تا پایان نبردهای کردهای خودمختاری طلب با دولت عراق جمعآ یگ گروه توپخانه ایران شامل 50 قبضه توپ دوربرد و نیز تعداد اندکی توپ های ضد هوایی که همگی توسط سربازان ایرانی به کار برده می شدند ، پشتیبانی آتش سنگین ازپیشمرگان کرد را به عهده داشتند..... درگیری های مرزی بین ارتش عراق و ایران به خاطر دو عامل کلی یعنی ادعای حاکمیت عراق بر مناطقی از اراضی مرزی بین دو کشور و به خصوص اروندرود و عامل دوم یعنی پشتیبانی ارتش ایران از کردهای خودمختاری طلب عراق در جنگ با نیروهای دولتی آن کشور،آغاز گردیده بود. که از زمان اعلام حاکمیت کشتی رانی ایران در اروندرود در سال 1348،این درگیری ها بالا گرفت تا سال 1352 که کشمکش ها به اوج خود رسیدند. اعلام حاکمیت بر اروند رود یکی از اختلافات کهنه دولت ایران و عراق بر سر مالکیت اروندرود و چگونگی بهره برداری از درآمدهای این راه آبی مهم اقتصادی بوده است. این رود از پیوستن دو رود دجله و فرات در عراق پدید می آید ولی وقتی از عراق خارج شد و آب رودخانه کارون ایران نیز به ان می پیوندد و  در ساحل ایران به خلیج فارس میریزد. به هر حال ایران در مورد این رود حق خود را مبنی بر عبور دو کشور از میان رود طلب می کرد ، ولی عراق مدعی بود که بر اساس قراردادی که در این زمینه تنظیم شده ، همه اروند رود متعلق به آن کشور است و لاجرم اختیار اروندرود و بهره برداری از درآمدهای آن در دست عراق است. دولت ایران سعی می کرد با ارائه اسناد و مدارک ملی و بین المللی په در مورد اروندرود و مشابه به این مرافعه در دنیا ، عراق را قانع کند که می بایست به پیروی از روش معمول در جهان نیمی از رود را که در ساحل آن عراق قرار دارد ، عراقی ها و نیمی دیگر را ایرانی ها اداره کنند. ولی عراق تمامی مالکیت رود را از آن خود می دانست. در این حال عراق اعلام کرد چناچه ایران قصد استفاده از مسیر کشتی رانی این رود را داشته باشد، از قوای نظامی استفاده خواهد نمود. همین اعلام دولت عراق این ناحیه از دو کشور را به صورت یک منطقه جنگی تبدیل نمود و گروه های زیادی از خبرنگاران وسایل ارتباط جمعی از سراسر جهان آماده و مترصد نتایج تهدید عراق نشستند و چون عراق ها تهدید کرده بودند هر کشتی را در اروندرود ، چه در ساحل ایران و چه در ساحل عراق با پرچم ایران ببینند به توپ خواهند بست ، به تبع از این تهدید یک فروند ناو جنگی نیروی دریایی با پرچم ایران ، یک کشتی بازرگانی را  به نام  " ابن سینا" را در این آبراه اسکورت نمود ، ولی در مقابل آب از آب تکان نخورد و نه تنها تهدید عراق بی نتیجه از آب درآمد بلکه از سال 1348 به این طرف با همین حرکت کوچک نظامی ، ایران حاکمیت خود را در اروندرود به دست آورد و هر چند که عراق تنها در سال 1354 با امضای قرارداد الجزایر این حاکمیت را به رسمیت شناخت ولی تا آن زمان کشتی های ایرانی با پشتیبانی نیروهای ارتش آزادانه در اروندرود رفت و آمد می کردند. درگیری های زمینی دو کشور به هر حال همین مسئله اعلام حاکمیت ایران بر اروندرود باعث شد تا دولت عراق طی سال های 1348-1352 از راه تجاوزات مرزی سعی نماید در برابر ایران سرافرازی کند که به همین خاطر ضربات جانی ، مالی و سیاسی سنگینی را نیز متحمل شد. ایران نیز در مقابل اقدام به پشتیبانی نظامی از کردهای مخالف دولت عراق نمود.