نویسنده: آرمان
برای ناتوان کردن دشمن در مراحل اولیه جنگ، هیچ شیوه ی مقابله ای بهتر از سرنگونی نقاط حساس و قابل اهمیت دشمن نیست. مسلماً که چنین کاری به وسیله نیروهای زمینی فقط در صورت اشغال کامل مرزهای دشمن امکان پذیر است. اما به مدد بمباران های هوایی خصوصاً از نوع استراتژیک نه تنها ضربه زدن به دشمن تسهیل می شود، امکان به کارگیری نیروهای بسیار کمتر در یک چنین حمله ای نیز به وجود می آید. ناتوانی روسیه در جنگ جهانی دوم در مورد ساخت بمب افکن های بزرگ استراتژیک برای همه آشکار بود و وسوسه ی ساخت یک چنین بمب افکنی در دوران جنگ سرد، درست پس از پایان جنگ جهانی دوم از هر چیزی برای اتحاد جماهیر شوروی جذاب تر و هیجان انگیز تر می نمود. یکی از مورد توجه ترین بمب افکن هایی که در نتیجه همین روند طراحی و تولید شد، بمب افکن Tu-95 بود که ساخت آن از دهه پنجاه میلادی رو به آغاز نهاد. در مقاله زیر به بررسی تاریخچه ساخت و همچنین فناوری های به کار رفته در این بمب افکن و نکات دیگر خواهیم پرداخت:
ریشه ساخت بمب افکن Tu-95 که در میان روس ها به «خرس» معروف است، به سال 1945 میلادی باز می گردد، یعنی همان زمانی که بمب افکن های B-29 نیروی هوایی آمریکا به دفعات توسط پدافند هوایی ژاپنی ها به شدت آسیب دیده و مجبور به فرود در خاک شوروی در راه بازگشت می شدند. اگر چه خدمه این هواپیما ها به سرعت به آمریکا یا به نزدیک ترین پایگاه های تحت فرمان کشورشان تحویل می شدند، اما B-29 ها هیچ گاه با خاک سیبری وداع نکردند. با ورود اولین فروند ها از بمب افکن های آمریکایی، به زودی مهندسانی از شرکت های مشهور هواپیماسازی شوروی مثل توپولف سر رسیده و مشغول بررسی این هواپیماها شدند. بمب افکن های بخت برگشته ی آمریکایی از بزرگترین قطعه تا کوچک ترین قطعه از هم باز شده و مورد بررسی مهندسان روس قرار گرفتند.
هواپیمای بمب افکن روسی Tu-95
در نیمه دهه چهل میلادی، شوروی در بدترین شرایط برای توسعه بمب افکن هایی نظیر بمب افکن های آمریکایی به سر می برد و ساخت چنین بمب افکن هایی به طور کاملاً مستقل امکان پذیر نبود. در این زمان شوروی به شدت نیاز به یک بمب افکن استراتژیک برای عرض اندام از نظر قدرت بمباران هسته ای در جهان را احساس می نمود. با همه این مسائل، سرانجام نخستین بمب افکن سنگین وزن شوری با نام Tu-4 ساخت شرکت توپولف به تولید رسید و نخستین پرواز خود را در سال 1947 به انجام رساند. روس ها برای نخستین بار دست به تقلید از محصول آمریکایی زندند، با این وصف که بدنه، موتورها، سیستم کنترل آتش و بخش های دیگر از روی نمونه آمریکایی، یعنی همان B-29 کپی شدند. تنها تفاوت B-29 و Tu-4 که گاه آن را به شوخی B-29 روسی هم می نامند، نصب توپهای روسی بر روی این هواپیما بود. اگر چه ساخت چنین بمب افکنی حتی با وجود اینکه نمونه ای کاملاً تقلیدی بود قدرت بمباران هسته ای قابل توجهی، حداقل مشابه آن چه آمریکا در ژاپن به نمایش گذاشت، به شوروی می داد اما به طراحی و ساخت بمب افکن های B-36، B-47 و B-52 بر همگان آشکار شد که زمان بمباران هسته ای با بمب افکن هایی با موتورهای پیستونی نظیر B-29 به سر آمده است.
