظامی دارد. در صنعت هوانوردی نظامی، حتی یک فروند جنگنده نیز می تواند صدها میلیون دلار هزینه داشته باشد و ارتش ها در سراسر جهان هزاران فروند هواپیمای جنگنده در اختیار دارند. در نبرد هوایی، داشتن جنگنده های بهتر باعث برتری محسوس یک طرف نبرد می شود. اگر کسی قرار باشد به جنگ هواپیمای دشمن برود، سرعت، قدرت مانور و قدرت آتش بهتری و در بالاترین سطح ممکن داشته باشد یا سقوط در افق در انتظار اوست که اصلاً موضوع خوشایندی نیست.
جنگنده ها به اشکال مختلف توسط پرسنل نظامی مورد استفاده قرار می گیرند. عمده کارکرد جنگنده ها کنترل حریم هوایی است و تنها راه کنترل حریم هوایی یک کشور از بین بردن هواپیماهای نظامی دشمن است که وارد حریم هوایی کشور دیگر شده اند. هواپیمای دشمن نیز قرار نیست ایستاده و به شما اجازه دهد که ساقطش کنید و به همین دلیل هر جنگنده ای باید در زمینه تهاجمی، دفاعی و فرار بسیار کارآمد و چند منظوره باشد. هواپیماهای جنگی هرگز به اندازه امروز پیشرفته و مجهز نبوده اند و اولین بار به عنوان هواپیماهای جاسوسی و دیده بانی در جنگ جهانی اول به کار گرفته شدند.
در نهایت برخی به این ایده هوشمندانه رسیدند که از آن ها برای نبرد و دیگر عملیات های تاکتیکی استفاده کنند. این ایده در نهایت به خلق جنگنده های امروزی منجر شد. برخی جنگنده ها را می توان جنگنده های شب دانست که دارای سیستم های مسیریابی ویژه و تجهیزات تاکتیکی برای تفحص در مناطق خطرناک در طول شب هستند. همچنین برخی جنگنده ها را باید جنگنده های روز نامید که فضای بیشتر و وزن کمتر دارند که به لطف خلاص شدن از تجهیزات غیرضروری مخصوص جنگنده های شبانه میسر شده است.
وقتی پای جنگنده ها به میان می آید، توانمندی آن ها دائماً در حال توسعه و تجهیز به مدرن ترین تجهیزات هستند. بدین ترتیب برخی قطعاتی که در جنگنده ها به کار می رود بسیار گرانقیمت هستند. بدین ترتیب در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با ۱۱ جنگنده گرانقیمت جهان که هر کدام میلیون ها دلار قیمت دارند آشنا کنیم.
۱۱- Mikoyan MiG-35
قیمت: ۵۰ میلیون دلار
جنگنده Mikoyan MiG-35 اولین بار در سال ۲۰۰۷ به پرواز درآمد. از آن به بعد، تنها ۱۰ فروند از این جنگنده روسی ساخته شده است. این جنگنده یک یا دو خدمه داشته و برای مسیریابی از رادار ASEA استفاده می کند. این جنگنده روسی همچنین دارای سلاح ها و سیستم های آیونیک بهتری در مقایسه با جنگنده های قبلی ساخت روسیه است. این سلاح ها شامل موشک های ضد رادار Kh-31P، موشک های ضد کشتی Kh-31A مجهز به جستجوگر رادار فعال، بمب های هدایت شونده KAB-500Kr و غیره است. قدرت مانور این جنگنده بسیار بالا بوده که به آن امکان می دهد در زوایای تهاجمی پرواز بسیار کارآمدی داشته باشد. جنگنده Mikoyan MiG-35 یک شاهکار مهندسی آیرودینامیک است که نرخ ارتفاع گیری ۳۳۰ متری آن در ثانیه همین موضوع را نشان می دهد. حداکثر سرعت آن ۲,۴۰۰ کیلومتر بر ساعت است و برد نرمال و در حالت تجهیز کاملش به سلاح نیز بین ۲,۰۰۰ تا ۳,۱۰۰ کیلومتر متفاوت است.
