موسسه گلوبال فایرپاور (Global Firepower) رتبه بندی خود از قوی ترین ارتش های جهان در سال ۲۰۲۳ در میان ۱۴۵ کشور را بر اساس قدرت کلی آن ها منتشر کرده است. در این رتبه بندی به فاکتورهایی مانند میزان تجهیزات نظامی و نیروهایی که هر کشور دارد و همچنین جایگاه اقتصادی، جغرافیایی و منابع در دسترسشان اتکا شده است. از این فاکتورها برای تولید امتیازی به نام نمایه قدرت استفاده شده و هر چه این عدد به صفر نزدیکتر باشد، قدرت نظامی آن کشور بیشتر خواهد بود. بدین ترتیب در ادامه این مطلب می خواهیم شما را با ۲۵ کشور برتر جهان از لحاظ نظامی در سال ۲۰۲۳ آشنا کنیم.

 
قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۲۵- آلمان

 

با رتبه کلی ۲۵اُم و امتیاز نمایه قدرت ۰.۳۸۸۱، گلوبال فایرپاور آلمان را در زمینه قدرت ناوگان هواپیما، قدرت ناوگان هلیکوپتر و ناوگان خودروهای زرهی در میان ۲۰ کشور برتر جهان قرار داده است. تا ژانویه ۲۰۲۳، آلمان حدود ۶۰۱ هواپیما، ۲۶۶ تانک و ۲۸۷ هلیکوپتر نظامی در اختیار داشته است. همچنین این کشور پنجمین بودجه نظامی جهان را با ۵۲.۳ میلیارد دلار در اختیار داشته و در این زمینه تنها پایین تر از ایالات متحده، چین، روسیه و هند قرار می گیرد. همچنین عضویت در ناتو باعث شده آلمان یکی از قوی ترین ارتش های جهان را داشته باشد.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

 

۲۴- تایلند

گلوباف فایرپاور تایلند را در زمینه جمعیت در دسترس مناسب خدمت نظامی و نیروی نظامی فعال در دسترس در میان ۲۰ کشور برتر جهان قرار داده است. تا ژانویه ۲۰۲۳، تایلند بیش از ۳۶ میلیون نفر جمعیت دارای توانایی خدمت در ارتش داشته که باعث شده امتیاز ۰.۳۷۳۸ به این کشور از لحاظ نظامی داده شود. به لطف سواحل طولانی اش، تایلند دارای یک نیروی دریایی قوی است و اگر چه هیچ ناو هواپیمابری ندارد اما در کل ۲۹۲ کشتی جنگی دارد که شامل ۶ رزمناو ۷ ناوچه است که هشتمین نیروی دریایی بزرگ جهان را در اختیار این کشور قرار می دهد.

 

۲۳- تایوان

در زمینه نیروی نظامی رزرو، گلوبال فایرپاور تایوان را در رتبه اول جهان قرار داده است، کشوری که تا آوریل ۲۰۲۳ حدود ۱.۵ میلیون نیروی نظامی ذخیره داشته که معادل ۶.۴ درصد از کل جمعیت این کشور است. امتیاز نمایه قدرت تایوان ۰.۳۶۳۹ است و در زمینه قدرت هوایی با ۲۸۵ جت جنگنده و ۹۱ هلیکوپتر تهاجمی از قدرت های برتر هوایی جهان به شمار می آید به طوری که این کشور هشتمین ناوگان هوایی نظامی جهان در اختیار این کشور قرار دارد.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۲۲- عربستان سعودی

در این رتبه بندی، عربستان سعودی در زمینه قدرت ناوگان هواپیماهای سوخت رسان در رتبه دوم جهان قرار دارد و در حوزه های قدرت هلیکوپتری، قدرت تولید نفت، تولید گاز طبیعی و نیروی فعال نظامی در دسترس در میان ۲۰ کشور برتر جهان قرار می گیرد. تا ژانویه ۲۰۲۳، عربستان سعودی دارای ۲۲ هواپیمای سوخت رسان است در شرایطی که نام خود را به عنوان بزرگ ترین تولید کننده نفت جهان تثبیت کرده است. بودجه دفاعی ۴۶ میلیارد دلاری نیز باعث شده که عربستان در این زمینه هشتیمن کشور جهان باشد. امتیاز نمایده قدرت گلوبایل فایرپاور به عربستان ۰.۳۶۲۶ بوده است.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۲۱- اسپانیا

