کهنه سرباز اسمان نبردهای مختلف دنیا طی چهار دهه ... کابوس افسران تانک ... حضور در تمامی نبردهای غرب و شرق و بسیاری از نبردهای دیگر طی چهار دهه ... این است کبرای کشنده بل ......َAH_1 .... و این پیر اسمان هنوز در بسیاری از ارتشهای جهان مشغول ارائه خدمات است من جمله سپاه تفنگداران دریایی امریکا .... داستان تولد این مار زهر دار امریکایی به چهار دهه قبل و زمان یکی از خونین ترین جنگهای دنیا یعنی درگیری ویتنام باز میگردد .... در زمان جنگ ویتنام ارتش امریکا به منظور پشتیبانی از پرنده های ترابری خود نیاز به یک چوپر مسلح داشت تا بتواند پشتیبانی اتش لازم را برای پرنده های خود فراهم کند. برای این مقصود در ابتدا هیویی مسلح شد و به کار گرفته شد تحربیات مسلح کردن هیویی نشان داد که این تاکتیک در کاهش حوادث ناشی از سقوط چوپر های ترابری میتواند بسیار مفید و سودمند واقع شود . در هنگام عملیاتهای هلی برد یکی از مشکلات چوپرهای امریکایی این بود که در هنگام تخلیه نفرات چون اتش پشتیبانی در اختیار نداشتند بسیاری از چوپرها توسط دشمن هدف قرار میگرفتند و سقوط میکردند. راندل والاس کارگردان امریکایی فیلم we were Soldiers و البته ریدلی اسکات در فیلم Black Hawk Down به درستی بخشی از مشکل را نشان داده اند که بدون آتش پشتیبانی چگونه چوپرها تبدیل به طمعه های معصومی برای اتش نفرات دشمن بروی زمین میشدند . ارتش امریکا نیاز به یک بالگرد مخصوص پشتیبانی برای پشتیبانی از بالگردهای ترابری خود داشت . همزمان کمپانی بل امریکا در حال مطالعه و طراحی برای یک بالگرد مسلح ضد تانک بود برای این نیاز ضروری در ارتش امریکا بل دو طرح را به ارتش پیشنهاد داد . اول طرح بالگردی شبیه هیویی که مان موتور و سیستم انتقال نیرو را در اختیار داشت و نام مدل 209 یا کینگ کبرا را بر خود گرفت و دیگر یک مدل جدید یا نام 409. با توجه به کمبود زمان ارتش امریکا طرح اول یا کینگ کبری را قبول کرد . دلیل این امر این بود که بالگرد افسانه ایی هیویی در ان زمان خدمات بسیاری به ارتش امریکا ارائه کرده بود و کسی نمیتوانست نقش حیاتی این بالگرد را در صحنه نبرد ویتنام انکار کند . طرح کینگ کبرا یک طرح بر اساس هیویی بود که در ان بالگردی مسلح به یک توپ 20میلیمتری و نارنجک انداز که باریکتر از هیویی بود و البته خدمه بالگرد نیز پشت سرهم قرار میگرفتند . بل با تغییراتی که در یک OH-13 داد طرح را ارائه کرد . در این طرح دماغه درازتر و کابین دارای دری در پهلو بود. و البته خدمه در پشت هم قرار میگرفتند. دارای دو مسلسل 7.62میلیمتری بودند . طرح در ابتدا بسیار مسخره و خنده دار به نظر امد و میرفت که توسط کارشناسان ارتش رد شود. ولی بهرحال احساس نیاز در ویتنام باعث شد تا بعضی از مهندسین ارتش نسبت به طرح ابراز علاقه کند. در کنار این طرح ارتش قراردادی را با کمپانی رقیب یعنی لاکهید منعقد کرد و ازانان خواست تا بالگرد AH-56 ملقب به شاین را تکمیل نمایند. در اصل این قرارداد بخشی از یک تندر عمومی بود که در طی ان لاکهید بدلیل تجارب بیشتر درساخت بالگردهای رزمی موفقث شد تا بل را شکست دهد . این تندر توسط ارتش امریکا برای یک بالگرد مسلح به اسم AAFSS برگزار شده بود. و مشکل اینجا بود که بالگرد تالاکهید حداقل تا سال 1970در خط تولید قرار نمیگرفت. و