اسکورت بمب افکن روسی Tu-95 توسط تامکت آمریکایی
Tu-95 یا «خرس پرنده» چگونه هواپیمایی است
بمب افکن های باجر و بیر یا Bear یا همان «خرس» از جهاتی به دلیل استفاده از بال های به عقب برگشته و موتورهای جت انقلابی در ساخت بمب افکن های روسی به شمار می آمدند و از جهت دیگر به دلیل تقلید دوباره از نمونه های آمریکایی نقطه ضعفی برای صنعت هواپیماسازی محسوب می شدند. توپولف Tu-95 در سال های 1951 و 1952 طراحی و ساخته شد و به سال 1955 نخستین پرواز خود را انجام داد. بدنه Tu-95 از بسیاری جهات به همان B-29 قدیمی آمریکایی شباهت دارد، استفاده از سطح مقطع دایره ای شکل برای بدنه و موارد دیگر همه و همه اشاره به تقلید روس ها از آمریکایی ها دارد. قسمت دم هواپیما مقداری بالا کشیده شده است و بر خلاف B-29 که مسلسل چی های آن درست در پشت بال ها قرار داشتند، در Tu-95 محفظه های نگهداری مسلسل چی ها و توپ های اینبار روسی آنان به قسمت عقب هواپیما و زیر دم منتقل شده است. دماغه این هواپیما به شکلی ورم کرده طراحی شده تا بتواند مقرهای ناوبری را در خود جای دهد. درست در پشت این دماغه کابین پرواز قرار گرفته است. این کابین پرواز از نظر داشتن دو کنترل برای خلبان و کمک خلبان بسیار به کابین های امروز شباهت دارد، جز این که ظاهراً بسیار تنگ و دارای دید کم و البته کمی قدیمی است. محفظه نگهداری تسلیحات در قسمت عقب و زیر بال ها قرار گرفته است که به خوبی می تواند بمب های اتمی را تا رسیدن به مقصد در خود جای دهد. بر خلاف بیشتر بخش های این هواپیما که بیشتر تقلیدی خوانده می شدند، بال ها و موتورهای Tu-95 از این قاعده مستثنی بودند. دو بال بسیار بزرگ این هواپیما، چهار موتور توربوپراپ NK-12 یعنی موتورهایی که به وسیله نیروی جت پروانه هایی را به حرکت می آورند را حمل می نماید. فلپ های فاولر بزرگ و شهپر های معمولی نیز وظیفه سطوح افزایش برا و همچنین سطوح کنترلی را ایفا می نمایند. ضخامت زیاد بال ها و مساحتشان امکان حمل مقادیر زیادی سوخت را در این بال ها فراهم می کند. جالب است که بال های فرو افتاده توپولف Tu-95 در هنگام پرواز به دلیل نیروی برا کاملاً در یک خط راست قرار می گیرند و دیگر اثری از پدیده معروف به «هشتی بال» دیده نمی شود.
موتور توربوپراپ NK-12، به تیغه های چهارپره ای دوبل این موتور توجه کنید
موتورهای این هواپیما، چهار موتور عظیم الجثه NK-12 کوزنیتزوف با قدرت نجومی دوازده هزار شفت اسب بخار هستند. اما چرا طراحی این موتور ها منحصر به فرد است؟ در حقیقت این خود موتورها نیستند که در آن ها نکته جالبی وجود دارد، بلکه این سیستم انتقال قدرت و فن های این موتورهاست که دارای تکنولوژی بالایی نسبت به تکنولوژی دهه پنجاه هستند. فن های موتور از دو طبقه فن چهار تیغه ای AV-60 تشکیل شده است که مخالف جهت یکدیگر گردش می کنند. چنین طراحی، یعنی بهره بردن از قدرت موتورهای توربوجت برای گرداندن فن هایی آن هم در جهت مخالف موجب افزایش کارائی و همچنین کاهش قابل ملاحظه مصرف سوخت و در نتیجه افزایش برد این هواپیما به مقدار زیاد شده بود. با وجود چنین طراحی است که Tu-95 می توانست با سرعت نزدیک به 0.9 ماخ یعنی چیزی در حدود 950 کیلومتر بر ساعت کروز کند که در آن زمان حتی جنگنده های آمریکایی هم به زحمت به چنین سرعت هایی می رسیدند. در کنار این همه امتیاز برای طراحی خاص فن های موتور های Tu-95 یک نقص بسیار بزرگ وجود دارد: تولید صدای وحشتناک حتی در دورهای بسیار پایین، مثلاً 750 دور بر دقیقه. سر و صدای این موتورها به قدری زیاد بود که حتی خلبان های جنگنده های آمریکایی که این بمب افکن ها را اسکورت می کردند نیز از ادامه دادن تعقیب این بمب افکن ها امتناع می ورزیدند، حتی با وجود این که این خلبانان در کابین های تحت فشار و همچنین ماسک های ضد صدا قرار داشتند. یکی دیگر از نقص های عمده ای که امروزه بیشتر بدان توجه می شود، سطح مقطع زیاد در شناسایی راداری این هواپیما بود که در اثر استفاده از فن های گردش مخالف به وجود آمده بود. رادار ها به راحتی می توانستند از کیلومتر ها دورتر این بمب افکن را شناسایی نمایند.