بر اساس اطلاعات و امتیاز گلوبال فایرپاور، اسپانیا بیست و یکمین ارتش قدرتمند جهان را در سال ۲۰۲۳ دارد و در حوزه هایی مانند قدرت ناوگان حمل و نقل نظامی، قدرت هواپیماهای جنگنده و رهگیر، تعداد زیردریایی ها و تعداد بنادر در دسترس نیز در میان ۲۰ کشور برتر جهان قرار دارد. همچنین اسپانیا یکی از معدود کشورهای جهان دارای ناوهای هلیکوپتربر است و ناوگان ۱۱ فروندی ناوچه های جنگی این کشور آن را در این دسته در رتبه هفتم جهان قرار می دهد. امتیاز نمایه قدرت اسپانیا نیز ۰.۳۵۵۶ عنوان شده است، کشوری که دارای ۱۴۰ جت جگنده و دو زیردریایی نیز هست.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۲۰- لهستان

در زمینه قدرت هلیکوپتری، استعداد ناوگان خودروهای زرهی، تعداد کشتی های مین گذار و مین روب و تعداد زیردریایی ها، لهستان در زمره بیست کشور برتر جهان قرار گرفته است. بر اساس آمار گلوبال فایرپاور، تا دسامبر ۲۰۲۲، لهستان دارای ۲۰۸ هلیکوپتر نظامی و بیش از ۵۰,۰۰۰ خودروز زرهی بوده که امتیاز نمایه قدرت نظامی ۰.۳۴۰۶ را برای این کشور در پی داشته است.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۱۹- ویتنام

در زمینه نیروی نظامی فعال در دسترس و قدرت ناوگان توپ های خودکششی، ویتنام در زمره ۱۰ کشور برتر جهان قرار دارد. تا ژانویه ۲۰۲۳، ویتنام بیش از ۳۵ میلیون جمعیت داشته که می تواند روی آن ها به عنوان نیروی نظامی در دسترس حساب باز کند در حالی که با ۴۷۰,۰۰۰ پرسنل نظامی فعال در رتبه نهمین ارتش بزرگ جهان قرار داشته و ۲.۵ میلیون نیروی ذخیره نیز در اختیار دارد. امتیاز نمایه قدرت ویتنام در فهرست گلوبال فایر پاور ۰.۲۸۵۵ اعلام شده است.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۱۸- اسراییل

اسراییل در زمینه قدرت جت های جنگنده و رهگیر، قدرت ناوگان هواپیماهای نظامی و نیروی نظامی ذخیره در دسترس در میان ۲۰ ارتش برتر جهان قرار دارد. امتیاز اسراییل در رتبه بندی گلوبال فایرپاور ۰.۲۷۵۷ عنوان شده است، در حالی که ۶۰۱ هواپیمای نظامی در اختیار دارد که ۲۴۱ فروند آن جنگنده هستند. همچنین اسراییل ۲۲۰۰ دستگاه تانک و ۶۵۰ سیستم توپخانه ای خودکششی در اختیار دارد. اسرایل در زمینه نیروی دریایی امتیاز بسیار پایینی دریافت می کند، در حالی که تنها ۶۷ کشتی در اختیار دارد و ۴۵ فروند از آن ها مخصوص گشت زنی در سواحل هستند. با این وجود، ارتش اسراییل پنج زیردریایی در اختیار دارد که آن را به شانزدهمین ارتش جهان از لحاظ استعداد زیردریایی ها تبدیل می کند.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۱۷- ایران