ارتش بدلیل سقوط هیویی ها در ویتنام و تلفات بالا بشدت تحت فشار بود. و این احساس نیاز برای یک بالگرد مسلح بشدت احساس میشد . در این زمان ارتش چهار پیشنهاد را دریافت کرد. ابتدا پیشنهاد بویینگ برای مدل مسلح بالگرد شینوک بود. پیشنهاد بعدی توسط سیکورسکی ارائه شد که گونه مسلح بالگرد سی کینگ را پیشنهاد کرد پیشنهاد بعدی پیشنهاد کمپانی نه چندان مشهور کی من بود برای مسلح کردن بالگرد سی اسپریت و در انتها نیز پیشنهاد بل . این تندر مجددا برگزار شد و بل برنده تندر شد. مدل ساخته شده توسط بل در سال 1965 در سپتامبر پرواز کرد . این طرح بل 209 نام گرفت . که نمونه تغییر یافته oh-13 با دو کابین پشت سر هم بود . از یک سیستم گردان با دو روتور و یک موتور الیسون T-53-L-11 با توانی در حدود 1100 اسب بخار استفاده میکرد . سیستم هدایت این بالگرد الکترو مکانیکی بود . ولی سیستمهای انتقال نیرو ، جعبه دنده و موتور در واقع همان تجهیزات استفاده شده در هیویی بود. اولین مدل دارای چرخهای جمع شونده بود و در ان یک گاتلینگ GAU-2B در دماغه نصب شده بود. دوبالچه نیز در بالگرد تعبیه شده بود تا بعنوان اویزی برای حمل سلاح از ان استفاده شود . و در اوریل 1966 بل سفارش خریدی برای 110 فروند از این بالگرد را از ارتش دریافت کرد. در جولای همین سال این بالگرد با نام AH-1 به روی خط تولید رفت . مسئولین بل به دلیل این که این بالگرد فرزند مستقیم هیویی بود به ان لقب هیویی کبرا را دادند ولی سرنوشت این بود که کاربران ان را بعنوان کبرا شناختند و این نام همچنیان بروی این بالگرد ماند. اولین مدل این بالگرد که ساخته شد و مورد استفاده قرار گرفت مدل G بود که در جنگ ویتنام بصورت گسترده استفاده شد. در سال 1967 تحویل نیروی هوایی امریکا گردید . این مدل تنها یک تفاوت ظاهری با مدل پروتایپ بل داشت و ان این بود که به جای چرخ از ارابه فرود ثابت مانند هیویی استفاده میکرد . در قسمت موتور نیز نصب یک موتور T-53-L-13 توان بیشتری در حدود 1400 اسب بخار در اختیار بالگرد میگذاشت . دارای یک مخزن سوخت داخلی بود که بهمراه گیربکس و سیستم هیدرولیک با یک صفحه زرهی در مقابل اتش پدافند دشمن محافظت میشدند . کابین شیشه ضد گلوله نداشت ولی توسط یک زره محافظت میشد و امنیت را در اختیار خدمه کابین میگذاشت . در این مدل یک برجک ساخت کمپانی امرسون الکتریک با اسم تجاری TAT-102A و یک قبصه گاتلینگ بروی بالگرد نصب شده بود که برجک 8000گلوله را در خود جای میداد . و کمی بعد این برجک با برجک جدیدتر TAT-141 با دو گاتلینگ و ظرفیت هرکدام 4000 گلوله تعویض شد. همچنین دو نارنجک انداز مدل ام – 129 با ظرفیت واقعی 231 گلوله برروی بالگرد نصب گردید . برجک توانایی چرخشی در حدود 25درجه به طرف بالا و 60درجه به پایین را داشت و به طرف نیز قابل چرخش بود . هدایت این برحک بر عهده افسر تسلیحات بود که در کابین جلو مینشست . در اویزهای دو طرف نیز راکت اندازهای هایدرا با راکتهای 70میلمتری در دو مدل 7و 19 لول نصب میشد . با اولین تجربیات جنگی در ویتنام این راکت انداز با راکت انداز چهار لول زانی عوض شد . وظیفه سازمانی کبرا مدل G در ویتنام اسکورت هیویی ها در هنگام عملیاتهای ترابری بود . و با ترکیب با هیویی و البته OH-6که بالگردی شناسایی بود تیم بسیار خوبی