سوریه سرزمینی که تبدیل به محل استفاده و تکامل بسیاری از سلاح ها شد و از این میان بمبهای بشکه‌ای برای اولین بار بطور وسیع در سوریه بکار گرفته شدند.
این مطلب به ظهور و سیر تکمیل این سلاح غیرانسانی در سوریه و کاربرد و تاثیرات آن می‌پردازد. اولین باری که در جنگ سوریه بطور آشکار بقایای بمب بشکه ای مشاهده شد از یک پرتاب ناموفق در ۲۰۱۲ حلب بود که به شکل یک مکعب فلزی بود که دارای دو میله فلزی افقی در سمت بالا بود.
اجزای داخلی بطرز حیرت آوری ساده و مرکب از پودری تیره رنگ همراه با مواد فلزی نظیر پیچ وسایر قطعات فلزی بود که کاملا دست ساز بوده و قبلا هم در جای دیگری مشاهده نشده بود.
یک سیم بصورت کمربندی در عرض به دور ان پیچیده شده بود و در مجموع ترکیبی نامتناسب مشاهده میشد. به فاصله زمانی کوتاهی، بقایای عمل نکرده بمب دیگری در ادلب بدست آمد که ساختار و ترکیب مشابهی داشت.
همزمان با کشف نمونه های دیگر با تغییراتی در ساختار هم مواجه می شویم. در بعضی نمونه ها شکل بصورت سیلندر تغییر کرده و در داخل آن هم نوعی مخزن داخلی وجود دارد و همچنین مقادیر بیشتری اجزای فلزی دیده می شود.
تغییرات را در اینجا بهتر میتوانید ببینید. شکل ظاهری بصورت سیلندر تغییر کرده و مخزن داخلی هم قابل رویت است. روند مشاهدات سریعتر شده و همچنان در مناطق بیشتری شواهد اضافه منتشر می شوند ولی موضع دولت سوریه و متحدینش انکار است.
حالا با افزونتر شدن موارد مشاهده ، همچنان صحنه های بیشتری از آثار اصابت آن منتشر شد. حالا به تدریج کاربرد بیشتر این سلاح بخوبی قابل مشاهده بود. اما نکته مهم انکه استفاده و کاربرد آن بصورت کور و در داخل شهرها و محله های مسکونی و علیه غیرنظامیان بود.
به تدریج ساختار بمب ها یک الگوی مشابه کلی پیدا کرده ولی اندازه و ابعاد ان متفاوت است. بر همین منوال اطلاعات از ساختار سلاح کاملتر شد و تا انکه فیوز فعال کننده ان که از یکی از پرتاب های نا موفق بدست آمد، مشاهده شد؛هر چند هنوز نحوه عمل آن نامشخص بود.
تا این زمان علی رغم شواهد بسیار همواره دولت سوریه کارگیری چنین بمب هایی را انکار میکرد و شواهد قطعی از کاربرد آن توسط ارتش سوریه وجود نداشت تا آنکه ویدئویی از پرتاب این گونه بمبها از داخل یک هلیکوپتر ارتش سوریه منتشر شد.
این ویدیوی مهم نشان میدهد بمب بوسیله یک فتیله فعال می شود که طول فتیله و ارتفاع پرتاب در زمان انفجار دخیل خواهد بود و این توضیحی بر انفجار بعضی بمبها در میانه آسمان بود.
دوم آنکه بمب ها هنوز فاقد باله هستندو به هر جهتی ممکن است بر روی زمین فرود بیایند. پس از این تجربیات ، ارتش سوریه به یک بازنگری دیگر در ساختار آن دست زد که تکامل دیگری را در بمب ها باعث شد و طرح حاصله فراگیر شد.
همانطور که مشاهده می شود اندازه بمب بزرگتر شد. برای رفع مشکل انفجار در میانه آسمان و زمانبندی درست تر از یک فیوز فشاری در سر استفاده شد که توسط صفحه ای فعال میشود و برای جهت دهی که بمب از سمت فیوز فرود اید نیز سه باله در انتها برای آن طراحی شد.
