گری ایگل (عقاب خاکستری) یک پهپاد رزمی-شناسایی است که به سفارش  ارتش ایالات متحده امریکا ساخته شده است. ارتش آمریکا در سال ۲۰۰۲ قصد داشت تا پهپاد جدیدی را جایگزین MQ-5 HUNTER نماید، پهپاد جدید می‌بایست مدوامت پروازی بالا و توانایی انجام عملیات‌های رزمی و شناسایی را داشته باشد. بنابراین سال ۲۰۰۴ مناقصه‌ای میان نورثروپ گرامن و جنرال اتمیکس انجام گرفت و جنرال اتمیکس با طرح پهپادی Warrior این مناقصه را برنده شد. این پهپاد در ابتدا با نام MQ-12 و لقب sky warrior شناخته می‌شد. اما وزارت دفاع آمریکا براساس سامانه نام گذاری خود، نام آن را به MQ-1C تغییر داد! پس از آن پهپاد لقب Gray Eagle گرفت.

MQ-5 HUNTER

پس از اینکه سال ۲۰۰۵ جنرال اتمیکس بعنوان برنده مناقصه اعلام شد، یک قرارداد ۲۱۴ میلیون دلاری را برای توسعه پهپاد جدید دریافت کرد. تا سال ۲۰۰۶ مشخص شد که پهپاد جدید گونه‌ای از خانواده پهپادهای ام کیو وان پرداتور خواهد بود که تا سال ۲۰۰۹ وارد خدمت خواهد شد. ارتش امریکا در نظر داشت تا با مبلغ یک میلیارد دلار، یازده سیستم را خریداری کند. هر سیستم از دوازده پهپاد و پنج ایستگاه کنترل زمینی تشکیل می‌شد. با این حال طراحی و ساخت پهپاد مورد نظر بیش از اندازه طول کشید…

پهپاد mq1-c

پس از تغییر برنامه‌ها، تا سال ۲۰۱۳ قرار شد مجموعا ۱۵۲ فروند پهپاد خریداری شوند که در غالب ۳۱ گردان پهپادی (هر گردان شامل چهار فروند پهپاد و تجهیزات مورد نیاز) + ۷ فروند پهپاد برای امور آموزشی و ۲۱ پهپاد ذخیره فعالیت کنند، تا همان سال نیز ۷۵ پهپاد تحویل شده بودند.

پهپاد گری ایگل بصورت کلی روی چهارچوپ خانواده پرداتور ساخته شده است.طول پهپاد حدود یک متر نسبت به ام کیو وان افزایش پیدا کرده که باعث شده این پهپاد سوخت بیشتری را حمل کند و حداکثر 25 ساع مداومت پروازی داشته باشد. همچنین موتور پهپاد نیز تغییر یافته و بجای موتور روتاکس ۹۱۴ از یک موتور Lycoming DEL-120 با قدرت 160 اسب بخار استفاده می‌کند.

برای این موتور جدید ورودی هوای متفاوتی طراحی شد. با تغییرات انجام شده در موتور، پی‌لود این پهپاد افزایش یافت تا جایی که  هر پهپاد می‌تواند بجای دو موشک، تا چهار موشک هلفایر یا ۳۶۰ کیلوگرم محموله را حمل کند. 

مشابه سایر اعضای پرداتور، پهپاد گری ایگل نیز در دماغه خود، دو دوربین جلونگر ثابت دارد که برای تشخیص اهداف در فاصله نزدیک استفاده می‌شوند؛ همچنین هنگام فرایند نشست و برخواست به خلبان کمک می‌کنند. گری ایگل به سامانه خلبان خودکار نیز مجهز است که کار هدایت آن را بسیار آسان میکند.

نمایی از دوربین های ثابت جلونگر پهپاد گری ایگل

در باب تجهیزات شناسایی، رادار سار AN/ZPY-1  روی این پهپاد استفاده شده است و در زیر دماغه قرار گرفته. همچنین این پهپاد یک سامانه تقویت کننده امواج رادیویی را با خود حمل می‌کند و می‌تواند بعنوان رله ارتباطی ایفای نقش کند.