در حوزه های ناوگان کلی تانک های جنگی، لانچرهای خودکششی موشک اندازهای چندگانه و نیروی نظامی فعال در دسترس، ایران در میان ۱۰ ارتش برتر جهان قرار دارد. بر اساس آمار گلوبال فایرپاور، ایران تا ژانویه ۲۰۲۳ بیش از ۴,۰۰۰ تانک و بیش از ۱,۰۰۰ راکت انداز در اختیار داشته است. پرسنل نظامی فعال ایران نیز ۵۷۵,۰۰۰ است که آن را به هفتمین کشور جهان در زمینه بزرگ ترین نیروهای نظامی تبدیل می کند. امتیاز کلی گلوبال فایرپاور در زمینه نمایه قدرت ۰.۲۷۱۲ است که آن را در رتبه ای بالاتر از اسراییل و عربستان سعودی قرار می دهد.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۱۶- استرالیا

با ششمین بودجه نظامی جهان، گلوبال فایرپاور در زمینه هایی مانند قدرت ناوگان هواپیماهای سوخت رسان، تعداد کشتی های جنگی با قابلیت حمل هلیکوپتر، تولید گاز طبیعی و تعداد بزرگراه ها، فرودگاه ها و بنادر اصلی، استرالیا را در میان ۱۰ کشور برتر جهان قرار داده است. اما پرسنل فعال نظامی این کشور تنها ۶۰,۵۰۰ نفر است که این کشور را در این زمینه در رتبه شصت و یکم جهان قرار می دهند، کشوری که دو ناو هلیکوپتربر و شش هواپیمای سوخت رسان دارد که در این زمینه آن را در رتبه هشتمین ارتش های جهان قرار می دهد. امتیاز نمایه قدرت استرالیا ۰.۲۵۶۷ عنوان شده است.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۱۵- اوکراین

گلوبال فایرپاور رتبه اوکراین را نسبت به سال گذشته افزایش داده که بدون شک ناشی از قدرت نمایی و مقاومت دور از انتظار این کشور در مقابل تهاجم روسیه بوده است و البته کمک های نظامی و سلاح هایی که از متحدان غربی اش دریافت کرده است. روسیه در فوریه ۲۰۲۲ به اوکراین حمله کرد و انتظار داشت که طی چند روز این کشور را به طور کامل به تسخیر خود در بیاورد. اما بعد از مقداری پیشروی، به عقب رانده شده و دو کشور اکنون در یک نبرد فرسایشی قرار دارند بدون اینکه دورنمایی از پایان جنگ در کوتاه مدت دیده شود. گلوبال فایرپاور اوکراین را در زمینه راکت اندازهای خودکششی در میان ۱۰ کشور برتر جهان قرار داده و مدعی است که تا آوریل ۲۰۲۳ بیش از ۶۴۷ دستگاه از این راکت اندازها را در اختیار داشته که امتیاز کلی ۰.۲۵۱۶ را در اختیار این کشور قرار می دهد.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۱۴- مصر

در زمینه نیروی نظامی فعال در دسترس، قدرت نیروهای شبه نظامی و نیروی ذخیره در دسترس و همچنین قدرت ناوگان هواپیماهای جنگی، مصر در زمره ۱۰ کشور برتر جهان قرار دارد. بر اساس آمار گلوبال فایرپاور، مصر تا ژانویه ۲۰۲۳ بیش از ۱,۰۰۰ هواپیمای جنگی در اختیار داشته و ۳۰۰,۰۰۰ نیرو نیز در اختیا دارد که بخشی از نیروهای شبه نظامی این کشور هستند. امتیاز ارتش مصر در رتبه بندی گلوبال فایرپاور ۰.۲۲۲۴ عنوان شده است.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۱۳- اندونزی

اندونزی در رتبه بندی گلوبال فایرپاور در زمینه جمعیت در دسترس مناسب خدمت نظامی، جمعیت در حال رسیدن به سن خدمت نظامی بر اساس آمار سالانه و تعداد کل قایق های گشت زنی ساحلی و رزمناوهای جنگی در میان ۵ کشور برتر جهان قرار دارد. تا ژانویه ۲۰۲۳، اندونزی بیش از ۱۱۲ میلیون نفر در اندونزی شرایط سنی حضور در ارتش این کشور را داشته اند که ۴۰.۷ درصد از کل جمعیت این کشور را تشکیل می دهند. امتیاز نمایه قدرت اندونزی نیز ۰.۲۲۲۱ عنوان شده است.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۱۲- برزیل