اما یک جهت آن فاقد باله است. دلیل آنهم سهولت پرتاب از داخل هلیکوپتر است که در جهت فاقد باله ، چرخهای برای لغزاندن راحت تر آن جاگذاری شد و بدین ترتیب باله ها تداخلی با کف هلیکوپتر ندارند.
این نمونه ای از بهبود وضعیت پرتاب است که بمب رها شده بر اساس جهت تعبیه شده باله های خود ، بصورت عمودی تغییرجهت میدهد.
در سال ۲۰۱۴ حملاتی گزارش شد که باعث مشکلات حاد تنفسی میشد . در بررسی بقایای بمب ها به یک مخزن بنزین برخوردند که انفجار آن در محیط باعث این عوارض بود.
ساختار تکامل یافته را در شکل زیر میتوان خلاصه کرد:
فیوز
مواد انفجاری
خرده فلزات
مخزن بنزین
باله ها
اما با تمام این تفاصیل، این بمب ها فاقد نشانه روی هستند و در تاکتیک های رژیم بیشتر به هدف وحشت آفرینی بکار میروند.
ولی هنوز تمام نشده. هر چند این مخزن کمک بزرگی به اهداف رژیم کرد و استفاده از بنزین و مشکلات تنفسی آن بسیار وحشت آور بود ولی هنوز به وحشت افرینی بیشتری احتیاج داشتند. پس سیلندرهایی هم برای پرتاب گازهای شیمیایی طراحی شد. جانیان هم کمال گرایند.
اما در مورد شیوه بکارگیری
روشهای پرتاب به چند گونه ساده دسته بندی می شوند:
۱- پرتاب های تکی
نمونه پرتاب در ادلب
۲- پرتاب های چند عددی که از دو تا ۶ بمب بشکه ای با هم پرتاب می گردند. میزان تاثیر روانی و همچنین خسارات وارده بسیار زیاد است.
نمونه چند پرتاب در مناطق مختلف
۳-حمله دوگانه که بین دو پرتاب بمب فاصله کوتاهی است و به قصد وارد آوردن حداکثر تلفات به بازماندگان و امدادگران که خود را به صحنه رسانیده اند، به عمل می اید.
۴- استفاده از بمب های شیمیایی هم به همین ترتیب با حملات بمب های بشکه ای خاص آن و به هر یک از روشهای گفته شده بالا انجام میگیرد.
۲۰۱۵ در ادلب.
اما بعنوان یک الگوی کلی؛ از این سلاح برای ایجاد وحشت بهره می گیرد. بصورتی که می بینیم زمانیکه قصد تصرف منطقه ای را دارد ابتدا مبادرت به استفاده از آن برای وحشت آفرینی و ایجاد ترس جهت تخلیه آن می کند تا بصورت کم هزینه تری آن منطقه را متصرف شود.
چند نمونه از این حملات دهشتناک را ببینید. هشتم ژوئن ۲۰۱۵ روستای جانودیه در ادلب. بعضی قسمت های تصاویر برای قابلیت پخش در توییتر اندکی تار شده اند
این نمونه ای از حجم تخریب بمب بشکه ای است که وقتی در یک خیابان کم عرض که توسط ساختمان های بلند احاطه شده ؛ می افتد انگاه اثر تشدید انفجار بیشتر قابل ملاحظه است.
حمله به بازار طریق الباب در ۲۰۱۶. حجم بالای تخریب و وحشت مردم را ببینید. یکی از فیلم های بجا مانده که بخوبی حجم خرابی و ترس و مرگ باقیمانده در صحنه را به تصویر می کشد.
از اینجا به بمبهای شیمیایی میپردازیم . ابتدا مکانیسم آن. در این بمبهای بشکه ای شیمیایی از مکانیسم ساده تری استفاده می شود. در بقایای ان اکثر موارد سیلندرهای زرد رنگی دیده می شود.
در یکی از حملات در ۲۲ آگوست ۲۰۱۷ خان العسل بقایای تقریبا سالم یک کپسول با ملحقات آن بدست آمد. همانطور که دیده می شود کپسول با یک پیکره آماده مرکب از باله های هدایت کننده و یک فیوز پوشانده شده و آماده پرتاب است.
