در
تاریخ 14 فوریه سال 2012 میلادی, هواپیمای YAL-1A به عنوان نمونه بستر جهت
پروژه لیزر هوابرد نیروی هوایی ایالات متحده, آخرین پرواز خود را به سوی
پایگاه هوایی Davis-Monthan واقع در ایالت آریزونا به انجام رساند و بدین
ترتیب برنامه آزمایشات پروژه ALTB (مخفف Airborne Laser Test Bed و یا همان
"بستر آزمایشی لیزر هوابرد") به پایان رسید.
هواپیمای ALTB هم اکنون توسط گروه تعمیرات
هوافضا و تغییر کاربری نیروی هوایی ایالات متحده در حال گذراندن مراحل
لازم بر اساس دستورالعمل های وزارت دفاع این کشور میباشد تا جهت انجام سایر
مراحل عملیاتی خود آماده گردد. هواپیمای ALTB به عنوان یک بسر آزمایشی و
مقدماتی جهت تحقق اهداف تکنولوژی دفاع موشکی آمریکا شناخته میگردد.
استفاده مستقیم از انرژی جهت دفاع در
برابر موشک ها, ایده ای بسیار جذاب میباشد! از جمله شاخص ترین خصوصیات این
مورد میتوان به مواردی همچون: انهدام چندین هدف بطور هم زمان با سرعت نور,
برد بالغ بر صدها کیلومتر و همچنین هزینه بسیار پایین هر مورد رهگیری در
مقایسه با تکنولوژی کنونی اشاره داشت. در تاریخ 11 فرویه سال 2010 میلادی,
هواپیمای لیزر هوابرد ALTB با موفقیت یک فروند موشک بالستیک را در مرحله
Boost (اولین مرحله پس از پرتاب) نابود نمود. در ساعت 8:44 دقیقه شب به وقت
استاندارد اقیانوس آرام (PST و یا همان Pacific Standard Time به عنوان
وقت محلی در منطقه آمریکا و کانادا محسوب میگردد) یک فروند موشک بالستیک
کوتاهبرد به عنوان تهدید آزمایشی از سکوی پرتاب دریایی و متحرک, شلیک شد.تنها در عرض چند ثانیه, هواپیمای ALTB با
استفاده از گیرنده های داخلی خود, خطر موشک بالستیک را تشخیص داد و با
استفاده از "لیزر انرژی پایین", اقدام به رهگیری هدف نمود. سپس ALTB مجددا"
برای اندازه گیری اختلالات جوی و محاسبه نیروی مورد نیاز جهت انهدام هدف,
از "لیزر انرژی پایین" استفاده نمود. در نهایت با اتمام مراحل پیش اندازه
گیری, ALTB با استفاده از چندین مگاوات انرژی در لیزر اصلی خود و تاباندن
آن بسوی هدف, موفق به انهدام سریع آن گردید. در واقع گرمای حاصل از این
تابش باعث از هم گسیختن ساختار تهدیدات موشکی میگردد. تصاویر نیز نتایج این
آزمایش را نشان میدهند:
هواپیمای
بستر تحقیقاتی و توسعه دهنده تکنولوژی لیزری ALTB موفق شد با استفاده از
لیزر انرژی بالای خود (HEL و یا همان High Energy Laser) با یک فروند "موشک
هدف با برد متناوب" (Missile Alternative Range Target Instrument و یا
MARTI) درگیر شود. این درگیری آزمایشی برای نابودسازی مهلک موشک در همان
ثانیه های نخست برنامه ریزی نگردیده بود. این درگیری تنها 2 دقیقه پس از
پرتاب موشک آغاز گردید و این در حالی بود که موتور موشک همچنان مشغول تولید
نیروی پیشرانش قرار داشت. این آزمایش با همکاری نیروی دریایی در نقطه ای
به نام Mugu واقه در بخش مرکزی خلیج کالیفرنیا انجام گرفت و هدف اصلی آن
نمایش و اثبات قدرت استفاده از تکنولوژی انرژی مستقیم در تقابل با تهدیدات
مختلف بود. این آزمایش تصویر واضحی از قابلیت های سامانه ABTBL در رهگیری و
درگیری با هدف در مرحله Boost را به نمایش گذاشت.ایزار آلات دقیق نصب شده بر روی موشک MARTI اقدام به جمع آوری کلیه
اطلاعات مورد نیاز جهت ارزیابی سامانه لیزری نصب شده بر روی ALTB نمود.