کشور برزیل، بر اساس آمار گلوبال فایرپاور، در زمینه جمعیت در دسترس برای خدمت در ارتش، ناوگان حمل و نقل و تعداد فرودگاه های فعال در میان پنج کشور برتر جهان قرار دارد. این کشور بیش از ۴,۰۰۰ فرودگاه دارد که آن را به دومین کشور در جهان از این لحاظ تبدیل می کند. همچنین برزیل ۱۴ بندر و ترمینال تجاری در اختیار دارد که رتبه پنجم جهان را برایش در پی دارد. گلوبال فایرپاور مدعی است که برزیل بیش از ۸۷ میلیون نفر مناسب خدمت نظامی دارد که ۴۰.۳ درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می دهند. امتیاز نمایه قدرت برزیل نیز ۰.۲۱۵۱ محاسبه شده است.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۱۱- ترکیه

گلوبال فایرپاور می گوید که ترکیه «بدون شک یک قدرت نظامی در حال شکوفا شدن است که بیش از پیش به صنعت بومی خود برای برآورده کردن نیازمندی های دفاعی داخلی در زمین، دریا و هوا متکی است». این کشور در زمینه قدرت ناوگان هواپیماهای جنگی، قدرت ناوگان حمل و نقل و تعداد هلیکوپترها در میان ۱۰ کشور برتر جهان قرار دارد. ترکیه تا ژانویه ۲۰۲۳ بیش از ۱,۰۶۵ هواپیمای جنگی در اختیار داشته و امتیاز نمایه قدرت این کشور ۰.۲۱۰۶ عنوان شده است.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۱۰- ایتالیا

ایتالیا در حوزه هایی مانند قدرت ناوگان هواپیماهای سوخت رسان، تعداد هلیکوپترهای نظامی، تعداد هواپیماهای نظامی و تعداد کل کشتی های جنگی دارای قدرت حمل هواپیما در میان ۱۰ کشور برتر جهان قرار می گیرد. تا ژانویه ۲۰۲۳، تعداد هلیکوپترهای ارتش ایتالیا ۴۰۴ فروند تخمین زده شده که ۵۸ فروند آن هلیکوپتر تهاجمی بوده اند. همچنین ایتالیا دو ناو هواپیمابر در اختیار دارد و امتیاز نمایه قدرت آن نیز ۰.۱۹۷۳ عنوان شده است.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۹- فرانسه

رتبه کلی فرانسه در میان ارتش های جهان بر اساس برآوردهای گلوبال فایرپاور رتبه نهم است در حالی که این کشور در زمینه ناوگان هواپیماهای سوخت رسان، ناوگان هلیکوپترهای نظامی، تعداد کشتی های جنگی از نوع ناوشکن و همچنین ناوگان حمل و نقل در میان ده کشور برتر جهان قرار دارد. فرانسه ۴۳۸ فروند هلیکوپتر از جمله ۶۹ هلیکوپتر تهاجمی و ۱۰ ناوشکن در اختیار داشته و امتیاز نمایه قدرت آن نیز ۰.۱۸۴۸ برآورد شده است.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۸- ژاپن

بر اساس آمار گلوبال فایرپاور، در زمینه قدرت ناوگان هواپیماهای جنگی، ناوگان هلیکوپترهای نظامی و ناوگان خودروهای زرهی نظامی، ژاپن در میان ده کشور برتر جهان قرار دارد. به عنوان کشوری جزیره ای، ژاپن در زمینه بندرهای بزرگ در رتبه اول جهان قرار دارد و چهار ناو هلیکوپتربر این کشور باعث می شود که ژاپن در این زمینه در جهان تنها دوم باشد. همچنین این کشور پس از ایالات متحده در زمینه ناوگان هواپیماهای با ماموریت های ویژه که دارای تجهیزات و قابلیت های بسیار پیشرفته و خاصی هستند در رتبه دوم جهان قرار دارد. ژاپن تا ژانویه ۲۰۲۳ بیش از ۱,۴۰۰ فروند هواپیمای جنگی و بیش از ۱۱۱,۰۰۰ خودرو زرهی نظامی در اختیار داشته و امتیاز نمایه قدرت آن ۰.۱۷۱۱ برآورد شده است.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۷- پاکستان

