هواپیماهای بدون سرنشین که در ایران با عنوان پهپاد شناخته می‌شوند یکی از تسلیحات اصلی آمریکا در به اصطلاح "جنگ علیه تروریسم" بوده است. ایده استفاده از این هواپیماها در عملیات‌های ترور دشمنان در دولت بیل کلینتون کلید خورد. سپس جرج بوش ان را بسط داده و دوران اوباما به اوج خود رسید. طی سالیان گذشته مقامات و مردم کشورهای قربانی پهپادها بارها نسبت به وارد آمدن تلفات غیرنظامی از جانب این نوع تسلیحات (بالاخص در پاکستان) اعتراض نموده‌اند. اما ظاهرا دولت اوباما نه تنها قصد کنار گذاردن پهپادهای تهاجمی را ندارد بلکه از آنجایی که در این نوع تسلیحات جان سربازان آمریکایی کاملا در امان است قصد دارند استفاده از آن را روز به روز افزایش دهند. در گزارش حاضر سعی شده تا نگاهی به حملات بدون سرنشین آمریکا طی یک دهه گذشته انداخته شود. هواپیماهای بدون سرنشین (Drones) سلاح کشنده ارتش آمریکا در به اصطلاح "جنگ علیه تروریسم" این هواپیماها مأموریت دارند افرادی که نام‌شان در "لیست مرگ" اوباما خط خورده است را به هر نحوی که باشد ترور نمایند دولت کلینتون پروژه هواپیماهای بدون سرنشین تهاجمی را کلید می‌زند نخستین بار در سال 1998 دولت "بیل کلینتون" رئیس‌جمهور وقت آمریکا عملیات پیدا کردن مخفیگاه بن‌لادن با استفاده از موشک‌های کروز، که خسارات جانبی بالغ بر 300 نفر زخمی بر جای گذاشته بود و تنها نزدیک به 50 درصد از انتظارات عملیات‌های اطلاعاتی را محقق کرده بود را متوقف کرد. بین سال‌های 2000 تا 2001، نیروی هوایی آمریکا تلاش کرد بتواند قابلیت موشک‌های ضد تانک را بر روی هواپیماهای بدون سرنشین که با اهداف جاسوسی مورد استفاده قرار می‌گرفتند اعمال کند. شورای امنیت ملی سازمان ملل متحد نیز در نشست خود یک هفته پیش از حوادث 11 سپتامبر سال 2001، با استقرار هواپیماهای بدون سرنشین در عملیات‌های جاسوسی موافقت کرد. نخستین بار در نوامبر سال 2001 میلادی، "محمد عاطف" (معروف به عاطف المصری) از فرماندهان ارشد القاعده افغانستان بوسیله هواپیماهای بدون سرنشین نظامی آمریکا کشته شد.[1] عاطف المصری، یکی از فرماندهان القاعده و جزو اولین نفراتی که توسط پهپادها کشته شد تداوم و تشدید حملات مرگبار پهپادها در دوران بوش و اوباما پس از موفقیت اولیه پهپادها، دولت آمریکا تصمیم گرفت که استفاده از این نوع تسلیحات را افزایش دهد. بدین ترتیب پهپادها جزو یکی از ضروری‌ترین ادوات ماشین جنگی آمریکا در خاورمیانه شدند. در طول یک دهه گذشته بیش از سیصد حمله توسط پهپادها در پاکستان، یمن، لیبی، افغانستان و عراق روی داده است. در حدود 95 درصد از این حملات در کشور پاکستان انجام گرفته و مابقی اکثرا در یمن و لیبی رخ داده‌اند. پاکستان: هدف اصلی پهپادهای آمریکا اگرچه آمار و ارقام رسمی تعداد کشته شدگان غیرنظامی پاکستان را در حدود 479 الی 811 نفر اعلام داشته‌اند اما رحمان مالک، وزیر کشور پاکستان، اخیرا اعلام داشته است که اکثریت افرادی که در این حملات جان خود را از دست داده‌اند غیرنظامی‌های بی‌گناه هستند. به گفته مالک، تنها در حدود 20 درصد از کشته شدگان افراد شبه‌نظامی هستند. مالک طی سخنانی در بیرون پارلمان پاکستان اعلام داشت که در حدود 336 حمله در پاکستان انجام گرفته که طی آن 2300 نفر کشته شده‌اند.