سوخو 33 جنگنده ناوپرواز روسی است که در ناتو به Flanker-D شهرت دارد وپروژه ساخت آن در سال 1982 در شرکت سوخو کلید خورد. این هواپیما را بایدیکی از نمونه های بهینه سازی شده Su-27 دانست که حتی در ابتدا بهSu-27Kنامگذاری شده بود . مهمترین تفاوت های این جنگنده با Su-27قابیلتپرواز و فرود بر عرشه ناو هواپیمابر و همچنین قابلیت سوختگیری هوایی است.پروژه طراحی Su-33 به عنوان یک جنگنده مستقل به طور جدی از سال 1984در دفتر طراحی و تست شرکت سوخو آغاز شد . طرح اولیه در نوامبر سال 1984آماده شد و با اضافه شدن جزییات آن در سال 1985 نهایی شد.اولین پرواز اینجنگنده در می سال 19855 بود و در سال 1994 بعد از فروپاشی شوروی به تعداد24 فروند تحویل نیروی دریایی روسیه شد تا بر روی عرشه ناو هواپیمابرAdmiral Kuznetsov قرار بگیرد.در مرحله تست این هواپیما بیش از 400 بار عملیات فرود . برخاست از رویعرشه شبیه سازی شده ناو انجام شد تا این اطمینان حاصل شود که در هنگامفرود یا برخاست از روی عرشه ناو واقعی مشکلی پیش نخواهد آمد. در این 400بار تنها یک مورد تصادف با خسارت جزیی گزارش شد که به علت وزش باد شدید وعدم تعادل در هنگام فرود رخ داد و به جنگنده نیز آسیب چندانی وارد نشد.پرواز این جنگنده توسط خلبانان MiG-29K انجام میشد که آن نیزیک جنگندهناوپرواز بود. این خلبانان در مجموع Su-33 را بهتر از MiG-29K میدانستند وتنها عیب آن را در سیستم تثبیت کننده آن عنوان میکردند که هنگام فرودوظیفه ایجاد تعادل را بر عهده داشت که این مشکل نیز بعدها مرتفع شد.البته با شروع پروازهای عملیاتی نیروی دریایی متوجه شد که اینهواپیما آنقدرها هم که در آزمایش ها نشان میداد بی عیب و نقص نیست و علیرغم کاهش طول آن نسبت به Su-27 هنوز هم نمیتوانست به خوبی وارد آشیانه شدهو در آنجا ثابت شود که این مورد با به کار بردن گیره های مخصوص و فشردهکردن ارابه های فرود در هنگام ورود به آشیانه برطرف شد. مشکل دیگر درسیستم خنک کننده نازل ها بود که چون در تمام آزمایشات در هنگام پروازاگزوز نازل در زاویه 60 درجه تنظیم میشد اما به وجود آمدن یک اشکال باعثشد که زاویه اگزوزها به 45 درجه تغییر یابد که لوله های انتقال آب در اینزاویه تحت فشاز زیادی قرار میگرفتند که رفع این مشکلات نیز زمانی در حدودچند روز را به خود مشغول کرد.در سوخو 33 بر خلاف نمونه های آمریکایی مثل F-14 از سکوی پرش موسوم بهسکوی اسکی به جای سیستم های پرتاب فنری در هنگام برخاست هواپیما استفادهمیشود. این کار دو حسن دارد یکی اینکه از فشار زیادی که پرتاب کننده هایفنری به هواپیما وارد میکنند جلوگیری میشود و دیگر اینکه هواپیما از نرخاوج گیری بیشتری برخوردار خواهد شد اما در این حالت Su-33 نمیتواند باحداکثر ظرفیت بارگیری خود پرواز کند.باله های کانارد این هواپیما برای تطبیق با پرواز از باندهای کوتاه وهمچنین افزایش قابلیت مانورپذیری بهینه سازی شده اند اما برای رسیدن بهحداکثر کارایی طراحان مجبور شدند بخش هایی از دماغه را نیز مجددا طراحیکنند تا جریان هوا بهتر عبور کند. این کاناردهای پیشرفته سرعت فرود بر رویعرشه را 50 درصد کاهش میدهند و بدین ترتیب جنگنده فرود امن تری خواهد داشتهمچنین در هنگام شکستن دیوار صوتی باعث پایداری بیشتر هواپیما خواهندشد.