نیروهای ارتش با واحدهای توپخانه و نیز یگان های امدادی و بهداری از آن ها حمایت می کردند. بنا به گزارشاتی ، تا پایان نبردهای کردهای خودمختاری طلب با دولت عراق جمعآ یگ گروه توپخانه ایران شامل 50 قبضه توپ دوربرد و نیز تعداد اندکی توپ های ضد هوایی که همگی توسط سربازان ایرانی به کار برده می شدند ، پشتیبانی آتش سنگین ازپیشمرگان کرد را به عهده داشتند. البته تجهیزات و مهمات ( از قبیل تفنگ های برنو و مهمات سبک و متوسط ) هم به آن ها منتقل می گردید و پناهندگان و زخمی های کرد توسط ایران جذب و تحت مداوا قرار می گرفتند. در گیری های نظامی بین عراق و ایران : 28/5/1350 یک هواپیمای جنگی عراق به ایران پناهنده شد و در یکی از فرودگاه های کشور به زمین نشست. خلبان این هواپیما از کشور ایران تقاضای پناهندگی نمود ولی هواپیمای مذکور روز اول شهریور به عراق بازپس داده شد. 21/1/1351 سه مامور ژاندارمری به اسامی ، گروهبان یکم خلیل ایزدی ، گروهبان یکم صفدری و گروهبان یکم پورشهرایی امروز در ناحیه نفت شاه توسط مزدوران عراقی ربوده شدند. 26/1/1351 درگیری های شدید عراق با نیروهای مسلح ایران در مرز خسروی. 11/2/1351 طی دو روز اخیر دو پاسگاه ژاندارمری تپه گل و خرک که در مرز خسروی و نفت شاه قرار دارد مورد حمله نظامیان و چریک های عراقی قرار گرفت که مرزبانان ایرانی با عقب راندن متجاوزان ، چند چریک عراقی را مجروح ساختند. 2/3/1351 ساعت 3:30 بعدازظهر نیروهای عراق به قصد غافلگیری پاسداران مرزی ایران با رگبار مسلسل به پاسگاه مرزی خسرو آباد در منطقه سومار حمله کردند که با آتش متقابل نیروهای ما مجبور به عقب نشینی شدند. 10/10/1351 ساعت7 بامداد این روز گروهی از سربازان عراقی با مسلسل و خمپاره انداز به پاسگاه مرزی سانوایا در شمال سومار در ناحیه کرمانشاه حمله کردند و با آتش متقابل نیروهای مدافع ما مجبور به عقب نشینی شدند. در این حمله به نیروهای ما هیچ تلفاتی وارد نشد. تبادل آتش تا ساعت 10:30 صبح به شدت ادامه داشت و در تک مجدد دشمن در همین ناحیه یک مرزدار ایرانی مجروح گردید که بلافاصله به بیمارستان اعزام گردید. تیراندازی و درگیری تا بامداد روز بعد همچنان ادامه داشت. 20/10/1351 یک فروند هلی کوپتر نجات و غیر مسلح نیروی هوایی از نوع اچ اچ 43 از پایگاه هوایی وحدتی (چهارم شکاری دزفول ) ، با سه سرنشین در نوار مرزی داخل عراق مجبور به فرود اجباری شد. در آغاز علت فرود این هلی کوپتر اصابت گلوله بر اثر آتش اشتباه نیروهای ژاندارمری خودی و