سپر دفاع موشکی BPDMSدر
اوایل دهة 1960، نیروی دریایی ایالات متحده برنامهای را جهت ایجاد یک سپر
دفاع موشکی کوتاه برد (BPDMS یا Basic Point Defense Missile System) به
شکلی که کوچکتر از موشکهای فعلی موجود بر روی کشتیهای جنگی باشد، مدون
نمود. در ابتدا موشکهای RIM-46 Sea Mauler جهت سپر دفاع موشکی BPDMS به کار
گرفته شدند، اما این امر نیز در سال 1964 کنار گذاشته شد و توجهات به سمت
گونهای برگرفته شده از موشک AIM-7E Sparrow برگردانده شد.موشک کشتی پرتاب RIM-7 Sea Sparrowاسپاروی
ویژة سپر موشکی BPDMS، به نام RIM-7E Sea Sparrow خوانده شد. این موشک در
اساس، همان گونة تغییرنیافتة AIM-7E بود و توسط پرتابگرهای دگرگون شدة
ASROC که MK 25 نام گرفته بودند، شلیک گردید. سرانجام موشک کشتی پرتاب
RIM-7E در سال 1967 وارد خدمت در نیروی دریایی ایالات متحده شد.AIM-7Fبه
تاریخ ژانویه 1972، کمپانی رایتئون، طراحی گونة به طور کامل بهبود یافته و
پیشرفته شدة اسپارو به نام AIM-7F را آغاز کرد. موشک جدید دارای پیشرانة
دو تکهای شامل بوستر (موتور کمکی) و پایدار کنندة پرواز (موتور اصلی) بود.
در اسپاروی جدید، به طور معمول از پیشرانة Hercules MK 58 استفاده شده بود
اما گاهی اوقات نیز پیشرانة Aerojet MK 65 مورد استفاده قرار گرفته بود که
این پیشرانههای جدید، باعث افزایش قابل توجهی در برد این موشک میگشتند.
در AIM-7F به طور کامل از سیستم هدایت پذیری نوین الکترونیکی مبتنی بر
Solid-State و سیستم کنترل GCS استفاده شده بود که این سیسستم، AN/DSQ-35
نام داشت و با رادارهای پیشرفتة پالس-داپلر جنگندههای جدید دهه 1970
سازگاری کامل میتوانست برقرار کند. بهینهسازی مستمر انجام شدة بر روی
سامانة GCS، منجر به ساخت گونههای AN/DSQ-35A تا 35H گردید که جدیدترین
مدل آن در اسپاروی AIM-7F-11 مورد استفاده قرار گرفت. سیستم کوچکتر شدة
GCS، امکان استفاده از سرجنگی قویتری به وزن 39 کیلوگرم (89 پاوند) از نوع
MK 71 را به نام کلاهک جنگی WAU-10/B میسر میساخت. تولید انبوه این سری
جدید در سال 1975 آغاز شد و تا 1981 ادامه پیدا کرد. به همراه ارائه موشک
AIM-7F، نام اسپارو3 به نام سادهتر اسپارو تغییر نام پیدا کرد.نمونههای
تمرینی گوناگونی از موشک AIM-7F به نام های ATM-7F، CATM-7F، DATM-7F و
CAEM-7F تولید شدند که جملگی مشابه همان نمونههای تمرینی خانوادة 7E
بودند. موشکهای CATM-7F و DATM-7F برای آموزش نسل بعد موشکهای اسپارو یعنی
AIM-7M و AIM-7P نیز قابل استفاده بودند.موشک AIM-7F در کنار جنگنده اف-16موشک
کشتی پرتاب RIM-7F Sea Sparrow نیز مشابه موشک هواپرتاب AIM-7F بود، اما
به دلائلی که خواهیم گفت از RIM-7H بسیار پیشرفتهتر بود. امکان دارد موشک
RIM-101A که به سال 1974 و با بهینهسازی موشکهای RIM-7E و RIM-7H تولید
شده بود، جنگافزاری پیشرفته بدانیم، اما با انجام مستمر روند بهبودسازی
موشکهای RIM-7 این موشک نیز کنار گذاشته شد. موشک کشتی پرتاب RIM-7F عمر
نسبتن کوتاهی داشت، زیرا انجام پروژة بهینهسازی بیشتر بر روی آن متوقف شد و
به جای آن موشک RIM-7M وارد خدمت گردید.AIM-7Gموشک
AIM-7G، از یک جستجوگر جدید بهره میبرد که در حدود سال 1970 به سفارش
نیروی هوایی ایالات متحده و بر روی نصب بر روی بمبافکنهای F-111D طراحی
شد، اما این گونه از اسپارو نیز هیچگاه وارد خدمت نگردید. تنها تعداد اندکی
از موشکهای پیش نمونة YAIM-7G ساخته شدند، اما هیچگاه بر روی خط تولید
