ارتش اسرائیل پس از حملات هوایی به ایران در ساعات اولیه دوشنبه(۲۶ خرداد)، اعلام کرد که اسرائیل در آسمان تهران، پایتخت ایران، دست بالا را دارد. سرتیپ افی دفرین، سخنگوی نیروهای دفاعی اسرائیل، روز دوشنبه گفت: «در حال حاضر، میتوانیم بگوییم که به برتری هوایی کامل بر آسمان تهران دست یافتهایم.»
دفرین افزود حملات گسترده شبانه اسرائیل به مرکز ایران، پیش از حمله به اهداف دیگر، مانند مراکز فرماندهی، با «دهها هواپیما به طور همزمان»، پدافند هوایی ایران را هدف قرار داده است.
جاستین برونک، پژوهشگر ارشد موسسه خدمات متحد سلطنتی (RUSI)، یک اندیشکده بانفوذ بریتانیایی، گفت: عملیات اسرائیل برای ایجاد سریع برتری هوایی - به این معنی که آنها میتوانند از بمبهای سقوط آزاد استفاده کنند و محدود به موشکهایی که از فاصله بسیار دور از پدافند هوایی پرتاب میشوند، نباشند - "چشمگیر" بوده است.
برونک گفت اسرائیل از نسخه جتهای رادارگریز اف-۳۵ خود برای یافتن رادارهای دفاع هوایی استفاده کرد، در حالی که از هواپیماهای دیگری مانند اف-۱۶ و اف-۱۵ - مجهز به موشکهای دوربرد و بمبهای گلاید - برای نابودی آنها استفاده کرد.
ویلیام فریر، پژوهشگر امنیت ملی در اندیشکده شورای ژئواستراتژی مستقر در بریتانیا، به نیوزویک گفت : «نیروی هوایی اسرائیل - از طریق ترکیبی از اطلاعات عالی، هواپیماهای رادارگریز مانند اف-۳۵ و سلاحهای تهاجمی پیشرفته از جمله موشکهای بالستیک هواپرتاب - توانسته است در عرض چند روز برتری هوایی ایجاد کند؛ یک شاهکار قابل توجه.»
فریر گفت، این بدان معناست که اسرائیل میتواند هواپیماهای دیگری مانند اف-۱۵ و اف-۱۶ را «تقریباً به دلخواه بر فراز ایران» به پرواز درآورد. او افزود پرواز در ارتفاع پایینتر همچنان میتواند خطرناک باشد.
فریر گفت که نیروی هوایی ایران قبل از شروع جنگ فعلی، در وضعیت رقتانگیزی قرار داشت. او افزود: از هر نظر، ایران واقعاً نیروی هوایی نداشت.
طبق گزارش IISS، این مجموعه قدیمی شامل حدود ۲۶۵ هواپیمای مناسب پرواز، از جمله ۱۳۸ جنگنده و بیش از ۷۰ هواپیمای تهاجمی زمینی است. ناوگان تهران ترکیبی از جتهای دوران شوروی مانند میگ-۲۹ و هواپیماهای ساخت آمریکا است که قدمت آنها به قبل از انقلاب ۱۹۷۹ و تأسیس جمهوری اسلامی در ایران برمیگردد.
آمار IISS نشان میدهد که تهران ۷۰ فروند F-5E و F-5F و F-5B و ۶۰ فروند F-4 و همچنین تعدادی F-14 Tomcat دارد.
در مقابل اما بر اساس آمار موسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک (IISS) مستقر در بریتانیا، که سالانه فهرست جامعی از نیروهای مسلح جهان منتشر میکند، نیروی هوایی اسرائیل در مجموع ۳۴۰ هواپیمای عملیاتی از انواع مختلف در اختیار دارد.
طبق گزارش IISS، ناوگان جنگندههای پیشرفته و نسل پنجم رادارگریز F-35i اسرائیل به ۳۹ فروند، به همراه ۷۵ فروند F-15 و کمی کمتر از ۲۰۰ فروند F-16 رسیده است. رسانههای دولتی ایران در روزهای اخیر ادعا کردند که ایران تا پنج فروند F-35 اسرائیل را سرنگون کرده است، ادعایی که اسرائیل آن را تکذیب کرد.
