امروزه تعداد متنوعی از موشکها موجود است و اغلب آنها اختلاف عمده ای باهم
دارند. با این وصف ، موشکها در قسمتهای اصلی تشکیل دهنده شبیه به هم هستند.
هر موشک از چهار قسمت اصلی به نام سازه (AIRFAME) ، سیستم هدایت موشک
(GUIDANCE SYSTEM) ، کلاهک یا سرجنگی (WarHead) ، بخش پیشران Prou plision
unit) یا موتور که نیروی لازم را برای هدایت موشک به جلو و سمت هدف تامین
می نماید، تشکیل شده است.
● اجزای اصلی موشک
▪ بدنه موشک
قطعات بدنه موشک شامل اسکلت که الحاق کننده یا محافظ و نگهدارنده سایر
قسمتهای موشک می باشد و در واقع اتصال قسمتهای مختلف موشک و استواری آن در
حین پرواز در هوا به این قسمت متکی است. شاسی ، خود از بخشهای دیگر به نام
بدنه اصلی موشک (Missils Main Body) با بالها و بالچه ها تشکیل شده است.
سیستم هدایت ، موشک را به سوی هدف یا محوطه آن سوق می دهد.
وقتی موشک به شعاع مشخصی از هدف رسید، سرجنگی که قسمت از موشک و حاوی مقدار
مشخصی از مواد منفجره می باشد ، منفجر و باعث انهدام و صدمه زدن به هدف می
شود. بدنه اصلی موشک معمولا به شکل لوله از جنس محکم و از فلز سبک مانند
آلومینیوم با دیگر فلز است که در مقابل درجه حرارت زیاد و فشارهای بالا (که
در حین پرواز در هوا به موشک وارد می شود.) مقاوم باشد، ساخته می شود.
▪ بالهای موشک (Wings)
بالها در اطراف و بیرون بدنه اصلی قرار گرفته اند و نیروی اصلی جهت پرواز
در هواست تامین می نماید. لبه جلویی بالها به لبه مقاوم ، لبه عقبی آن به
لبه فرار (Trailing EDGE) و بالای آن تیپ (TIP) گفته می شود.
▪ بالکهای موشک (FINS)
بالکها کوچکتر از بالها بوده و بطور معمول در قسمت عقب موشک قرار می گیرند،
ولی در بعضی از موشکها در قسمت جلو بدنه طراحی شده است. هدف از به کارگیری
بالک ، متعادل نگهداشتن موشک و تامین پدیداری آن (انطباق محور موشک با
زاویه حرکت) ، در مسیر پرواز می باشد به همین علت به بالکها ، تثبیت کننده
نیز اطلاق می شود.
▪ سیستم هدایت و کنترل موشک (Guidance and control system)
سیستم هدایت یکی از بخشهای عمده موشک است و کار هدایت موشک از محل روانه
سازی و پرتاب تا بخشی از مسیر و یا هدف را به عهده دارد. بعضی از موشکها از
هدایتهای مختلفی ، در قسمتهای مسیر استفاده می کنند. سیستمهای هدایت جهت
انجام وظایف مربوط ، دارای قسمتهای زیر می باشد
▪ هدایت حساسه
این قسمت به انواع مختلف انرژی نظیر حرارت ، روشنایی ، امواج
الکترومغناطیسی ، صدا و یا حرکت مکانیکی را تشخیص می دهند. این وسایل
(حساسه ها) انرژی دریافتی را تجزیه و تحلیل کرده و به شکلی بکارگیری در می
آورند و آنها را به قسمتهای مربوطه نظیر شتاب سنجها به کامپیوتر ارجاع می
دهند.
▪ کامپیوتر
اطلاعات را از حساسه ها دریافت و آنها را پردازش می نمایند. خروجی به نحوی
است که قابل دریافت و واکنش مناسب بوسیله قسمتهای کنترل باشد. این قسمت در
واقع مغز موشک تلقی می شود. زیرا اطلاعات لازم برای قسمتهای داخلی و سطوح
کنترل از این بخش صادر می شود.
▪ کلاهک یا سرجنگی
سرجنگی که به آن کلاهک جنگی گفته می شود، از مهمترین بخشهای موشک بوده و
هدف از طراحی موشک یا راکت ، (به عنوان تسلیحات نظامی) در واقع رساندن این
قسمت به هدف و یا نزدیک آن است که با انجام عمل هدف آسیب یا منهدم می شود.
اغلب محل قرار گرفتن این بخش جلو مورد نظر است. در صورتی که وقتی بحث کلاهک
جنگی در اینگونه سلاحها باشد، محلی غیر از دماغه موشک مورد نظر است.
این بخش در موشک ها اکتشافی یا عملی شامل تجهیزاتی است که برای مثال به
منظور جمع آوری اطلاعات جوی ، عکسبرداری جمع آوری اطلاعات علمی و سرانجام
عملیاتی نظیر قرار دادن ماهواره در مدار زمین می باشد که به علت اهمیت این
بخش شاخه علمی به نام «بالستیک انتهایی» بوجود آمده و موضع آن طراحی سرجنگی
های مختلفی با توجه به اهداف متفاوت است.
● انواع سرجنگی متعارف
▪ سرجنگی انفجاری
▪ سرجنگی متلاشی یا ترکشی
▪ سرجنگی با خرج شکل دار
▪ پیشران (موتور)
موتور یکی از بخشهای عمده موشک است که نسبت به سایر قسمت ها هزینه و دقت
زیادی صرف تکمیل آن شده است. کار این قسمت ایجاد نیروی محرکه لازم (برای
اینکه موشک مسافت مشخصی را طی نماید) می باشد. انواع موتور موشکها با توجه
به سوخت و مکانیزم طراحی و ساختشان به قسمتهای مختلف تقسیم می شود.
تعداد زیادی از موتورهای موشک برای تولید نیرو اکسیژن مصرف می کنند این
اکسیژن ممکن است مستقیما از اتمسفر که پرواز می کنند دریافت کنند و یا از
اکسیژن تحت فشار که با خود حمل می کنند و یا از اکسیژن مواد سوختی (سوخت
جامد) دریافت می کنند. این عامل سبب می شود که موشکها در خارج از جو نیز
حرکت کنند.
۹۱/۰۲/۱۵
۰
۰
مصطفی نداف
ممنون مصطفی جان
مفید و مختصر بود
اما امیدوارم که مطالب تخصصی هم در این باره بذارین
راستی یه پیشنهاد داشتم برای وبلاگتون:
اگه امکان داره برای هر پست یه قسمت چاپ مطالب بذارین ... خیلی ها مثل من که عاشق همچین مطالبی هستن دوست دارن که این متنها رو پرینت بگیرن
حالا شما هم ببینین اگه براتون مقدوره یه همچین قسمتی بهش اضافه کنین
نمیدونم برای وبلاگ میشه همچین گزینه ای رو اضافه کرد یا نه ... البته شاید کد خاصی داشته باشه (سایتهای کد پخش کن رو باید سرچ کنین!!!)