پانزدهمین مرحله از رزمایش موشکی – پهپادی پیامبر اعظم(ص) را می توان یکی از بزرگترین و شاید مهم ترین رزمایش های یک دهه اخیر دانست چراکه نمایش عملیاتی و خیره کننده پهپادهای مسلح و انتحاری در کنار مشاهده دوباره شلیک حجم زیادی از موشک های بالستیک به صورت همزمان، بار دیگر قدرت و تراز برنامه موشکهای دوربرد کشورمان را که مدتی بود دل دوستداران انقلاب اسلامی برای آن تنگ شده بود، در معرض دید جهانیان قرار داد.
در ماه ها و خصوصا هفته های اخیر، دولت آمریکا و نیروهای تروریستی فرماندهی مرکزی در منطقه نزدیک به کشور ما در حجم بالایی رفتارهای تحریک آمیز را در دستور کار قرار دادند که اعزام بمب افکن های بی ۵۲، دستور متوقف شدن به ناو هواپیمابر در شمال اقیانوس هند، نمایش های هوایی و به پرواز درآوردن جنگنده ها و هواپیماهای سوخت رسان در تعداد بالا در نزدیکی مرزهای ایران و البته ارسال یک زیردریایی هسته ای از کلاس اوهایو مجهز به موشک کروز از جمله اصلی ترین این اقدامات بود.
این نوع تحریکات مشخصا نیازمند پاسخ خاصی بود. شروع پاسخ ها با رزمایش پهپادی ارتش که در آن پرنده های بدون سرنشین مسلح و انتحاری به نمایش قدرت پرداختند، به نمایش گذاشته شد و در گام دوم نیز نیروی دریایی ارتش اقدام به شلیک موشک های کروز و پرتاب اژدر کرد. با اتمام این بخش از ماموریت، زمان وارد شدن یگان اصلی بازدارنده و پاسخ دهنده کشور به میدان یعنی نیروی هوافضای سپاه شد.
آشنایی با ۳ ستاره رزمایش سپاه
در بخش موشکی این رزمایش که با شلیک تعداد قابل توجهی موشک به صورت همزمان و به منظور هدف قرار دادن اهداف متمرکز صورت گرفت، دو موشک بالستیک ذوالفقار و دزفول مورد استفاده قرار گرفته اند که هر دو موشک بر اساس خانواده فاتح ۱۱۰ توسعه پیدا کرده اند. راکت (موشک) زلزال نیز که در این رزمایش مورد استفاده قرار گرفته در حقیقت مدل پایه ای بوده که خانواده فاتح بر اساس آن ساخته شده است.
جهش مهم در عرصه موشک های سوخت جامد کوتاه برد و راهکنشی (تاکتیکی) بر اساس خانواده فاتح ۱۱۰، به نام موشک ذوالفقار معرفی شد که بعدها معلوم شد با وجود اینکه این موشک در سطح راهکنشی طراحی شده اما دارای آثار راهبردی است. این موشک دارای برد ۷۰۰ کیلومتر و مجهز به کلاهک حدودا ۵۵۰ کیلوگرمی معرفی شد. نمایش تصاویر نمونه های تولیدی این موشک در ۴ مهر سال ۱۳۹۵ نشان داد که ذوالفقار مراحل آزمایش را بی سر و صدا به پایان رسانده و آماده تحویل به نیروی هوافضای سپاه است. این موشک سابقه تنبیه تروریست های داعش و سنتکام را در کارنامه خود دارد.
موشک های فاتح -۱۱۰ (بالا)، ذوالفقار و دزفول
گزینه بعدی دزفول است که در سال ۱۳۹۷ رونمایی شد. نکته مهم، تغییر شکل دماغه ذوالفقار و دزفول است. با مراجعه به منابع معتبر علمی در اینترنت در زمینه دانش موشک ها می توان دید این شکل زمانی استفاده می شود که سرعت موشک، هایپرسونیک (بالای ۵ برابر سرعت صوت) بوده و برای کاهش حرارت تولیدی در این سرعت ها، راهکار افزایش انحنای نوک دماغه به کار گرفته می شود که سبب انتقال حرارت کمتری به موشک می شود.
به علاوه در کنار استفاده از این طرح از مواد فنا شونده که در اثر حرارت از بین می روند تا بخش زیرین سالم بماند نیز استفاده می شود که تصاویر موشک دزفول و ذوالفقار مؤید همین مطلب است. در ادامه به این بحث پرواز سریع و نمایش ویژه این موشک ها در رزمایش جدید بیشتر خواهیم پرداخت.