بعد به علت بدی هوا و انحراف از مسیر پرواز اعلام گردید. این هلی کوپتر برای حمل وسایل و آذوقه ماموران مرزی ، بامداد امروز از پایگاه وحدتی دزفول به طرف ایلام به پرواز در آمد و گویا به علت نقص فنی یا اشتباه مسیر در یک منطقه مرزی عراق در ناحیه مندلی مجبور به فرود اضطراری شد. عراق اعلام نموده بود که سرنشینان هلی کوپتر : ستوان یکم نورالدین داوری زنجانی ، ستوان یار خلبان حسین کریمی و استوار دوم خلیل راضی از عراق درخواست پناهندگی سیاسی کرده اند ولی ایران این ادعا را کذب محض دانست و از مقامات بین المللی جهت آزادی این افراد تقاضای رسمی نمود. دولت ایران همچنین اعلام نمود ، هر چند ایران تا کنون در موارد مشابه ، نظیر کشتی های مغروق یا به گل نشسته عراقی در مرز آبی ایران کمک کرده و به بهترین نحو با آن ها رفتار نموده ، مقامات عراق در مقابل سرنشینان این هلی کوپتر را مورد بازجویی سخت قرار داده و بعد از دو روز ادعای دروغین پناهندگی آن ها را مطرح کرده است. در این زمان ایران برای اعاده هر چه سریع تر هلی کوپتر و سرنشینان آن به عراق اخطار جدی کرد. 23/10/1351 از ساعت 13:30 درگیری به مدت دو ساعت در منطقه پاسگاه سه تپان در کرمانشاه با نیروهای عراقی ادامه داشت که با عقب نشینی نیروهای مهاجم این درگیری پایان یافت. 9/11/1351 ساعت 3:30 بامداد امروز سی نفر از نیروهای عراق پاسگاه ژاندارمری موسیان از توابع شهرستان دهلران را با خمپاره انداز، موشک و مسلسل زیر آتش گرفتند ولی با آتش متقابل نیروهای ما مجبور به عقب نشینی شدند. طی این حمله هیچ خسارت و تلفاتی به ایران وارد نشد.   23/11/1351 در حمله نیروهای بعثی به پاسگاه هلاله در منطقه ایلام که سه ساعت ادامه داشت ، دو متجاوز عراقی کشته شدند که اجساد آن ها در خاک ایران ماند و فراریان از خود دو قبضه کلاشنیکف و یک قبضه اصاحه کمری به جا گذاشتند. همچنین یک مرزبان ایرانی شهید گردید. 9/12/1351 به دنبال درگیری مرزی چند شب گذشته ، امروز نیروهای عراق به قصد تجاوز با سلاح های سنگین پاسگاه سانوپا در تپه اسمعیل خان را زیر آتش گرفتند. تبادل آتش تا 22 ساعت متوالی ادامه داشت. 11/12/1351 ارتش عراق به مدت یک ساعت و نیم پاسگاه قلعه چوق را شدیدا زیر آتش داشت که با آتش متقابل نیروهای ما مواجه گردید. در تبادل آتش امروز چهار مرزدار ایرانی شهید و سه تن دیگر مجروح شدند و به نیروهای دشمن نیز تلفاتی وارد آمد. 5/1/1352 بعد از دو ماه و نیم اسارت ، عراق سه خلبان هلی کوپتر ایرانی را آزاد نمود و اعلام کردند هلی کوپتر قبلا به ایران بازگشته شده بود. 19/1/1352 مقارن ساعت 8 صبح مامورین گشت ژاندارمری ناحیه سوسنگرد به 4 عراقی مسلح ( با لباس شخصی ) که برای تجاوز در ناحیه دشت میشان وارد خاک ایران شده بودند برخورد نموده و با محاصره آن ها و تیراندازی ، هر 4 نفر را مجبور به تسلیم نمودند. از متجاوزین مقادیری سلاح به دست آمد. 21/1/1352 