سطح بالهای هواپیما نیز افزایش یافته است هرچند که طول آنها تغییرینکرده ، سطح این بالها با لایه ای پوشانده شده تا مقاومت آن در مقابل فشاربیشتر شود. دم عمودی جنگنده نیز کاهش طول داشته است تا بتواند به راحتیوارد آشیانه های تنگ ناو هواپیمابر شود. همینطور برای این منظور آنتنرادار عقب هواپیما در فاصله بین دم های عمودی نیز کوتاه تر شده. سیستمشناسایی و رهگیری مادون قرمز Su-33 نیز مجددا طراحی شده و با تغییر مکانتوانسته محدوده بیشتری را پوشش دهد. همچنین لوله L شکل برای سوخت گیریهوایی نیز در این جنگنده نصب شده است تا برد آن افزایش یابد.به موشک های هدایت شونده Kh-25MP, Kh-31 و Kh-41 مجهز شده است همچنینموشک های R-27EM هم به این جنگنده قابلیت نبردهای ضدکشتی را داده است.سوخو 33 به همان خوبی که در نبردهای روزانه حاضر میشود در نبرهای شبانهنیز از پس انجام ماموریت ها بر می آید و میتواند با کمک مرکز فرماندهی ناوعملیات خود را انجام دهد. علاوه بر نبردهای هوایی ماموریت این جنگنده بهشناسایی و انهدام سیستم های ضدزیردریایی ، آواکس ، هواپیماهای ترابری ،سایت های موشکی ضدکشتی ، وسایل دوزیست آبی خاکی و قایق های شناسایی و مینریز دشمن نیز گسترش می یابد.شرکت روسی Rosoboronexport با عقد قراردادی با چین فروش حداکثر 50فروند از این هواپیما را به ارزش 5.2 میلیارد دلار نهایی کرده است و برایاین منظور دو فروند Su-33 را به چین تحویل داده تا با انجام آزمایش هایمربوط تقاضای نهایی برای خرید بین 12 تا 48 فروند باقی مانده را تسلیممقامات روسی کند و بدین ترتیب مشکل هواپیماهای ناوپرواز خود را مرتفعگرداند. این قرارداد در سال 2006 و در جریان نمایشگاه هوایی زوهای بسته شدو قرار بود از سال 2007 تحویل تحویل این جنگنده ها به چین آغاز شود امانگرانی از کپی کاری چینی ها از این هواپیما و صادر کردن آن روسها را ازاین تصمیم منصرف کرد مضاف بر اینکه چینی ها سابقه این کار را نیز داشتند وسابق بر این جنگنده MIG 21 را تحت عنوان J-7 و اخیرا Su-27 را تحتعنوانJ-11 تولید کرده اند. از آنجا که چینی ها به این جنگنده ها نیازداشتند راضی شدند تا هواپیما های J-11 خود را تحت لیسانس روسیه و با نامSu-27 تولید کنند و بدین ترتیب روسیه از آغاز سال 2009 تحویل اینهواپیماها را به چین آغاز کرد. همچنین باید به این نکته اشاره کرد کهعلاوه بر روسیه و چین کشور اوکراین نیز تعدادی از این جنگنده را در اختیاردارد.مشخصات Su-33خدمه : 1 نفرطول : 21.94 مترفاصله نوک دو بال : 14.7 مترارتفاع : 5.93 متروزن خالی : 18.4 تنحداکثر وزن هنگام پرواز : 33 تنپیشرانه : دو موتور توربوفن AL-31F با اگزوز برداریسرعت : 2.17 ماخ در ارتفاع 10000 متریسرعت واماندگی : 240 کیلومتر بر ساعتبرد : 3000 کیلومترسقف پرواز : 17000 مترتسلیحات :یک مسلسل 30 میلیمتری با نواخت 150 گلوله در دقیقهبیش از 6.5 تن انواع مهمات در 12 مقر خارج بدنه شامل :موشک های هوا به هوای R-27 و R-73انواع بمب ها و راکت ها و بمب های آتش زاهواپیماهای مشابه :F-18هورنت و سوپر هورنتیوروفایتر تایفونرافالJ-8F-15F-14