تشکیل گردید . همچنین تجربیات جنگ باعث شد تا جنگ افزارهای الکترونیکی بروی بالگرد نصب شود تا امواج فرو سرخ را کاهش دهد تا دیگر موشکهای سام 7 نتوانند بروی بالگرد قفل کنند. . برای رزم شبانه در ویتنام نیز سیستمهای جلونگر AN-AAQ-5 و نشان دهنده اهداف AN-APQ-137B بروی بالگرد نصب شد . و دروبینهای دید در شب نیز بروی بالگرد نصب شد. تا پایان جنگ بالغ بر 1000فروند از این بالگرد تحویل ارتش گردید که در حدود 300فروند دریتنام ساقط شدند . در واقع این بالگرد یکی از ستاره های ارتش امریکا در ویتنمام بود که از افزایش تلفات هیویی ها بشدت جلوگیری نمود . بعد از جنگ ویتنام بسیاری از این بالگردها به مدل S ارتقا یافتند و از جمله تغییرات اعمال شده بروی انها میتوان به حمل و شلیک موشکهای هل فایر و نصب هدفیاب لیزری بر روی این بالگرد در مدل بعدی ارتقا یافته بر اساس مدل G بود که JAH-1G نام گرفت . این بالگرد دیگر در سرویس ارتش امریکا نیست و بازنشسته شده است . سی کبرا یا کبرای نیروی تفنگداران دریایی با توجه به تجربیات موفق این بالگرد در بدو ورود به ویتنام نیروی دریایی نیز تقاضای خرید خود را به کمپانی بل ارائه کرد . درخواست برای بالگردی بود که توانایی پرواز بروی دریا را داشته باشد و بدین ترتیب AH-1Jمتولد شد . این نمونه دارای دو موتور برای پرواز بروی دریا را داشت و البته محدویتی به نام سنگینی وزن را با خود داشت . ولی مزایای بیشتری مانند افزایش برد پرواز و ایمنی بیشتر را در اختیار بالگرد میگذاشت . در 1968 در ماه مه نیروی دردریایی 48فروند از این بالگرد را به بل سفارش داد که سی کبرا نام گرفته بود. سی کبرا یک گاتلینگ سه لول داشت و موتور ان نیز موتور 1پرات اند ویتنی از سری T400-CP-400 بود. توان تولید نیروی این موتور در حدود 1600 اسب بخار بود . جنگ افزار ان نیز گاتلینگ سه لولی بود که دارای سرعت اتشی در حدود 750گلوله در دقیقه بود که بعدها جنگ افزار استاندارد همه کبرا ها شد . مسئولیت کنترل اتش نیز با افسر تسلیحات بود. راکت اندازهای این بالگرد همان هایدرا بود هیچ کدام از این بالگردهای کبرا توان حمل موشکهای ضد تانک تاو را نداشتند . در ان زمان تنها بالگردهای کبرا که میتوانستند موشک ضد تانک تاو حمل کنند بالگردهای کبرای تحویلی به ایران بودندکه بنا به درخواست ارتش ایران این موشک بروی بالگرد کبرا نصب شده بود . کبرا های تحویلی به ایران در دماغه خود دارای سایت هدف گیری موشک تاو نیز بودند . مدل سی کبرای نیروی دریایی میتوانست در حدود بالغ بر 1000لیتر سوخت حمل کند . در سال 1970 در نیروی دریایی سی کبرا عملیاتی شد و به ویتنام اعزام گردید . امروزه این بالگرد نیز در نیروی دریایی بازنشسته شده است . در سال 1972 طی قراردادی بین ارتش و کمپانی بل ارتش خواهان نصب موشکهای BGM-71 تاو بروی کبرا گردید . در سال 73 هشت فروند بالگرد به سیستم هدف گیری ایکس ام 26 برای استفاده از تاو مسلح شدند . و بدین ترتیب برنامه ارتقا کبرا اغاز شد . بالگردهای مسلح به تاو در ارتش نام AH-1Q را برخود گرفتند و در این مدل کبرا توانایی حمل چهار لانچر موشک تاو زیر هر یک از اویزهای خود را داشت در اغدامه در سال 1981 با نصب دروبین های دید در شبی که بروی بالگردهای AH-64 اپاچی نصب شده بود بروی بالگرد کبرا این بالگرد توان