بمب افکن Tu-95 سرانجام در سال 1955 وارد خدمت نیروی هوایی شوروی سابق شد و نخستین نمایش عمومی خود را در روز هوانوردی انجام داد. در حالی که بیشتر تحلیل گران غربی در آن زمان Tu-95 را در برابر بمب افکن دیگر شوروی با نام مایا M-4 بیسون رقیبی ناتوان بر می شمردند، در کمال تعجب نیروی هوایی شوروی Tu-95 را ب دلیل مصرف کمتر سوخت و برد بیشتر به عنوان بمب افکن اتمی خود برگزید. جالب است که به مایا بیسون در آن زمان نقشی بالاتر از نقش یک تانکر سوخت رسان داده نشد. بدنه Tu-95 بعد ها در هواپیمای Tu-114 Cleat هم که یک هواپیمای مسافربری بود نیز به کار رفت اما این هواپیما هیچ گاه در نقش مسافربری آن طور که می بایست موفق نشد. گرچه Tu-114 نمونه موفقی به عنوان خانواده Tu-95 به شمار نمی آمد، اما طراحی هواپیمای Tu-126 موس بر پایه Tu-95 به عنوان نخستین هواپیمای AWACS روسی پایه گذار موفقیت یکی دیگر از اعضای خانواده «خرس» گردید. هواپیمای آواکس موس به دلیل محدودیت شدید رادار زمین نگر آن تنها به تعداد دوازده فروند تولید شد و تنها یکی از این دوازده فروند در جنگ هندوستان علیه پاکستان به کار گرفته شد. سال ها بعد این نمونه با هواپیمای Il-76 مین ستی جایگزین گردید .
موفقترین بمب افکن شوروی سابق
موفقترین بمب افکن شوروی سابق و البته نیروی هوایی روسیه ... طولانی ترینمدت در سرویس ... توپولوف 95... بمب افکن استراتژیک نیروی هوایی شورویسابق که قابلیت حمل و پرتاب موشکهای اتمی را نیز دارد. در واقع این بمبافکن به منظور اعاده حیثیت صنایع هوایی شوروی در مقابل غرب طراحی و ساختهشد. در ان زمان امریکایی ها ب 52 را در اختیار داشتند و روسها نیزتوپولوفهای 4 و البته 16 را در اختیار داشتند. این هواپیما توسط ناتوخرسیا تایپ 40 نامیده شد. نکته اینجاست که این بمب افکن هنوز در حال سرویسدهی است و انتظار میرود تا سال 2040 در سرویس باقی بماند!!!!!!!!!!!هواپیما از چهار موتور ان کی 12 توربو پراپ محصول کوزینتسف استفاده میکند.نکته اینجاست که توپولوف 95 سریع ترین توربو پراپ در خدمت در حال حاضر درجهان است .زاویه بالها 35 درجه است .دو بال بسیار بزرگ این هواپیما، چهارموتور توربوپراپ NK-12 یعنی موتورهایی که به وسیله نیروی جت پروانه هاییرا به حرکت می آورند را حمل می نماید. فلپ های فاولر بزرگ و شهپر هایمعمولی نیز وظیفه سطوح افزایش برا و همچنین سطوح کنترلی را ایفا مینمایند. ضخامت زیاد بال ها و مساحتشان امکان حمل مقادیر زیادی سوخت را دراین بال ها فراهم می کند. جالب است که بال های فرو افتاده توپولف Tu-95 درهنگام پرواز به دلیل نیروی برا کاملاً در یک خط راست قرار می گیرند.