ساعت 4:30 بامداد این روز پاسداران مرزی خوزستان به عده ای از نیروهای عراقی که در داخل ایران مشغول پیشروی بودند برخورد کرده و در نتیجه تیراندازی طرفین ، 4 مزدور عراقی کشته و یک مامور ژاندارمری به شهادت رسید. 15/2/1352 صبح امروز تعدادی از مامورین ژاندارمری که در داخل نیزارهای نوار مرزی منطقه سوسنگرد مشغول گشتزنی بودند با عده ای متجاوز عراقی برخورد نمودند و طی نیم ساعت تیر اندازی نزدیک با آن ها 3 تن از عوامل دشمن را کشته و از نیروهای ما یک مامور زاندارمری به شهادت و 2 نفر زخمی شدند. 26/9/1352 طی دو روز گذشته پدافند هوایی ایران با موشک های راپیر 2 هواچیمای عراق را سرنگون ساختند. 21/11/1352 ساعت 2 بامداد امروز عراق با تانک و توپ به پاسگاه های مرزی حوالی رضا آباد در استان ایلام حمله کرده و سد کنجاچم را به زیر گلوله توپخانه گرفت. در طی نبرد های سنگین امروز که نیروهای ایرانی شجاعانه حملات غافلگیرانه دشمن را دفع کردند ، 41 سرباز ایرانی شهید و 81 تن مجروح شدند. نیروهای دشمن نیز در اولین ساعات حمله 33 کشته داده و با گذاشتن مقادیر زیادی اسلحه و مهما ت به خاک خود عقب نشستند. 25/11/1352 نبردهای شدید مرزی که از چند روز قبل آغاز شده بود ، امروز نیز ادامه یافت و قوای دشمن که با 2 کیلومتر پیشروی در خاک ایران قصد تصرف تپه 434 را داشتند با مقاومت نیروهای ارتش به عقب رانده شدند. منابع رسمی دولت عراق تلفات نیروهای عراقی را در حملات روزهای اخیر تا به امروز را 250 سرباز و افسر اعلام نمودند. در حملات امروز 18 قبضه مسلسل ، 1 صندوق نارنجک و مقادیر زیادی مهمات دشمن به دست نیروهای ایرانی افتاد. 14/12/1352 شب گذشته درگیری های مرزی بین ایران و عراق درگرفت. در این روز نیروهای ایران ضربات سنگینی به عراقی ها وارد آوردند. عراقی ها 50 نفر تلفات دادند و مقادیر زیادی اسلحه ، شامل دو دستگاه نفربر آن ها منهدم شد. 15/12/1352 نبردهای سنگین با شرکت قوای زرهی ، توپخانه ، خمپاره انداز وسلاح های سبک در مرزهای ایران و عراق برای سومین روز پیاپی همچنان ادامه داشت. 16/12/1352 صبح امروز نیروهای عراق که طی درگیری های اخیر شکست سختی از ایران خوردند ، خواهان پایان گرفتن عملیات مرزی شدند. این سنگین ترین    درگیری هایی بود که از روز 20 بهمن در مرزهای دو کشور آغاز گردیده بود. اعلامیه رسمی دولت ایران طی این عملیات حاکی بر این بود که در مبادله آتش دو طرف 50 سرباز عراقی کشته شده و ایران نیز متحمل یک کشته و 3 زخمی گردیده است. دولت عراق در مقابل اعلام نمود که 9 سرباز ایرانی را کشته و 15 سرباز عراقی زخمی شده اند.  5/6/1353 نیروهای عراق با توپخانه و سایر سلاح های سنگین ، پاسگاه های مرزی را مورد تجاوز قرار دادند. 