رزم شبانه خود را نیز بهبود بخشید . با اجرای این برنامه بالگردهای کبرایی که به این سیستم مجهز شدند و در ادامه نیز دارای سیستمهای الکترونیکی بهتری نسبت به کبرا های پیشین بودند با سری P شناخته شدند . بزرگترین تفاوت ظاهری این سری با سری های پیشین شیشه های چند تکه و تخت ان نسبت به شیشه های قوس دار سایر مدل هاست . همچنین رادار ارتفاع سنج و سیستم هشدار برخورد با زمین AN-APR-39 بروی این بالگرد نصب شد . دیگر تجهیزات ان نیز چرخاننده K-747 و حمل مخازن سوخت خارجی در زیر بالهاست . این برنامه ها بخشی از بهسازی این بالگرد تحت برنامه STEP-1 بود و در واقع مدل پی فرزند همین برنامه روزامد سازی بود . برنامه بعدی بهسازی این بالگرد STEP-2 بود که میتوان گفت سری بعدی کبرا یعنی AH-1E از این برنامه متولد شد . در این بالگرد یک گاتلینگ سه لول ام 197 بروی بالگرد نصب شد هدف گیر نیز یک هدف گیر با علامت + بود که بروی سایت نصب شده بروی کلاه خلبان قابل استفاده بود . این سایت البته بروی کلاه کمک خلبان نیز نصب گردید و در این سیستم تنها با نگاه کردن به طرف هدف توپ بالگرد اقدام به شلیک میکند . یعنی سیستم لیزری نصب شده بروی دماغه و توپ در واقع جهت نگاه خدمه را تعقیب و به شمت ان شلیک مینماید . یک سایت الکتریکی محصول کمپانی جنرال الکتریک نیز بروی بالگرد نصب شده بود که در مورد پرتاب راکتهای 70میلیمتری استفاده میشد و محل بخورد راکت رابرای خدمه مشخص میکرد که دقت بیشتری در هدفگیری به خدمه میداد. سپس بل برنامه جدیدی را با عنوان Step 3 بروی کبرا اجرا کرد و بدین ترتیب کبرای سری AH-1F متولد شد . در این بهسازی یک نصب یک سیستم هدایت اتش ، سیستم مسافت یاب جدید لیزری و سیستم جدید انتقال نیروی بود . همچنین دستگاه های ارتباطی جدید با برد بیشتر کابین جدیتر و نصب سیستم جدید کاهش دهنده امواج فرو سرخ ANALQ-144 بروی بالگرد بود . یک تیغه قطع کننده کابل های برق برای زمانی که احیانا بالگرد با کابل های برق برخودر میکرد نیز بروی کابین نصب شد. از این سری 55 فروند در اختیار گارد ملی قرار گرفت . این بالگرد به موشکهای استینگر مجهز گردیدند . بالگردهای کبرای از سرویس خارج شده ارتش امریکا به بحرین ترکیه یا اسرائیل فروخته شدند . و با ورود لانگ بو اپاچی عملا عمر عملیاتی کبرا در ارتش امریکا به پایان رسید . هرچند ورود اپاچی به ارتش کار کبرا ها را تمام کرد ولی مدلهای در اختیار نیروی دریایی امریکا در عراق بحضور دارند و نقش خوبی را نیز ایفا میکنند . بعنوان مثال در 2003 در جریان اشغال عراق اپاچی های نیروی زمینی در نزدیکی کربلا دچار خسارات زیادی شدند و با صدمه دیدن 30 فروند از این بالگردها استفاده از بالگردهای گرانقیمت اپاچی متوقف گردید و برای کمبود اتش از سوپر کبراهای نیروی دریایی کمک گرفته شد. کارشناسان اعتقاد دارند این مسئله به ضعف اپاچی ربطی ندارد دلیل صدمه دیدن اپاچی بیشتر مربوط به تاکتیهای قدیمی خلبانان امریکایی است . تاکتیک خلبانان امریکایی یک تاکتیک قدیمی است که در پشت موانع طبیعی مخفی شده و ناگهان بیرون امده ضربه میزنند و سپس مخفی میشوند . این تاکتیک در صحرا یا دشتهای باز کاربرد ندارد و خلبانان به ندرت یک مانع طبیعی برای مخفی شدند می یابند . انقلاب اسلمی ایران یک بدشانسی محض برای کمپانی بل بود چرا که انها قصد داشتند با طراحی گونه جدیدی از کبرا با عنوان AH-1T+ ان را به ایران بفروشند که توانایی حمل هل فایر و دارای موتور های بزرگتر بود جنرال الکتریک بود ولی با پیروزی انقلاب این طرح بزرگترین حامی مالی خود را از دست داد. ایرا قصد داشت کمپانی بل را خریداری نماید. همچنین بدشانسی بعدی بل ورود اپاچی های کمپانی رقیب بقود و البته این تفکر در ارتش شیوع یافت که آپاچی یک بالگرد مربوط به جنگهای اینده است .