۱۰- Saab JAS 39 Gripen
قیمت: ۶۰ میلیون دلار
جنگنده چندمنظوره Saab JAS 39 Gripen اکنون مدت هاست که در خدمت به سر می برد و اولین پرواز خود را نزدیک به چهار دهه پیش در دسامبر ۱۹۸۸ انجام داد. نقش سرویس عملیاتی این جنگنده در سال ۱۹۹۷ آغاز شد زمانی که به خدمت نیروی هوایی سوئد درآمد. این هواپیمای جنگی در نسخه های متعددی طراحی و ساخته شده که شامل JAS 39A, JAS 39B, JAS 39C, و JAS 39D است. طراحی پایه در تمام این نسخه ها یکسان بوده و تنها کمی تفاوت در نمایشگر کابین خلبان، صندلی و سلاح ها دیده می شود. Saab JAS Gripen به موشک های هوا به هوای MBDA، Raytheon AIM-120B AMRAAM و موشک ساخت لاکهید مارتین است. همچنین این جنگنده موشک های هوا به سطح نیز حمل می کند که موشک ضد کشتی با هدایت راداری Saab RBS15F را شامل می شود. طراحی این جنگنده سرعت ۲,۴۷۰ کیلومتر بر ساعت را ممکن ساخته و برد آن در حالت مبارزه و حمل کامل سلاح ها برای عملیات های رفت و برگشتی غیرجنگی به ترتیب ۸۰۰ و ۳,۲۰۰ کیلومتر است.
۹- Boeing F/A-18E/F Super Hornet
قیمت: ۷۹.۸ میلیون دلار
هواپیمای F/A-18E/F Super Hornet که توسط بوئینگ ساخته شده اولین پرواز خود را در ۲۹ نوامبر ۱۹۹۵ انجام داد. در حالی که Super Hornet حدود ۲۵ درصد بزرگ تر از مدل قبلی (F/A-18C/D) است، قطعات ساختاری آن ۲۵ درصد کمتر شده است. سوپر هورنت دو مدل دارد که F/A-18E و F/A-18F هستند. این طرح ها به ترتیب یک و دو سرنشینه هستند. این جنگنده ۱۱ جایگاه برای اتصال سلاح دارد که با ایستگاه هایی برای سلاح روی بال ها پشتیبانی می شوند که به سوپر هورنت امکان می دهد موشک های AIM-7 Sparrow، AIM-9 Sidewinder، Harpoon SLAM/SLAM-ER و بمب های سقوط آزاد هوا به زمین BDU-48 و غیره را حمل کند. هر کدام از موتورهای این جنگنده ۲۲,۰۰۰ پوند نیروی پیشرانه تولید می کند که سرعت حداکثری ۱.۸ ماخ را با موتورهای پس سوز ممکن می سازند.
۸- Sukhoi Su-35 Flanker E
قیمت: ۸۴ میلیون دلار
اینجا با یک جنگنده چند منظوره دیگر مواجه هستیم. اولین پرواز Sukhoi Su-35 Flanker E در سال ۲۰۰۸ صورت گرفت و تنها ۶ مورد از این هواپیماها ساخته شده است. بدنه این جنگنده روسی از مواد کامپوزیتی سبک اما مستحکم برای اقلام غیراسکلتی سود می برد که شامل درها، باله های متحرک نوک بال ها و چرخ دماغه هواپیما می شوند. این جنگنده روسی دارای ۱۲ نقطه اتصالی برای استقرار سلاح است. چهار مورد از این ها روی هر بال قرار دارد، دو مورد زیر موتور قرار گرفته و دو مورد دیگر نیز در داخل بدنه قرار دارند. از تجهیزات هوا به هوای جنگنده روسی می توان به موشک های کوتاه برد Vympel R-27 و Vympel R-73E اشاره کرد. موشک های هوا به سطح این جنگنده نیز شامل موشک های ضد تشعشع برد بلند Kh-58UShE و Kh-31p است. در نهایت، موشک های ضد کشتی آن نیز شامل Kh-59MK و Kh-31A هستند. Flanker E همچنین به بمب های هدایت شونده و یک مسلسل نیز مجهز است. حداکثر سرعت آن ۲,۳۹۰ کیلومتر بر ساعت بوده و برد آن در حالت نرمال و عملیات های ترابری به ترتیب ۳,۶۰۰ و ۴,۲۰۰ کیلومتر است.