فردریک مرتنز، تحلیلگر استراتژیک در اندیشکده هلندی tno میگوید: ایران «پاسخهای فنی کمی برای هواپیماهای F-35i اسرائیلی دارد که میتوانند به سرعت موقعیت جغرافیایی را تعیین کرده و جنگ الکترونیکی علیه سامانههای موشکی سطح به هوا انجام دهند، در حالی که شناسایی آنها توسط رادار دشوار است، و توسط جنگندههای F-16 و F-15 حامل سلاحهای هدایتشونده دقیق مانند موشک بالستیک هوایی Rampage پشتیبانی میشوند.»
مرتنز گفت نیروی هوایی ایران فرسوده است و افزود: «من بسیار تحت تأثیر قرار گرفتهام که ایران توانسته است هواپیماهای قدیمی آمریکایی خود را در مواجهه با تحریمهای کمرشکن آمریکا عملیاتی نگه دارد.»
مرتنز گفت: «اما نمیتوانید از هواپیماهای باستانی انتظار معجزه داشته باشید، زیرا در حوزه هوایی، فناوری برتر مزیت چشمگیری به همراه دارد.»
وضعیت ضعیف نیروی هوایی ایران باعث شد که تقریباً منحصراً به سیستمهای زمینی برای حمله و رهگیری متکی باشد، و در اینجا بود که ماموریت دوم به حفظ برتری هوایی کمک کرد.
ماموریت زمینی مخفی که راه را هموار کرد
گزارشهای اسرائیل حاکی از آن است که سازمان جاسوسی بدنام موساد یک پایگاه پهپاد مخفی در داخل خاک ایران ساخته است. سپس از این پهپادهای بدون سرنشین برای حمله به سکوهای پرتاب موشک بالستیک استفاده شده است. طبق گزارشها، اسرائیل سلاحهایی را به ایران قاچاق کرده است که پدافند هوایی را از کار انداخته و راه را برای هواپیماهای جنگی اسرائیل هموار کرده است، در حالی که کماندوها سایتهای ضدهوایی را در مرکز ایران هدف قرار دادهاند.
موفقیت اسرائیل در حملات اولیهاش «بر پایه آسیبی است که پاییز گذشته به پدافند هوایی دوربرد حیاتی ایران وارد شده و به طور قطع از آن بهرهبرداری شده است.»
اسرائیل در ماه آوریل بخشی از سامانه دفاع هوایی اس-۳۰۰ ساخت روسیه را در اطراف شهر اصفهان در مرکز ایران هدف قرار داد. اسرائیل اعلام کرد حملات گستردهتر در ماه اکتبر، اس-۳۰۰های باقیمانده در اختیار ایران را نیز نابود کرد.
دانیل شاپیرو، سفیر سابق آمریکا در اسرائیل که اکنون در شورای آتلانتیک فعالیت میکند، گفت: این امر ایران را در برابر حملات بیشتر و جنگندههای اف-۳۵ اسرائیل «آسیبپذیر» کرد. او به نیوزویک گفت که ایران در کوتاهمدت قادر به جبران این خسارات نخواهد بود .
یک مقام دفاعی اسرائیل که نامش فاش نشده به نیویورک تایمز گفت، در حالی که این عملیاتها زمینه را برای عملیات اسرائیل در هفته گذشته فراهم کرد، برخی از پدافندهای هوایی ایران هنوز فعال هستند، به این معنی که خلبانان اسرائیلی باید در مسیرهای خاصی پرواز کنند . این مقام گفت اسرائیل برای ردیابی تهدیدات احتمالی علیه جتهای خود به اطلاعات لحظهای متکی است.
سخنگوی ارتش اسرائیل روز دوشنبه گفت که اسرائیل «مسیر امنتری» برای استفاده هواپیماها جهت هدف قرار دادن ایران ایجاد کرده است. ارتش اسرائیل از ارائه اطلاعات بیشتر خودداری کرد، اما مجدداً تأکید کرد که ارتش اسرائیل «کنترل هوایی بر تهران را از جهت غربی» برقرار کرده است.