پاکستان از رتبه نهم در سال ۲۰۲۲ توانسته به رتبه هفتم در رتبه بندی گلوبال فایرپاور در سال ۲۰۲۳ از قدرتمندترین ارتش های جهان ارتقا پیدا کند. در حالی که پاکستان بیش از ۳,۷۰۰ تانک، ۱,۴۰۰ هواپیمای حنگی، ۹ زیردریایی و ۶۵۴,۰۰۰ پرسنل فعال نظامی را تا ژانویه ۲۰۲۳ در اختیار داشته، گلوبال فایرپاور می گوید که بهبود رتبه این کشور عمدتاً به خاطر تمرکز بیشتر این کشور روی منابع طبیغی و مرزهای مشترک متعددش است. پاکستان با کشورهای افغانستان، چین، هند و ایران مرکز مشترک داشته و دارای منابع فراوان زغال سنگ و تعدادی میادین نفت و گاز طبیعی است. گلوبال فایرپاور پاکستان را در حوزه هایی مانند جمعیت در دسترس واجد شرایط خدمت نظامی، پرسنل فعال در ارتش و ناوگان هواپیماهای جنگی در میان ۱۰ کشور برتر جهان قرار داده و امتیاز نمایه قدرت ۰.۱۶۹۴ را به این کشور داده است.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۶- کره جنوبی

با توجه به تنش های چند دهه ای با کره شمالی، جای تعجب ندارد که کره جنوبی یکی از قوی ترین و کارآمدترین ارتش های جهان را داشته باشد. گلوبال فایرپاور در زمینه قدرت ناوگان هواپیماهای جنگی، ناوگان خودروهای زرهی جنگی و ناوگان هلیکوپترهای نظامی، کره جنوبی را در زمره ۵ کشور برتر جهان قرار داده است. بر اساس آمار، تا ژانویه ۲۰۲۳، کره جنوبی بیش از ۱۳۳,۰۰۰ خودرو نظامی و ۷۳۹ هلیکوپتر شامل ۱۱۲ هلیکوپتر تهاجمی در اختیار داشته است. امتیاز نمایه قدرت کره جنوبی نیز ۰.۱۵۰۵ عنوان شده است.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۵- بریتانیا

گلوبال فایرپاور می گوید که موقعیت بریتانیا در این فهرست به خاطر نیروهای فعال در سرویس و قدرت هوایی این کشور و همچنین جایگاه اقتصادی خوبش در میان کشورهای برتر است. همچنین بریتانیا یکی از معدود کشورهای جهان است که ناوهای هواپیمابر در اختیار دارد. بریتانیا در حال حاضر دو ناو هواپیمابر دارد که در این زمینه آن را در کنار کشورهای چین، ایتالیا و هند قرار می دهد اما در مقایسه با ۱۱ فروند ناو هواپیمابر در سرویس ایالات متحده، دو ناو هواپیمابر بریتانیا چندان دیده نمی شوند. بر اساس آمار گلوبال فایرپاور، در زمینه تعداد کل بنادر در دسترس و ناوگان هواپیماهای سوخت رسان، بریتانیا در میان ۱۰ کشور برتر جهان قرار داشته و امتیاز نمایه قدرت آن ۰.۱۴۳۵ است.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۴- هند