در این زمان بل طراحی کبرای جدیدی را با موتور بزرگتر و بهتر GET700-GE-400 را اغاز کرد که مدل AH-1W نام گرفت این بالگرد شبیه سوپر کبرا بود ولی بسیار کارامدتر از این بالگرد به حساب میامد. با ازمایش این مدل نیروی دریایی متقاعد شد این مدل شاید بهتر از اپاچی نباشد ولی چیز نیز ازان کم ندارد .و بدین ترتیب نیروی دریایی سفارش خرید اپاچی را لغو کرد و 44فروند از این مدل را سفارش داد . این مدل سفارشهای چشمگیری با سایر کبرا ها داشت که شامل موتورهای بزرگتر و بهتر ، سیستم هدف گیری لیزری بهتر ، سیستمهای جلونگر لیزری پیشرفته تر تعقیب کننده خودکار هدف ، نقشه دیجیتال برای خدمه سیستم کامل دفاع از خود که شامل سیستم هشدار دهنده شناسایی موشکهای نزدیک شونده به طرف بالگرد سیستم پرتاب فلر و چیف برای فریب موشکهای دشمن رادار هشدار دهنده AN-AVR-2 برای هشدار به خلبان در مورد نزدیک شدن موشک دشمن ، و بسیاری از سیستمهای جدید و به روز بود همچنین علاوه بر تاو و هل فایر این کبرا میتوانست موشکهای سایندویندر را در سرنوک هر بال و موشکهای ضد راداری AGM 122 را نیز در صورت نیاز و با توجه به ماموریت حمل نماید. این کبرا تنها بالگرد رزمی جهان است که میتواند از ترکیب مشترک دو موشک متفاوت ضد تانک استفاده کند. انواع بمبهای سقوط ازاد نیز روی بالگرد نصب میشوند. با توجه به رضایت نیروی دریایی از کبراها خود و اطمینانی که بعد از جنگ اول خلیج به کبرا در نیروی دریایی به وجود امد نیروی دریایی از بل خواست تا در مورد تجهیز هر چه بهتر کبرا برنامه ایی ارائه دهد که شامل تجهیز به چهار پره به جای مدل قبلی بود که باعث میشد تا لرزش و سرصدای موتور و بالگرد کم شود و هدایت بهتری نیز داشته باشد. این طرح از سوی بل رد شد چرا که باید از موتور دیگری استفاده میشد که منجر به سنگینی بیشتر بالگرد میگردید و در نتیجه بل طرح را کنار گذاشت . در دهه هشتاد بل کبرا را ارتشهای اروپایی پیشنهاد داد . دو کشور المان و فرانسه روی کبرا ها نظر داشتند. در طرح بل که نام کبرای 2000 یا ونوم نام گرفته بود کبرا توانایی حمل موشک های اروپایی نظیر هات را داشت و همچنین موتور قویتری برای بالگرد تعبیه میگردید . طرح به نفع بالگرد فرانسوی تایگر کنار گذاشته شد ولی نیروی دریایی روی این طرح سرمایه گذاری کرد . و بدین ترتیب زولو یا AS-1Z که بانامهایی مانند کینگ کبرا یا وایپر نیز شناخته میشود روی خط تولید رفت . زولو میتوانست یا اپاچی برابری کند. و هیچ نمونه ایی از کبراهای قبلی قابل قیاس با این پرنده نبودند .زولو از چهار پره استفاده میکند و این پره ها بصورت جمع شونده هستند که ضمن کاهش سروصدا فضای کمتر را اشغال میکند. موتور همان موتور سوپر کبرا است و میتواند در مقابل توپهای ضد هوایی 23 میلیمتری مقاومت کند.