۷- Boeing EA-18G Growler
قیمت: ۱۰۰ میلیون دلار
هواپیمای Boeing EA-18G Growler مشتقی از بوئینگ سوپر هورنت است. کارکرد متفاوت این جنگنده امکان جمینگ تاکتیکی است که به طور عمده برای حفاظت از نیروهای هوایی، زمینی و دریایی استرالیا به کار می رود. این جنگنده به طور عمده در اختیار نیروی هوایی سلطنتی استرالیا بوده و از سال ۲۰۱۵ در ارتش این کشور به کار گرفته شد. هدف خاص از ساخت این جنگنده به این معنا نیست که قدرت آتش ندارد. EA-18G growler دارای دو موشک هوا به هوای AIM-120C AMRAAM و دو موشک ضد تشعشع با سرعت بالای AGM-88 است. از آنجایی که یک هواپیماهای مخصوص حملات الکترونیکی است، EA-18G growler دارای دو حباب مخصوص جنگ الکترونیک Northrop Grumman ALQ-218(V)2 روی نوک بال هایش است. این تجهیزات به جنگنده مذکور امکان می دهد تا به لطف دریافت کننده سیگنال باند وسیع خود، کارکرد انتخابی واکنشی جمینگ داشته باشد. حداکثر سرعت EA18G growler بیش از ۱,۹۶۰ کیلومتر بر ساعت بوده و ارتفاع پرواز آن به ۵۰,۰۰۰ پا می رسد.
۶- Chengdu J-20
قیمت: ۱۱۰ میلیون دلار
Chengdu J-20 یک جنگنده پنهانکار چند منظوره چینی است که یکی از جدیدترین جنگنده های چین و جهان به شمار می رود. این جنگنده که یک خدمه دارد اولین پرواز خود را در ژانویه ۲۰۱۱ انجام داد اما تا سال ۲۰۱۸ وارد سرویس نشد. Chengdu J-20 برای موفقیت حتی در شرایط دشوار و جایی که حملات موشکی زمینی قابل تصور است طراحی شده است. تجهیزات دفاعی و تهاجمی این جنگنده چینی شامل موشک های کوتاه برد PL-21 و موشک های هوا به هوای PL-12C/D هستند. همچنین این جنگنده از موشک های ضد تشعشع، بمب های با هدایت لیزری و توپ داخلی برای نبردهای نزدیک سود می برد. سرعت اوج گرفتن این جنگنده چینی ۳۰۴ متر در ثانیه بوده و حداکثر سرعت آن به ۲,۱۰۰ کیلومتر بر ساعت می رسد.
۵- Lockheed F-117 Nighthawk
قیمت: ۱۱۱.۲ میلیون دلار
اگر چه جنگنده های Lockheed F-117 Nighthawk در سال ۲۰۰۸ بازنشسته شدند اما همچنان یکی از گرانقیمت ترین جنگنده ها، و در کل، هواپیماهای جنگی تاریخ هستند. این جنگنده عنوان اولین هواپیمای پنهانکار عملیاتی جهان را در اختیار دارد. طراحی سطح و زوایای Lockheed F-117 Nighthawk باعث منعکس شدن سیگنال های راداری دشمن به سمت ستون ها شده که آن را از شناسایی توسط رادارهای دشمن در امان نگه می دارد. همچنین برخی تجهیزات تاکتیکی تهاجمی در این جنگنده وجود دارد که شامل بمب های هدایت لیزری BLU-109B، موشک های هوا به سطح Raytheon AGM-65 Maverick و Raytheon AGM-88 است. حداکثر سرعت این جنگنده آمریکایی نیز ۱,۱۰۰ کیلومتر بر ساعت است.
۴- Lockheed Martin F-35C Lightning II
قیمت: ۱۲۲ میلیون دلار
لاکهید مارتین این جنگنده های تک موتوره را برای نیروی دریایی، تفنگداران ویژه دریایی، نیروی هوایی ایالات متحده و نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا ساخته است. F-35C یکی از سه نسخه ای است که با نام اف ۳۵ ساخته شده و هر کدام برای بخش متفاوتی از بخش های ارتش ایالات متحده هستند. دو نسخه دیگر F-35A و F-35B نام دارند که در اختیار نیروی هوایی و تفنگداران ویژه دریایی این کشور قرار گرفته اند. کابین این جنگنده دارای سیستم آویونیک منحصربفرد و بسیار پیشرفته شامل کنترلگرهای پشتیبانی جانبی، جی پی اس ۲۴ کاناله همراه با گیرنده آنتی جمینگ و نرم افزار نقشه دیجیتالی است. دو انبار داخلی برای سلاح روی این جنگنده پیشرفته تعبیه شده که موشک های هوا به هوای AIM-120C AMRAAM و موشک های ضد زره گوگردی را در خود جای می دهد. این هواپیما می تواند به سرعت ۱.۳ ماخ برسد و این سرعت را تا بیش از ۵۰ ثانیه ادامه دهد.