بخش دماغه در فاتح -۱۱۰ (راست) و ذوالفقار (وسط) و دزفول (چپ)
و اما گزینه آخر مربوط به راکت توپخانه ای زلزال است. این راکت با کالیبر ۶۱۰ میلی متر در حقیقت سلاحی بود که خانواده فاتح از آن الگو گرفته شده و به نوعی می توان دزفول و ذوالفقار را فرزندان زلزال به حساب آورد. این راکت ۲۱۰ کیلومتر برد دارد و به نظر تحت ارتقاء قرار گرفته و در تصاویر مربوط به این رزمایش نیز نکته جالبی در خصوص آن مشخص شده است که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.
شلیک راکت زمین به زمین زلزال در رزمایش های قبلی
هفت نکته مهم از شلیک های موشکی امروز سپاه
در رزمایش های سری اول پیامبر اعظم (ص) که شاهد اولین شلیک های پر تعداد موشکی در کشور بود، بیشتر موشک هایی مثل سری شهاب به عنوان یکی از سری های اول تولید ایران با سوخت مایع صحنه گردان اصلی تمرین بودند. در این سالها اما مدل های جدید خانواده بزرگ فاتح به میدان آمده و جمهوری اسلامی ایران را صاحب موشک های تاکتیکی سوخت جامد و متحرک کرده اند.
پیام مهم اول این رزمایش به طرف غربی، وجود حجم بالای پرتابگرهای متحرک های مجهز به موشک های بالستیک سوخت جامد بود. در عین حال پرتابگرهای حامل موشک دزفول مشخصا دارای جایگاه حمل دو موشک بودند که به دلیل صرفا تمرینی بودن شرایط، با یک تیر مجهز شده بودند.
پرتاب گر های موشک دزفول با قابلیت حمل دو موشک در رزمایش پیامبر اعظم(ص) ۱۵
نکته مهم دوم حجم بالای شلیک موشک های در نسبت این تمرین نظامی بود. بر اساس اطلاعات اعلام شده، حداقل ۱۵ تیر موشک بالستیک تاکتیکی و راکت از نوع ذوالفقار و دزفول و زلزال پرتاب شدند. این مسئله نشان دهنده این نکته است که موشک های مورد نظر در تعداد بالا تولید شده و زمانی که در این تعداد مورد استفاده در یک تمرین نظامی قرار می گیرند یعنی کاملا عملیاتی نیز شده اند.
موشک ذوالفقار در رزمایش پیامبر اعظم(ص) ۱۵
نکته سوم نمایش چندین باره دقت این موشک ها است. در این تمرین نظامی برای موشک های سری دزفول یک سری هدف و برای موشک های سری ذوالفقار یک سری هدف دیگر تعریف شده بود. در این تمرین اهداف شامل کانتینرها و برخی نقاط مشخص شده با پارچه های سفید و آبی است که مشخص شد موشک ها دقیقا در داخل این مجموع نقاط اصابت کردند.
نکته چهارم، شلیک با فاصله کم و تمرکز آتش روی یک نقطه بود. به نظر می آید در این تمرین هدف نه نقطه زنی بلکه تمرکز آتش روی هدف با مساحت بیشتر بوده است. اگر به تصاویر ماهواره ای حمله به پایگاه عین الاسد در حدود یک سال پیش نگاهی دوباره داشته باشیم، یا نگاهی به وضعیت کلی پایگاه های آمریکایی در اطراف ایران، خواهیم دید که ترکیب زیادی از چادرها، ساختمان های فرماندهی و البته آشیانه های موقت بالگرد، هواپیما و پهپاد در این مناطق حضور دارد که با تمرکز آتش در یک نقطه - برای نمونه با ۵ سر جنگی ۵۰۰ کیلویی - تلفات و خسارت ها به دشمن حداکثری خواهد بود.
شبیه به این کار در رسته توپخانه صحرایی و معمولا با توپ های گلوله زنی کالیبر ۱۵۵ میلی متری تحت عنوان Multiple Rounds Simultaneous Impact یا با اختصار MRSI استفاده می شود که در طی آن یک توپ با شلیک چند گلوله به سمت یک نقطه در زاویه های مختلف لوله، زمان رسیدن گلوله ها به یک هدف را به گونه ای تنظیم می کند که گلوله ها در فاصله بسیار کم از یکدیگر و در زمانی نزدیک به هم منفجر شده و حداکثر خسارت را برای هدف ایجاد کنند
نکات بعدی در خصوص این تمرین نظامی در حقیقت در ادامه هم هستند. اولین موضوع، کیفیت بسیار بالای تصاویر منتشر شده از این تمرین نظامی بود تا جایی که حتی تصاویر با کیفیتی از سر های جنگی جدا شونده موشک ها نیز از آن ها استخراج شده و در همین مدت کوتاه که تقریبا از انتشار تصاویر می گذرد شاهد پخش گسترده آن نه فقط در رسانه های داخلی بلکه در بین علاقمندان و رسانه های خارجی هستیم. این حرکت در حقیقت یک گام حساب شده در بازی جنگ روانی و مقابله با اقداماتی نظیر رسانه ای کردن حضور بمب افکن ها یا زیردریایی اتمی در خلیج فارس به حساب می آید.