[1] تظاهرات مردمی در پاکستان در اعتراض به حملات هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا بر اساس گزارشی که اخیرا توسط محققین دانشگاه استنفورد انجام گرفته است، حملات پهپادهای آمریکایی غیرنظامیان را بیش از تروریست‌ها مورد هدف قرار داده، ملتی را دچار وحشت کرده و قوانین بین المللی را نقض کرده است. در این گزارش با عنوان "زندگی زیر پهپادها"، محققین دانشکده حقوق دانشگاه استنفورد چنین نتیجه‌گیری کرده‌اند که حملات پهپادها مردان، زنان و کودکان را دچار وحشت کرده و جمعیت غیرنظامی را دچار نگرانی شدید و آسیب‌های روانی نموده است. بر اساس این گزارش، تعداد تروریست‌های سرشناس که در این حملات کشته شده‌اند به نسبت مجموع تلفات بسیار پایین بوده و در حدود 2 درصد کل کشته‌ها است.[2] (برای دریافت فایل گزارش اینجا کلیک کنید.) آمار رسمی تلفات حملات پهپادهای آمریکایی (این آمار از رسانه‌ها و گزارش‌های رسمی اخذ شده و بنا بر تحقیقات مستقل دانشگاهی به مانند گزارش "زندگی زیر پهپادها" تعداد تلفات غیرنظامی بسیار بیشتر از این آمار رسمی است) تحقیقات مقامات سازمان ملل "شورای حقوق بشر سازمان ملل" (UNHRC) در 3 ژوئن 2009 با انتشار گزارشی به شدت از تاکتیک‌های جنگی آمریکا انتقاد نمود. در این گزارش اعلام شده بود که دولت آمریکا از ارائه آمار تلفات غیرنظامی‌های کشته شده در عملیات‌های این کشور، شامل حملات پهپادها، و نیز ارائه ابزار لازم به شهروندان کشورهای هدف برای کسب اطلاعات در مورد تلفات و هر گونه تحقیقات قضایی در مورد آنها اجتناب می‌ورزد.[3] به علت ماهیت کاملا محرمانه عملیات‌های پهپادها هر نوع اطلاعات ارتش آمریکا در این حوزه خارج از دسترس عموم است.[4] سازمان ملل: آمریکا از اعلام آمار واقعی تلفات غیرنظامی‌ حملات پهپادها اجتناب می‌ورزد در 27 اکتبر 2009، فیلیپ آلستون (Philip Alston)،‌ بازرس شورای حقوق بشر سازمان ملل، از آمریکا خواست که ثابت نماید مردم غیرنظامی را به صورت فله‌ای و بر خلاف نص صریح قوانین بین‌المللی مورد حمله قرار نمی‌دهد. آمریکا از عدم پاسخگویی آمریکا در قبال نگرانی‌های سازمان ملل به شدت انتقاد نمود.[5] فیلیپ آلستون، بازرس حقوق بشر سازمان ملل: آمریکا در قبال نگرانی‌های سازمان ملل در مورد حملات پهپادها پاسخگو نیست ناوی پیلای (Navi Pillay)، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، در 7 ژوئن 2012 و پس از دیداری 4 روزه از پاکستان درخواست انجام تحقیقات در مورد حملات پهپادهای آمریکایی شد. وی بارها اعلام داشت که این عملیات‌ها اهداف را به صورت دسته‌جمعی مورد حمله قرار می‌دهند و اینکه نقض صریح اصول حقوق بشر به شمار می‌روند. کریستوف هاینز (Christof Heyns)، بازرس ارشد سازمان ملل در حوزه اعدام‌های غیرقانونی از دولت اوباما خواست که به جای تلاش برای دستگیری رهبران القاعده یا طالبان، استفاده از ترورهای هدفمند را توجیه نماید.[6] راه‌پیمایی صلح در وزیرستان عمران خان، رئیس حزب تحریک انصاف پاکستان، اعلام نمود که در 6 و 7 اکتبر سال 2012 یک راه‌پیمایی صلح در وزیرستان جنوبی برگزار خواهد شد تا مردم جهان در مورد کشتار افراد غیرنظامی بی‌گناه توسط هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا مطلع گردند. وی پیشنهاد داد که 100/000 نفر در این راهپیمایی که از اسلام‌آباد تا وزیرستان جنوبی امتداد خواهد داشت شرکت نمایند. بسیاری از سازمان‌های حقوق بشری و غیردولتی جهان حمایت خود را از این راهپیمایی اعلام کرده‌اند. این در حالی است که آنه رایت (Anne Wright) سرهنگ بازنشسته ارتش آمریکا به همراه سی آمریکایی دیگر و نیز برخی فعالین حقوق بشری بریتانیا نیز در این راهپیمایی حضور داشتند. طالبان پاکستان نیز در پاسخ به ادعای مقامات پاکستانی مبنی بر احتمال انجام حملات انتحاری علیه راهپیمایی کنندگان اعلام نمود که هیچگاه تهدیدی برای این راهپیمایی نخواهد بود و حتی برای تأمین امنیت این راهپیمایی اعلام آمادگی نمود.