گیر بکس جدیدی برای ان طراحی شده است . توانایی حمل 16 هلفایر را دارد . دارای یک کامپیوتر هدایت اتش برای راکتهای 70 میلیمتری خود است . هدف گیر لیزری چشم شاهین بروی زولو نصب شده است . سیستم جلونگر لیزری جدیدتر دارد . توانایی کشف تانک یا هر هدف دیگر از 15 کیلومتری نیز از دیگر مشخصه های این بالگرد است . سه مونیتور کریستال مایع بهمراه سیستم GPS عینک دید در شب ، نقشه دیجیتالی پرواز ، کلاه جدید برای خدمه با عنوان TOP OWL با توان نمایش تمامی اطلاعات پرواز برای خدمه همچنین توانایی سلیک تمامی جنگ افزارها از روی کلاه و تصاویر فرونگر سرخ بروی مونیتور کلاه ، چهار پرتاب کننده چف و فلر رادارهای هشدار دهند ، مونیتور سربالای HUD (( در مورد این سیستم این توضیح لازم است که این سیستم صفحه ایی است شیشه ایی که در جلوی کابین نصب میشود که تمامی اطلاعات مورد نیاز خلبان را در اختیارش میگذارد .)) از دیگر امکانات این بالگرد است . سرعت این گونه از سایر کبراها در حدود 40 کیلومتر بیشتر است و برد عملیاتی بیشتری نیز دارد . همچنین بار بیشتری نیز میتواند حمل کند. هزینه برنامه بهسازی زولو در حدود 11.5میلیون دلار تخمین زده میشود مشخصات زولو : طول بدنه 13.87 طول بدنه با پروانه : 14.63 ارتفاع بالگرد : 3.79 وزن خالی : 5580 کیلوگرم بیشترین وزن برخاستن : 8391کیلوگرم بیشترین سوخت داخلی : 1565لیتر مخازن سوخت خارجی چهار مخزن خارجی هر مخزن 378 لیتر بیشترین سرعت 298 در ساعت کبری در بازار خارجی اولین مشتری بالقوه کبرا ارتش شاهنشاهی بود . طی قرار دادی 703 میلیون دلاری 202 فروند AH-1J با توانایی شلیک موشک تاو را دریافت کرد. اسرائیل نیز از دیگر کاربران این بالگرد است که در حدود 70فروند زیفا (( در اسرائیل این بالگرد به نام زیفا خوانده میشود )) بالگردهای اسرائیلی تحت برنامه های به روز سازی قرار دارند و میتوانند موشکهای بومی اسپایک را با هدایت تلویزیونی فرو سرخ شلیک کنند . در اولین تجربه عملیاتی این بالگردها بسیار موفق بودند و ان زمانی بود که در سال 82 برعلیه تانکهای سوریه ایی جنگیدند . در ژاپن صنایه هوایی فیجی که قبلا اقدام به تولید هیویی کرده بود 100فروند از این بالگرد را تولید و در اختیار ارتش ژاپن گذاشت . البته تاکنون کشورهای اسپانیا ، بحرین ، ترکیه کره جنوبی رومانی اردن پاکستان تایوان نیز از این بالگرد خریداری کرده اند که بیشتر انها بالگردهای دست دوم ارتش امریکا بودند . البته نمیتوان کتمان کرد که فروش این بالگرد در بازارهای خارجی تحت تاثیر اپاچی قرارداشته است . در جریان جنگ ایران و عراق تعداد زیادی از کبرا های ایرانی توسط عراقی ها سرنگون شدند ولی هم اکنون چیز در حدود صد فروند از این بالگرد در هوانیروز ایران خدمت میکنند. گفته شده است در نمایشگاه های داخلی ایران نمونه ایی از این بالگرد با دوربینهای دید درشب و شیشه های ضد گلوله به اسم پنها 2091 به نمایش گذاشته شده است در جریان جنگ ایران و عراق کبرا با رقیب دیرینه خود هایند بصورت رودررو جنگید و موفق شد رکورد 10 به هشت را ثبت کند و همچنین دو جنگنده عراقی نیز که در ارتفاع پایین پرواز میکردند توسط کبرا شکار شدند. یک فروند AH-1W نیروی هوایی ترکیه یک فروند AH-1F اسرائیلی اینهم محصول صنایع هوایی فیجی ژاپن سه فروند کبرای اسرائیلی بر فراز تپه ماسادا Masada