اما نکته مهم دیگر که به نوعی یکی از مهم ترین پیام های این رزمایش محسوب می شود دیده شدن وضعیت خاص سر جنگی یکی از موشک های مورد استفاده در این رزمایش است. در این تصویر سر جنگی موشک دیده می شود که از بدنه جدا شده و با سرعت بالایی به سمت هدف در حال حرکت است و نوعی از شعله از کنارهای بدنه بیرون زده است.
دو تصویر از سر جنگی جدا شونده موشک های دزفول یا ذوالفقار در رزمایش اخیر - به رد حرارتی ایجاد شده در پشت سر جنگی دقت کنید
تصاویر گرافیکی مربوط به زمان رونمایی موشک ذوالفقار، نشان دهنده این مسئله است که بخش سر جنگی این موشک مجهز به یک سیستم پیشران مستقل است. با توجه به داشتن برد بیشتر و این که موشک دزفول نیز از نظر طراحی کلی، خصوصا در بخش سر جنگی و دماغه شبیه به ذوالفقار است احتمالا سر جنگی دزفول نیز به این سیستم پیشران مجهز است. دلیل این مسئله همانطور که در بخش معرفی این موشک ها مطرح شد رسیدن به سرعت ۵ ماخ و بیش از آن و به قول ورود به کلاس تسلیحات هایپرسونیک از نظر سرعت است.
نمایش گرافیکی جدایش سرجنگی موشک ذوالفقار
اما چرا این نکته مهم است؟ موشک پاتریوت ۳ به عنوان اصلی ترین سلاح ضد بالستیک مستقر در اطراف ایران، توان نهایی درگیری با موشک هایی با سرعت ۵ ماخ را دارد. این که این موشک بتواند آیا موشک های با سرعت کمتر یا ۵ ماخ را رهگیری کند خود یک بحث است ولی زمانی که صحبت از سرعتی بیش از ۵ ماخ می شود عملا بر اساس اعلام خود طرف سازنده نیز موشک پاتریوت از دور خارج شده و عملا توان رهگیری خود را از دست خواهد داد.
در عین حال باید به این مسئله نیز توجه داشت که موشک های سری فاتح از جو زمین خارج نشده و سامانه ای مثل تاد اصولا برای مقابله با آنها طراحی نشده و موشک های این سامانه برای درگیری برای اهداف وارد شونده از خارج جو و در فضای بالا دستی موشک پاتریوت طراحی شده است. با علم به این مسئله و این نمایش دقیق و مشخص این پیام به پاتریوت و مشتری های آن در اطراف ایران ارسال شد که پول های شما به هدر رفته است! هرچند که اتفاقاتی مثل خسارت شدید به عین الاسد هم نشان داد وضعیت پاتریوت و ادعاها درباره آن چقدر اسف بار است.
و اما نکته هفتم و آخر مربوط به راکت های سری زلزال در این رزمایش است. در بررسی تصاویر این رزمایش پرتابه هایی دیده می شود که سر جنگی آنها جدا نشده و پرتابه به صورت کامل در حال شیرجه زدن به سمت هدف است.
راکت زلزال لحظاتی قبل از برخورد با هدف
این پرتابه های کامل در حقیقت راکت های زلزالی هستند که با توجه به دقت آنها در اصابت به هدف مشخصا از نوع ارتقاء یافته در حوزه دقت هستند. این راکت ها با توجه به دقت افزوده شده برای آنها برای درگیری های کوتاه برد تر و حتی برای ورود به خدمت در واحدهای توپخانه راکتی نیروهای زمینی سپاه و ارتش نیز گزینه ای مناسب به حساب می آیند.
به طور خلاصه می توان گفت نحوه تمرین عملیاتی نیروی هوافضای سپاه و جزییاتی که از آن در بخش رسانه ای منتشر شده نشان می دهد قدرت موشکی جمهوری اسلامی ایران، فراتر و عظیم تر از چیزی است که پیش از این به نمایش گذاشته شده بود و در حقیقت، فشارهای ترامپ برای تضعیف قدرت نظامی کشورمان، با رونمایی از چنین دستاوردهایی تبدیل به مزیتی برای شکوفایی هرچه بیشتر این بخش از نیروهای مسلح و ضنعت دفاعی شده است.