سکوی پرتاب موشک MARTI در جزیره San Nicolas واقع در منطقه مرکزی خلیج
کالیفرنیا قرار داشت. این آزمایش بخشی از اطلاعات مورد نیاز جهت پشتیبانی
از نخستین شلیک کاملا" مخرب ALTB با استفاده از انرژی مستقیم را بر اساس
جدول زمانبندی در سال 2010 میلادی فراهم مینمود. این آزمایش به عنوان اولین
رهگیری موشک های بالستیک سوخت مایع, با استفاده از پلت فرم هوابرد در طول
کل تاریخ ثبت گردید. کمتر از یکسال بعد, دومین موشک بالستیک کوتاهبرد و
سوخت جامد از جزیره San Nicolas کالیفرنیا پرتاب گردید. ALTB در این آزمایش
نیز موفق شد هدف را در مرحله Boost با استفاده از لیزر انرژی بالای خود
نابود نماید. بنابراین ALTB در تاریخ 3 فوریه 2010 توانست دومین هدف خود را
به عنوان یک موشک سوخت جامد در حال پرواز نابود نماید.Robert Gates وزیر دفاع پیشین ایالات متحده در تاریخ 6 آپریل 2009
اعلام نمود: "ما برنامه تولید دومین فروند از هواپیماهای آزمایشی لیزر
هوابرد را متوقف نموده ایم". همچنین او در اداممه افزود: "ما قصد داریم
هواپیمای فعلی را نگهداری کنیم و مراحل تحقیق و توسعه (R&D) را بر روی
آن بیش از پیش معطوف نمائیم. برنامه ABL دارای مشکلات خاص و برخی مسائل
چالش برانگیز میباشد که بقای آن را با سوالات متعدد روبرو نموده است". در
آن زمان برنامه ABL حدود 8 سال از زمانبندی عقب بود و بیش از 4 میلیون دلار
هزینه اضافه برجای گذاشته بود. سرانجام در تاریخ 24 آپریل 2009, یک گروه
صنعتی به همراه کمپانی Boeing و آژانس دفاع موشکی ایالات متحده, نخستین
مراحل آزمایشات پروازی پروژه لیزر هوابرد (ABL) را با استفاده از تجهیزات و
تسلیحات نصب شده بر روی هواپیمای منتخب آغاز نمودند.سامانه تسلیحاتی لیزر هوابرد ABL بگونه ای طراحی شده است تا توانایی
تشخیص, رهگیری و انهدام کلیه موشک های بالستیک در حال پرواز و در مرحله
Boost را داشته باشد. برای تحقق این منظور, یک عدد تابشگر لیرز شیمیایی
اکسیژن ید و بسیار بزرگ با توانایی تولید انرژی در مقیاس مگاوات در بخش
دماغه یک فروند هواپیمای باربری Boeing 747-400F نصب گردیده است. از سال
2007 کمپانی Boeing به عنوان پیمانکار اصلی پروژه و مسئول نظارت بر
آزمایشات و یکپارچه سازی سیستم ها انتخاب گردید. 2 کمپانی Northrop Grumman
و Lockheed Martin نیز به عنوان طراح و سازندگان لیزر انرژی بالا و
تجهیزات کنترل و آتش آن انتخاب گردیدند.تابشگر لیزر ABL برای نخستین بار
در سال 1977 و در آزمایشگاه Phillips واقع در پایگاه هوایی Kirtland ایالت
New Mexico طراحی و ساخته شد. آزمایشگاه Phillips در سال 1997 به کنسرسیوم
آزمایشگاه های تحقیقاتی نیروی هوایی آمریکا پیوست و از آن زمان با حفط
مکان پیشین خود, مقر جدیدی در پایگاه هوایی Wright-Patterson ایالت Ohio
تاسیس نمود. تابشگر مذکور با استفاده از اکسیژن مولکولی و واکنش پذیر دارای
فرمول شیمیایی (O2(1D اقدام به تولید تشعشعات لیزر مینماید. این اکسیژن
ویژه از طریق واکنش شیمیایی میان گاز کلر و مخلوط گازهای هیدروژن پراکسید و
پتاسیم هیدرو پراکسید تولید میشود. تنها محصولات جانبی این واکنش عبارت
هستند از: نمک و حرارت. همچنین بخار آب موجود در جریان گاز از آن جدا میشود
زیرا باعث ایجاد تداخل در روند تولید گازهای لیزری میگردد. سپس مولکول های
ید به داخل جریان گاز تزریق و مخلوط میشوند و بخشی از انرژی اکسیژن برای
جدا نمودن آن مورد استفاده قرار میگیرد. انرژی Resonant موجود در اکسیژن
واکنش پذیر بسرعت به اتم های ید منتقل میشود و این انتقال باعث افزایش سرعت
مافوق صوت جریان گاز در داخل نازل و شتابگرهای مخصوص تولید لیزر میگردد.
در پایان این فرآیند پیچیده, نور به انرژی لیزر تبدیل میگردد و گاز نهایی
پس از پالایش و بازیافت کلر و ید باقی مانده در آن, بصورت کاملا" پاک از
اگزوز دستگاه خارج میشود.
ترجمه, تالیف و تنظیم: CAPTAIN PILOT
۹۱/۰۵/۱۴
۰
۰
مصطفی نداف