قدرت هند در جمعیت قابل توجه این کشور نهفته است. در زمینه نیروی نظامی در دسترس، پرسنل نظامی فعال و قدرت نیروهای شبه نظامی، هند در رتبه دوم جهان قرار دارد. نیروی نظامی در دسترس هند بیش از ۶۵۳ میلیون نفر است که ۵۷ درصد از کل جمعیت این کشور را تشکیل می دهند. همچنین هند بیش از ۱.۵ میلیون نفر پرسنل نظامی فعال در اختیار دارد. امتیاز نمایه قدرت هند نیز ۰.۱۰۳۵ عنوان شده است.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۳- چین

در زمینه جمعیت در دسترس برای خدمت در ارتش، چین در رتبه اول جهان قرار دارد و در زمینه استعداد ناوگان دریایی نیز چین اول است. چین از لحاظ قدرت اقتصادی و نیروی کار نیز رتبه اول جهان را داشته و در سال های اخیر قدرت دریایی، هوایی و زمینی خود را به شدت بهبود داده است. اگر این رویه ادامه داشته باشد، در دهه های پیش روی چین جای ایالات متحده را به عنوان قدرت نظامی برتر جهان خواهد گرفت. بیش از ۷۶۱ میلیون نفر از جمعیت چین شرایط حضور در ارتش این کشور را دارند و این کشور ۵۰ ناوشکن و ۷۸ زیردریایی نیز در اختیار دارد. امتیاز نمایه قدرت چین ۰.۰۷۲۲ محاسبه شده است.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۲- روسیه

اگر چه از زمان حمله به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ اعتبار ارتش روسیه به شدت خدشه دار شده اما این کشور توانسته رتبه دوم خود در رتبه بندی موسسه گلوبال فایرپاور را حفظ کند. حمله روسیه به اوکراین محدودیت های کلیدی در توانمندی های نظامی روسیه را علیرغم برتری کمی نیروها و تکنولوژی و تعداد تسلیحات نظامی به همسایه اش اوکراین نشان داد. علیرغم حفظ رتبه دوم قدرتمندترین ارتش جهان در سال ۲۰۲۳، چین از هر زمان دیگری به گرفتن رتبه دوم از روسیه نزدیک تر شده است. در زمینه استعداد ناوگان هواپیماهای جنگی و ناوگان حمل و نقل، روسیه در رتبه دوم جهان قرار دارد. تا ژانویه ۲۰۲۳، تعداد هواپیماهای جنگی روسیه بیش از ۴,۱۰۰ فروند برآورد شده است. اما از زمان حمله به اوکراین، روسیه بسیاری از تجهیزات نظامی خود مانند تانک ها را از دست داده هر چند نیروی هوایی و دریایی این کشور تا حدود زیادی از صدمات دور مانده اند. امتیاز نمایه قدرت روسیه ۰.۰۷۱۴ برآورد شده است.

قدرتمندترین ارتش های جهان در سال 2023

 

۱- ایالات متحده

با توجه به جایگاه برتر ایالات متحده در زمینه مالی و منابع و همچنین تسلیحات نظامی و غیرنظامی، ارتش ایالات متحده همچنان قدرتمندترین ارتش جهان است. امتیاز نمایه قدرت ایالات متحده در این رتبه بندی ۰.۰۷۱۲ محاسبه شده است که نشان از رتبه اول این کشور از لحاظ تکنولوژی در جهان دارد. همچنین ایالات متحده در زمینه پزشکی، صنعت هوافضا و بخش تله کام پیشرفته بوده و در بازارهای صنعتی عمده برتری محسوسی نسبت به دیگر کشورها دارد. با ۹۲ ناوشکن، ۱۱ ناو هواپیمابر، ۱۳۳۰۰ هواپیمای جنگی و ۹۸۳ هلیکوپتر تهاجمی تا آوریل ۲۰۲۳، ایالات متحده در حوزه هایی مانند ناوگان هواپیماهای جنگی، تعداد کشتی های جنگی و ناوگان حمل و نقل در صدر قرار دارد. همچنین ایالات متحده بیشترین بودجه دفاعی جهان را با ۷۶۱.۷ میلیارد دلار در اختیار دارد که بیش از سه برابر بودجه دفاعی چین در رتبه دوم است که بودجه ای ۲۳۰ میلیارد دلاری به ارتشش اختصاص داده است.