سنسور الکترواپتیکی مورد استفاده در پهپاد گری ایگل، AN/AAS-53 نام دارد و توسط کمپانی ریتون ساخته می‌شود. سال ۲۰۰۷ ایالات متحده قراردادی به ارزش ۱/۲ میلیارد دلار را برای تامین این سامانه با ریتون منعقد کرد. سامانه مذکور را می‌توان روی پلتفرم‌های مختلف بالگردی یا پهپادی بکار برد. بطور کلی این این سامانه از دوربین‌های تلویزیونی و فروسرخ بعلاوه نشانه گذار لیزری تشکیل شده است که برای تشخیص و تعقیب اهداف یا شناسایی مناطق عملیاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نشانه گذار لیزری سامانه نیز می‌تواند انواع موشک‌های هدایت لیزری نظیر هلفایر را تا حداکثر برد سی کیلومتر هدایت نماید. ناگفته نماند گری ایگل  می‌تواند سایر سنسورهای الکتواپتیکی را نیز حمل کند و صرفا ملزوم به استفاده از سامانه AN/AAS-53 نیست.

AN/AAS-53 منصوب بر بالگرد Bell ARH-70

قابلیت دیگر پهپاد گری ایگل، حمل انواع پادهای شناسایی و جنگ الکترونیک است. در تصویر زیر این پهپاد دو پاد شناسایی DAS-2 ساخت کمپانی ریتون را حمل میکند در حالی که خود پهپاد به سامانه AN/AAS-53 مجهز است. پاد شناسایی DAS-2 همان سامانه الکترواپتیکی AN/AAS-52 است که بصورت یک پاد ماژولار ارائه می‌شود.

پهپاد گری ایگل مجهز به دو پاد شناسایی DAS-2

در موردی دیگر این پهپاد می‌تواند سامانه اخلالگر هواپایه NERO را حمل کند. این سامانه یک دستگاه جمینگ است که می‌تواند روی امواج راداری و رادیویی اخلال ایجاد کند. برنامه NERO مستقیما توسط ارتش ایالات متحده با هدف توسعه یک پاد جنگ الکترونیک ماژولار که توانایی استفاده در انواع بالگردها، پهپادها و هواپیماهای بال ثابت را داشته باشد، دنبال می‌شود که البته اطلاعات کمی از آن منتشر شده است.

پهپاد گری ایگل درحال حمل NERO

همچنین ارتش آمریکا در سال ۲۰۱۵ قراردادی را با کمپانی BAE Systems برای خرید دوازده سامانه TSP SIGINT به امضا رساند. TSP SIGINT یک سامانه جمع آوری اطلاعات است که ۳۶۰ درجه را پوشش می‌دهد؛ این سامانه می‌تواند هر دستگاهی که امواج الکترونیکی ساطع می‌کند را شناسایی کرده و با پردازش این امواج، موقعیت جغرافیایی دستگاه را مشخص کند.

پاد TSP SIGINT منصوب بر گری ایگل

از دیگر برنامه‌های مهمی که در ارتش آمریکا دنبال شده است، هماهنگ کردن پهپاد گری ایگل با بالگرد رزمی آپاچی است. این برنامه از سال ۲۰۰۹ یعنی همان ابتدای ورود گری ایگل به خدمت ارتش آمریکا پیگیری شده است. در این برنامه خلبان بالگرد می‌تواند اطلاعات و تصاویر گرفته شده توسط پهپاد را دریافت کند و در ادامه می‌توانست از کابین خود پهپاد را تا حدی کنترل کند. این برنامه با نام MUM-T system شهرت یافت.

گری ایگل و آپاچی

MQ-1C Gray Eagle ER

از سال ۲۰۱۱ پهپاد گری ایگل هنگام عملیات با مشکلات فنی مواجه شد البته این مشکلات به حدی نبود که نیازی به زمینگیر کردن ناوگان حس شود و قابل حل بودند. درنتیجه جنرال اتمیکس به فکر ارائه نسخه بهتری از گری ایگل گرفت که با ایجاد برخی تغییرات در طراحی پهپاد همراه بود.