[7] عمران خان در جمع هوادارانش طی راهپیمایی صلح در وزیرستان جنوبی البته ارتش پاکستان از ورود راهپیمایی کنندگان به وزیرستان جنوبی جلوگیری نمود. سپس راهپیمایی کنندگان در یکی از شهرهای نزدیک به وزیرستان جنوبی تجمع کرده و به سخنرانی عمران خان گوش دادند.[8] تصاویری از معترضین پاکستانی در جریان راهپیمایی صلح لیست کشتار اوباما، هر کس در محل وقوع حمله پهپادها باشد تروریست است! مقاله اخیری که در روزنامه نیویورک‌تایمز منتشر گردید اطلاعات زیادی را در مورد برنامه حملات هواپیماهای بدون سرنشین کاخ سفید ارائه نموده است. اگرچه حملات پهپادها جزو شاخصه‌های اصلی دولت اوباما محسوب می‌گردند اما هرگاه سخن از این برنامه‌ها به میان می‌آید مقامات آمریکایی و نیز خود اوباما سکوت پیشه می کنند. بالاخص آمار تلفات غیرنظامیان بی گناه که طی حملات مرگبار پهپادهای آمریکایی کشته شده‌اند یا مسکوت گذارده شده و یا بدتر از آن، مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند. به گزارش روزنامه نیویورک تایمز، دولت اوباما در مورد اینکه چه کسی باید کشته شود و چه کسی باید زنده بماند دارای عقاید و ایده‌های رسواکننده‌ای است. کاخ سفید خود را متقاعد نموده است که حملات پهپادها تلفات غیرنظامی زیادی به همراه نداشته‌اند زیرا به اعتقاد رئیس‌جمهور، تمام مردانی که نزدیک اهداف هواپیماهای بدون سرنشین قرار دارند دشمنان آمریکا بوده و می توان آنها را بدون اینکه جزو تلفات غیرنظامی محسوب گردند اعدام نمود. در پروژه "لیست مرگ" اوباما هر کسی که در نزدیکی هدف پهپادها قرار داشته باشد تروریست محسوب می‌گردد "به گزارش نیویورک‌تایمز،‌ "به گفته چندین نفر از مقامات رسمی، [در این برنامه] هر فرد در بازه سنی نظامی و داخل محدوده هدف به عنوان یک جنگجو قلمداد می‌گردد مگر اینکه بر اساس اطلاعات دقیق این افراد بی‌گناه تشخیص داده شوند.... مقامات مبارزه با تروریسم بیان می‌دارند که این رویکرد از یک منطق ساده پیروی می کند: مردمی که در مکان مشهور به فعالیت‌های تروریستی زندگی می‌کنند، و یا در کنار یکی از مقامات رده بالای القاعده هستند، احتمالا کاری نادرست انجام می‌دهند." این مقاله در 29 می 2012 به قلم جو بکر (Jo Becker) و اسکات شین (Scott Shane) که در مورد عملیات‌های پهپادها با چندین منبع نزدیک به اوباما گفتگو کرده بودند منتشر شد. اسکات شین و جو بکر طی مقاله‌ای در روزنامه‌نیویورک‌تایمز به افشاگری در مورد سیاست‌های تروریستی دولت اوباما پرداختند چندین ساعت پس از اینکه این مقاله در مطبوعات منتشر گردید، شین با حضور در برنامه ساعت خبری شبکه پی‌بی‌سی گفت: "سازمان سیا اغلب اجساد مذکر را که در سن نظامی قرار دارند به عنوان شبه‌نظامی قلمداد می کند مگر اینکه مدارکی عینی در مورد بی‌گناه بودن آنها در دست داشته باشند. برخی از نیروهای وزارت دفاع و سازمان‌های دیگر در مورد این روش انتقاداتی مطرح کرده‌اند." در ادامه