۳- McDonnell Douglas F-15EX Strike Eagle
قیمت: ۱۳۸ میلیون دلار
کمپانی McDonnell Douglas که اکنون دیگر با نام بوئینگ شناخته می شود به عنوان یک جنگنده دو منظوره با اهداف تاکتیکی و دوربرد دست به ساخت F-15EX Strike Eagle زد. سلاح هایی که توسط این جنگنده حمل می شوند بسیار متنوع بوده و گفته می شود که تا بیش از ۱ تن سلاح را می تواند حمل کند. به همین دلیل، F-15EX Strike Eagle به انواعی از موشک های هوا به هوا، هوا به زمین و هوا به سطح مجهز شد است. F-15EX همچنین اولین هواپیمای جنگی است که به بمب های با شعاع کوچک مجهز شده و می تواند ۱۲ فروند از این بمب ها را حمل کند. علاوه بر همه این ها، یک توپ گاتلینگ در داخل پایه بال سمت راست جنگنده نصب شده است. هر موتور این جنگنده می تواند ۲۹,۰۰۰ پوند قدرت پیشرانه تولید کند و سرعت آن به بیش از ۲.۵ ماخ می رسد.
۲- Eurofighter Typhoon
قیمت: ۱۶۲ میلیون دلار
این جنگنده اروپایی برای نبردهای نزدیک هوایی طراحی شده و قابلیت های بالایی در زمینه حمله به اهداف سطحی دارد Eurofighter Typhoon اولین پروازش را در سال ۲۰۰۲ انجام داد و انتظار می رود تا سال ۲۰۴۰ در سرویس باقی بماند. یکی از قابلیت های متمایز این جنگنده، استفاده از سیستم های خفه کردن صدا و دسته شبیه گیم (Voice Throttle and Stick system) در کابین خلبان است. این جنگنده اروپایی می تواند انواعی از موشک ها را حمل کند که بسته به نوع عملیات در داخل انبار یا روی بدنه آن نصب خواهند شد. ترکیباتی از تجهیزات نظامی برای مقابله هوایی، حمله به اهداف دریایی، پشتیبانی هوایی از فاصله نزدیک، برتری هوایی، عملیات چند منظوره و سرکوب سیستم های دفاع هوایی دشمن را می توان در این جنگنده بارگذاری کرد. Eurofighter typhoon می تواند به حداکثر سرعت ۲,۴۹۵ کیلومتر بر ساعت برسد و یکی از سریع ترین جنگنده های جهان به شمار می آید.
۱- Lockheed Martin F-22 Raptor
قیمت: ۲۵۰ میلیون دلار
Lockheed Martin F-22 Raptor رتبه اول گرانقیمت ترین جنگنده موجود در بازار را یدک می کشد. این جنگنده اولین پروازش را در سپتامبر ۱۹۹۷ انجام داد و هنوز هم در سرویس باقی مانده است. اگر چه لاکهید مارتین سال هاست این جنگنده را روزآمدسازی کرده اما از سال ۲۰۱۱ تاکنون هیچ فروند جدیدی از آن ساخته نشده است. ناوگان این جنگنده در نیروی هوایی ایالات متحده در می ۲۰۱۹ به طور کامل روزآمدسازی شد که باعث شد Lockheed Martin F-22 Raptor بیش از پیش با تکنولوژی های مدرن هماهنگ باشد. در زمینه تجهیزات تهاجمی نیز F-22 دارای توپ M61A2 Vulcan، موشک های AIM-120A AMRAAM و AIM-120C و البته بمب های سنگرشکن حمله مستقیم GBU-322 است. این جنگنده پیشرفته آمریکایی از موتورهای Pratt and Whitney F19-100 استفاده می کند که سرعت حداکثری ۲,۴۱۴ کیلومتر بر ساعت را برای اف ۲۲ امکانپذیر ساخته است.