MQ-1C Gray Eagle ER

نسخه جدید گری ایگل از یک موتور با قدرت بیشتر (حدود ۱۸۰ اسب بخار) استفاده می‌کند و همچنین دو برابر سوخت نسبت به نمونه قبلی در خود میگنجاند که مداومت پروازی آن را از ۲۵ ساعت در نمونه قبلی، به ۴۰ ساعت در نمونه جدید رسانده است. در نتیجه مداومت پروازی بالاتری دارد. در این پهپاد طول بال‌ها افزایشی نداشته اما در انتهای هر بال یک بالچه تعبیه شده که تشخیص این دو نمونه پهپاد را آسان نموده. این نمونه، نخستین بار سال ۲۰۱۳ پرواز کرد.

سابقه عملیاتی

از سابقه عملیاتی گری ایگل اطلاعات زیادی منتشر نشده در یک مورد اعلام شد این پهپاد تا سال ۲۰۱۷ در سه کشور خارجی عملیات انجام داده است؛ با این حال بنابر اطلاعات جست و گریخته‌ای که در اینترنت منتشر شده، سابقه عملیاتی پهپاد به شرح زیر است :

 

عراق
گری ایگل حداقل از سال ۲۰۱۰ در عراق حضور داشته است. نیروهای آمریکایی مستقر در عراق از اولین نیروهایی بودند که پهپاد گری ایگل را تحویل گرفتند. یک گردان از این پهپادها در پایگاه التاجی، در نزدیکی بغداد مستقر شدند و تا سال ۲۰۱۰ حدود ۳۵۰ ماموریت رزمی توسط این پهپادها انجام شده بود که در طی آن مجموعا ۷۰۰۰ ساعت پرواز انجام شده بود. آمریکا ادعا می‌کند در سال‌های اخیر از این پهپاد برای مقابله با گروهک‌های افراطی استفاده کرده است! تاکنون حداقل دو سانحه برای این پهپاد در عراق ثبت شده است.

 

سوریه
منابع آمریکایی غیررسمی در چند نوبت ادعا کرده‌اند که ایالات متحده از این پهپاد در سوریه استفاده کرده است اما تاکنون این موضوع اثبات نشده.

 

افغانستان
براساس گزارشات موجود، ارتش آمریکا قبل از سال ۲۰۱۲ دو مجموعه ۴ فروندی از پهپادهای گری ایگل را به افغانستان اعزام کرده است، با این حال در سال ۲۰۱۲ نخستین گردان پهپادی ارتش آمریکا در افغانستان فعالیت خود را آغاز کرد که از ۱۵ فروند پهپاد تشکیل شده بود. تا سال ۲۰۲۱ گری ایگل مجموعا ۲۲ سانحه ثبت شده در افغانستان داشته است. منظور از حادثه مشخص نشده است اما در چند مورد از این حوادث پهپاد دچار آسیب جدی شده که احتمالا کمتر از ۵ فروند پهپاد در افغانستان بطور کامل نابود شده باشند.

 

کره جنوبی
عملیات پهپادهای گری ایگل از سال ۲۰۱۷ در کره جنوبی آغاز شد؛ مجموعا ۱۲ فروند پهپاد از دارایی‌های ارتش آمریکا به کره جنوبی اعزام شدند تا فعالیت‌های چین را تحت نظر داشته باشند. آشیانه دائمی این پهپادها پایگاه هوایی گانسان است که تجهیزات پشتیبانی و آشیانه‌های حفاظت شده برای این پهپادها در نظر گرفته شده.

 

 

هند
شواهدی مبی بر فعالیت پهپاد گری ایگل در هند و نزدیکی مرزهای چین وجود دارد با این حال مقامات هندی و آمریکایی درباره این موضوع اظهار نظر نکرده‌اند.

 

جمهوری نیجر
جمهوری نیجر کشوری در غرب قاره آفریقاست که در خشکی محصور است. این کشور از زمان نامشخص میزبان پهپادهای آمریکایی بوده است. تا کنون دو پهپاد گری ایگل توسط گروهک‌های افراطی آفریقایی در خاک این کشور ساقط شدند.