مقاله روزنامه نیویورک‌تایمز چنین نوشته شده است که اوباما دخالت کاملا مستقیم و نزدیکی در حوزه عملیات‌های ضدتروریستی و نیز حملات هواپیماهای بدون سرنشین دارد به گونه‌ای که این او است که می‌گوید چه کسی باید و چه کسی نباید کشته شود. به گفته شین،‌"به جای اینکه وی دخالت خود را انکار نموده و تا می‌تواند از این برنامه مرگ‌آسا خود را دور نماید، در حقیقت می‌خواهد که به عنوان بخشی از آن مطرح شود." این امر نشان می‌دهد که چرا فرماندهی کل قوای نیروهای مسلح آمریکا هیچگاه این حملات را محکوم نکرده است.[9] یک هواپیمای بدون سرنشین تهاجمی آمریکا در حال پرواز از پایگاه هوایی بگرام در افغانستان اوباما اوایل سال جاری اعلام داشته بود که حملات پهپادها "تعداد زیادی تلفات غیرنظامی بر جای نگذارده‌اند." اما "اداراه تحقیقات ژورنالیستی" انگلستان با انتشار گزارشی اعلام داشت: "تعداد افراد غیرنظامی کشته شده طی حملات پهپادهای آمریکایی احتمالا 40 درصد بیشتر از آماری است که توسط مقامات امریکایی ارائه می‌گردد: بین سال‌های 2004 و 2011، آنها اعلام نمودند که در حدود 385 نفر کشته شده‌اند اما این رقم می‌تواند در حدود 775 نفر باشد."[10] پهپادها ابتدا می کشند سپس می‌پرسند! بر اساس گزارشی که اخیرا در روزنامه وال‌استریت ژورنال منتشر شده است بخش اعظمی از حملات پهپادها بدون شناسایی رسمی اهداف صورت می‌گیرند. به جای این امر، گروهی از افرادی که مظنون به رابطه با گروه‌های تروریستی هستند، به امید نابودی دشمن، مورد هدف قرار می گیرند. این نوع عملیات ها در زمان دولت بوش آغاز شده و در دوران اوباما نیز علی‌رغم مخالفت شدید مقامات پاکستانی ادامه داشته است. پس از حمله تأیید نشده به مقر اسامه بن لادن نیز خشم مقامات پاکستانی نسبت به عملیات‌های آمریکا در داخل خاک این کشور افزایش یافته است. پهپادهای آمریکایی گاها اهدافی را مورد هدف قرار می‌دهند که مورد شناسایی واقع نشده‌اند در حملات اخیر نیز بدون اینکه عملیات‌های شناسایی کافی انجام گیرد و یا اینکه مجوزهای لازم اخذ گردد، پهپادهای آمریکایی به پرواز در آمده و دست به کشتار جمعی در مناطق هدف می‌زنند تا شاید در میان آنها تروریست‌هایی نیز وجود داشته باشد. بخش عمده‌ای از مردم آمریکا از حملات هواپیماهای بدون سرنشین حمایت می‌کنند یک نظرسنجی جدید نشان داده است که اکثریت مردم آمریکا از حملات پهپادهای ارتش این کشور حمایت می‌کنند. این در حالی است که به ازای هر یک نفر تروریست در حدود 49 نفر از افراد بی‌گناه غیرنظامی توسط این سلاح مرگبار کشته شده‌اند. بر اساس تحقیقات مؤسسه تحقیقاتی پیو (Pew Research) در 17 کشور از 20 کشور مورد مطالعه، بیش از نیمی از شرکت کنندگان در نظرسنجی موضعی منفی نسبت بدین حملات داشتند اما در آمریکا 62 درصد از مردم از این حملات حمایت کردند. آمار موافقان و مخالفین حملات هواپیماهای بدون سرنشین در 17 کشور جهان 90 درصد از شرکت کنندگان یونانی جزو مخالفین این حمله بودند. در رتبه بعدی مردم مصر با 89 درصد قرار داشتند. حملات پهپادها همچنین در اردن (85 درصد)، ترکیه (81 درصد)، اسپانیا (76 درصد)، برزیل (76 درصد) و ژاپن (75 درصد) محکوم گردیدند. [11] کاخ سفید بارها اعلام نموده است که در حملات هواپیماهای بدون سرنشین افراد غیرنظامی کمی کشته شده‌اند، این در حالی است که تحقیقات مؤسسات و مراکز مختلف خلاف این امر را نشان می‌دهند.