در زمان حال حاضر تنها بمب افکن توربوپراپ استراتژیک جهان است که در خدمتباقی مانده است و البته براساس این بمب افکن گونه دریایی توپولوف 142طراحی و ساخته شد. درواقع شورشی صنعت هوایی شوروی که 10 سال در زندان بهسر برد یعنی رهبر دفتر طراحی توپولوف ، اسطوره طراحی هواپیمای جهان آندریتوپولوف در 1949 نخستین بمب افکن قاره پیما شوروی یعنی توپولوف 85 را کهمدل ارتقا یافته ایی از توپولوف 4 بود را طراحی کرد . در مورد توپولوف 4خالی از لطف نیست که این داستان ذکر شود. شوروی ها که شیفته بمب افکن بی29 شده بودند بارها از امریکایی ها تقاضای دریافت این بمب افکن را داشتندولی امریکایی ها از واگذاری این هواپیما خودداری میکردند. سپس زمانی که سهفروند از این نوع بمب افکن امریکایی که تنها بمب افکن جنگ دوم بود کهقابلیت رهگیری ان توسط جنگنده های رقیب وجود نداشت ، بدلیل اسیب دیدگیتوسط اتش پدافند نیروی دفاع هوایی ژاپن در شوروی فرود اجباری داشتند ،شانس به سرخها رو کرد . یکی از این بمب افکنها توسط اندری توپولف کاملاباز شد و از روی حتی کوچکترین قطعات ان نیز کپی برداری شد و ساخته شد. بههمین دلیل بدنه Tu-95 از بسیاری جهات به همان B-29 قدیمی آمریکایی شباهتدارد، استفاده از سطح مقطع دایره ای شکل برای بدنه و موارد دیگر همه و همهاشاره به تقلید روس ها از آمریکایی ها دارد. قسمت دم هواپیما مقداری بالاکشیده شده است و بر خلاف B-29 که مسلسل چی های آن درست در پشت بال ها قرارداشتند، در Tu-95 محفظه های نگهداری مسلسل چی ها و توپ های اینبار روسیآنان به قسمت عقب هواپیما و زیر دم منتقل شده است. دماغه این هواپیما بهشکلی ورم کرده طراحی شده تا بتواند مقرهای ناوبری را در خود جای دهد. درستدر پشت این دماغه کابین پرواز قرار گرفته است. این کابین پرواز از نظرداشتن دو کنترل برای خلبان و کمک خلبان بسیار به کابین های امروز شباهتدارد، جز این که ظاهراً بسیار تنگ و دارای دید کم و البته کمی قدیمی است.محفظه نگهداری تسلیحات در قسمت عقب و زیر بال ها قرار گرفته است که بهخوبی می تواند بمب های اتمی را تا رسیدن به مقصد در خود جای دهد. بر خلافبیشتر بخش های این هواپیما که بیشتر تقلیدی خوانده می شدند. همانطور کهگفته شد توپولوف 10 سال در زندان به سر برد و بعد از ازادی در مقابلدرخواست نیروی هوایی شوروی برای یک بمب افکن استراتژیک قاره پیما اقدام بهطراحی این هواپیما کرد . او دوست نزدیک خروشچف بود و خروشچف نیز برایاعاده حیثیت از او از طرح او در مقابل سایر رقبا دفاع کرد و سرانجام نیزاین طرح پذبرفته شد. در بررسی های به عمل امده مشخص شد که تی یو 85 درمقابل رهگیر های امریکایی از توانایی هایی کافی برخوردار نیست. همزمان یکتقاضا برای دفاتر طراحی توپولوف و میاسیشچف تنظیم و ارسال شد.بمب افکنحداقل باید ویژگی برد پروازی در حدود 8000 کیلومتر بدون سوخت گیری برایهدف قرار دادن اهداف کلیدی استراتژیک در امریکا را میداشت. همچنین تواناییحمل حداقل 11 تن بمب بر فراز هدف نیز از دیگر ویژگی های بود که باید بمبافکن میداشت. بزرگترین مسئله برای توپولوف که پروژه را با کمک خروشچف بهدست اورده بود مسئله تامین منبع مناسب پیشرانه بود. مسئله موتور های جتمصرف بالای سوخت ان بود.
مشخصات توپولف 95
اولین پرواز: سپتامبر 1952
ورود به خدمت : 1956
خدمه: 7 خلبان / کمک خلبان / توپچی عقب
4 خدمه دیگر از 10 خدمه در مدل های قدیمی حداکثر 16 خدمه ممکن هست داشته باشد.
طول: 49.5 متر
عرض:-
طول باله ها: 51.10 متر
مساحت باله ها: 310 متر مربع
ارتفاع: 12.12 متر
وزن خالی: 90 تن
نرمال تیک آف: ناشناخته
ماکس تیک اف: 188 تن
ظرفیت سوخت: چه داخلی و چه خارجی ناشناخته
ماکسیمم وزن بارها: 20 تن