انبوه قرار نگرفتند.RIM-7Hموشک
کشتی پرتاب RIM-7H، نمونة بهینه شدة RIM-7E بود که جهت استفاده بر روی
عرشة کشتیها جنگی، سازگار شده بود. تمامی مدلهای کشتیپرتاب اسپارو، دارای
بالچههای تا شوندهای بودند تا تا فضای کمتری جهت نصب درون پرتابگرهای
ویژة MK 29 اشغال نمایند. (این بالچههای تاشونده، بر روی گونههای بعدی
اسپاروی کشتیپرتاب یعنی F، M، P و R نیز پیشبینی شده بودند) به جز این
مورد، موشک کشتیپرتاب اسپارو H، اساسن شباهت بسیار زیادی به گونة هواپرتاب
و کشتی پرتاب E داشت، ضمن اینکه به پیشرفتگی مدل RIM-7F و نمونههای بعدتر
ساخته شده نبود. موشک کشتی پرتاب RIM-7H در ناوگان کشتیهای جنگی سازمان
ناتو نیز به صورت بسیار گسترده مورد استفاده قرار گرفت. این موشک در ناتو
به نام NSSMS یا NATO Sea Sparrow Missile System معروف گشت و تولید نسل
اوّل یا Block I این موشک از سال 1973 آغاز شد.تصویری که پس از شلیک موشک اسپارو از درون شکاری بمب افکن F-15E به ثبت رسیده استAIM-7Mمدل
بعدی موشک اسپارو، AIM-7M نام داشت که به طور کلی دارای جزئیات تکنیکی
جدیدی بود و از جستجوگر معکوس مونوپالس با توانایی دید پائین، شلیک پائین
بهره میبرد. مجموعة جستجوگر جدید نصب شده در این موشک، WGU-6/B نام داشت
که بعدها نمونة بهینه شدة آن به نام WGU-23/B ساخته شد. تاکنون هیچگونه
مدرکی برای تولید موشکهای اسپارو با نامهای AIM-7J/K/L بدست نیامده است،
اگرچه گاهی اوقات AIM-7J به گونة مونتاژ ژاپن AIM-7E گفته میشود.رادار مونوپالس استفاده شده در موشک AIM-7Mمنبعی
دیگر اینطور میگوید: پسوند M در AIM-7M از روی عمد استفاده شده و نشانگر
استفاده از رادار MonoPulse در این موشک میباشد و اثباتگر این حقیقت است
که پسوندهای J/K/L کنار گذاشته شدهاند. جستجوگر مونوپالس، قابلیتها و
توانمندیهای اسپارو را در محیطهای انباشته از جنگ الکترونیک یا در ارتفاع
پست افزایش میداد. برخی جزئیات نوین دیگر AIM-7M عبارتند از: کامپیوتر
دیجیتال (با استفاده از نرمافزاری که در ماجولهای قابل برنامهریزی EPROM،
که نوعی آی سی قابل برنامهریزی است و بر روی زمین انجام میشود)، سیستم
خلبان خودکار و فیوز انفجاری فعال. سیستم خلبان خودکار، موشک AIM-7M را در
مسیر بهینه شدة منحنی شکل پرواز میدهد و مختصات هدف مورد نظر در میانة
مسیر و همچنین به هنگام نزدیک شدن نهایی به هدف را در صورت نیاز در اختیار
میگذارد. موشک AIM-7M از سرجنگی پرقدرت چندتکه شونده (ترکشدار) به نام
WAU-17/B بهره میبرد. اولین شلیک پیش نمونة نخستین YAIM-7M در سال 1980
انجام گرفت و موشک AIM-7M در سال 1982 وارد خدمت شد.موشک AIM-7M اندکی پس از شلیک توسط جنگندة F/A-18Cنمونههای
تمرینی AIM-7M اینها هستند: ATM-7M، CATM-7M، DATM-7M و CAEM-7M که
کارکردی مشابه همان نمونههای تمرینی E را دارند؛ ضمن اینکه دو موشک تمرینی
CATM-7M و DATM-7M برای موارد آموزشی نسل بعدی اسپارو یعنی AIM-7P نیز
کاربرد دارند.موشک کشتی پرتاب RIM-7M Sea Sparrow، معادل گونة
هواپرتاب AIM-7M میباشد و نمونة تمرینی آن نیز RTM-7M نام دارد. با توجه
پرتابگر 8 تایی MK 29، موشک RIM-7M و مدل بعدی آن یعنی RIM-7P را میتوان
به وسیلة پرتابگرهای نوع MK 41 (سامانة AEGIS) و MK 48 VLS (معادل Vertical
Launch System) از عرشة کشتیهای جنگی شلیک نمود.موشک سی اسپارو و پرتابگر 8 تایی آن به هنگام شلیک بر روی عرشه یک ناو هواپیمابر کلاس نیمیتز
۹۲/۱۰/۰۷
۰
۰
مصطفی نداف