15/6/1353 صبخ امروز عراق روستاهای کهنه لاهیجان و قلعه تراس در ناحیه غرب مهاباد را در 10 کیلومتری داخل خاک ایران را بمباران نمود. در این حملات ، جمعا 8 هواپیمای سوخو7 عراقی به ناحیه پیرانشهر نزدیک شدند که با آتش پدافند هوایی ایران روبرو شده و در حین فرار آن ها به سمت جنوب حرکت کرده و 4 بمب بر روی این روستاها ریختند که 3 بمب منفجر شد و خساراتی به بار آورد. 25/6/1353 ارتش عراق با توپخانه سنگین به خاک ایران حمله کرده و به یک پاسگاه مرزی در ناحیه نفت شاه آسیب شدید وارد آورد که خوشبختانه تلفاتی در پی داشت. متعاقبا پاسداران مرزی ایران به آتش دشمن پاسخ دادند. آذر1353 دو فروند هواپیمای توپولوف 16 و سوخوی7 نیروی هوایی عراق توسط موشک های هاوک پدافند زمین به هوای ارتش ایران سرنگون شدند. دولت عراق سرنگونی این دو هواپیما را تائید نمود. 21/11/1353 قوای زرهی و توپخانه عراق به مرزهای ایران به منظور گلوله باران سد  کنجم چم با هوشیاری قوای ایران دفع شد. نیروهای عراق شامل تانک ، نفربر ، توپخانه و خمپاره انداز 120 میلیمتری در تمامی خط مرزی غرب کشور پاسگاه های رضا آباد و تپه 434 را زیر آتش گرفتند و نیروهای ایرانی نیز متقابلا به آتش دشمن پاسخ داده و تجاوز آن ها را سرکوب کردند 1355 به گفته سردبیر مجله اینترنشنال دیفنس ریویو- یک موشک راپیر ایران چندی قبل با موفقیت به سمت یک بمب افکن مافوق صوت عراق از نوع توپولوف 22 (بلایندر) پرتاب گردید و سبب سقوط آن شد.طبق گفته های مقامات اطلاعاتی آمریکا هدایت بمب افکن های توپولوف 22 . جنگنده های میگ 23 عراق در حمله به مواضع کردها را خلبانان روسی به عهده داشتند 31/6/1359 بالاخره عراق با سوء استفاده از موقعیت کشور و با توجه به مشکلاتی که در ارتش ایران به واسطه کودتای نوژه صورت پذیرفته بود به ایران حمله کرد که حاصل آن 8 سال نبرد بود . ایران در 8 سال دفاع مقدس با آنکه در تحریم به سر می برد جانانه دفاع نمود به شکلی که حتی ذره ای از خاک کشور به دست بیگانه نیافتاد . غنائم به دست آمده از نیروهای عراق طی درگیری های مرزی تا قبل از پیروزی انقلاب 2 تیر موشک منفجر نشده -- 9/11/1351 – منطقه دهلران – توسط نیروهای خودی منفجر شد 5 مین انفرادی -- 9/11/1351 – منطقه دهلران – توسط نیروهای خودی منفجر شد 2 قبضه کلاشنیکف -- 23/11/1351 –منطقه ایلام 1 قبضه اسلحه کمری -- 23/11/1351 – منطقه ایلام 4 قبضه کلاشنیکف -- 19/1/1352 – ناحیه سوسنگرد 1 قبضه خمپاره انداز سبک--19/1/1352 –ناحیه سوسنگرد 1 قبصه موشک انداز -- 19/1/1352—ناحیه سوسنگرد 3 گلوله خمپاره --19/1/1352 – ناحیه سوسنگرد 30 فشنگ جنگی -- 19/1/1352 – ناحیه سوسنگرد 11 خشاب اضافی -- 19/1/1352—ناحیه سوسنگرد سلاح های مختلف -- 21/11/1352 – منطقه ایلام مهمات -- 21/11/1352 – منطقه ایلام 18 قبضه مسلسل -- 25/11/1352 – تپه 434 1 صندوق نارنجک -- 25/11/1352 – تپه 434 مهمات -- 25/11/1352 – تپه 434 منابع : • روزنامه کیهان – چاپ تهران • روزنامه اطلاعات هوایی – چاپ تهران • کتاب خاطرات علم (وزیر وقت دربار شاهنشاهی )