تا پیش از ورود بخدمت زیر دریایی های اتمی ناوهای هواپیمابر ابر سلاحهای بی رقیب در اقیانوسها بودند یک سازه دریایی غول پیکر و ابرقدرت که ارزش رزمی ان برابر با دو تا ۳ پایگاه هوایی زمینی بود و ارزش استراتژیک ان را هیچ سلاح و جنگ افزاری نداشت و به این صورت برای شوروی که نه فن آوری ساخت چنین ناوهایی را داشت و نه توان عملیاتی کردن آن را عملا جنگ در دریاها را از پیش باخته بود
توان روسها در دریاها به شناورهای کوچک موشک انداز محدود بود که تنها در سواحل خودی توان عملیات داشتند و‌در صورت یک جنگ‌احتمالی نیروی دریایی امریکا به راحتی میتوانست جنگ را به پشت سواحل شوروی بکشاندو این یعنی بنادر مهم شوروی به میدان جنگ تبدیل میشوند در مقابل سواحل و بنادر ایالات متحده هزاران مایل دورتر از میدان جنگ در آرامش و ایمنی کامل به امور تجاری خود میپرداختند
نتیجه چنین جنگی نیاز به بررسی نداشت و کاملا معلوم بود حتی اگر در جنگ بازنده هم نبودند بی شک خساراتی که براثر جنگ به این بنادر وارد میشد باعث میشد تا مدتهای مدیدی امکان کاربری از انها وجود نداشته باشد
شوروی تلاش هایی را برای پر کردن این خلا با ساخت و تحویل نسخه های دریایی بمب افکن های نیروی هوایی جهت شلیک موشک های کروز ضد کشتی انجام‌داد ولی اگر چه امیدوار کننده بودند ولی راضی کننده نبودند
ولی ورود زیر دریایی های غول پیکر با توان حمل و شلیک متعدد موشک های بالستیک تا حدودی شرایط را بهبود داد و توازن را به نفع شوروی کمی بهبود داداین زیردریایی هاقادر به نزدیک شدن به خاک امریکا بودند و انبوهی از ماموریت هایی که تا آنزمان غیر قابل دستیابی بودند را امکانپذیر کرد از ایجاد بازدارندگی کامل از طریق در تیرس داشتن خاک امریکا که تا آنزمان در دسترس روسها نبود تا عملیات مین ریزی و غیر عملیاتی کردن بنادر دشمن و ، جمع اوری اطلاعات و جاسوسی ، اسکورت شماورهای خودی وحمله به انواع شناورهای دشمن بود تا پیش از بحران موشکی کوبا ارزش رزمی زیر دریایی ها را با ناوهای هواپیمابر قابل قیاس میدانستند ولی در بحران موشکی کوبا اثبات شد واقعیت غیر از این است در ان ماجرا شوروی علاوه بر زیر دریایی های اسکورت کاروان کشتی های روسی ۴ فروند زیر دریایی مجهز به موشک و اژدرهای اتمی به سواحل کوبا ارسال کرد تا بشکل مخفیانه به سواحل امریکا خود را برسانند و اماده باشند تا در صورت ورود به درگیری حملات خود را انجام دهند ولی هر چهار فروند هنوز از سواحل کوبا دور نشده بودند که توسط هواپیماهای گشت دریایی امریکا کشف و رهگیری شدند و اگر در همان زمان دو کشور درگیر بودند یقینا زیر دریایی ها منهدم شده بودند
یقینا اگر این چهار زیر دریایی موفق میشدند خود را به سواحل امریکا برسانند احتمالا خروشچف به ان سهولت تسلیم نمیشد بهرحال بحران موشکی کوبا نشان داد اگر چه زیر دریایی ها جنگ افزار بسیار راهبردی هستند ولی اصلا در حد ناوهای هواپیمابر نیستند
در نهایت این واقعیت اثبات شد که در دنیای امروز اگرچه قدرت و برتری دریایی در دستان ناوهای هواپیمابر است و ناوهای هواپیمابر بزرگ ترین تجهیزات دریایی باشند که تا به این زمان در دریاها شناور شده اند اما یک زیردریایی غول پیکر نیز که ایعاد ان به اندازه معادل دو برابر یک زمین فوتبال طول داشته باشد و مجهز به انواع موشک های کروز و بالستیک و اژدر های متعارف و اتمی باشد سلاحی بسیار ترسناک خواهد بود. بی شک چنین مشخصاتی زیر دریایی های کلاس تایفون ساخت اتحاد جماهیر شوروی را تداعی میکند
زیردریایی‌های کلاس تایفون نیروی دریایی روسیه بزرگ ترین زیردریایی‌هایی هستند که تاکنون ساخته شده اند.
نامی شایسته برای ابرقدرت اعماق اقیانوسها
مشخصا ، زیردریایی عظیم و با شکوه دیمیتری دونسکوی (Dmitriy Donskoy) که نام رسمی آن TK-208 است بزرگ ترین زیردریایی جهان لقب گرفته است یادآور دوران شکوه و اقتدار امپراطوری اتحاد شوروی است . نام این زیردریایی از یک شاهزاده اهل مسکو که ساخت کاخ کرملین را به او نسبت داده و در قرن چهاردهم در نبرد با مغول ها کشته شد گرفته شده است، مردی که اکنون در میان جامعه مسیحی ارتدوکس روسیه جایگاه یک قدیس را دارد.
ابعاد غول پیکر زیردریایی دیمیتری دونسکوی
این زیردریایی با طول ۱۷۵ متر یا ۶۰۰ فوت، از سال ۱۹۸۰ در خدمت نیروی دریایی روسیه بوده و در تاریخچه خود چندین بار مورد بازسازی و ارتقا قرار گرفته است. علاوه بر طول قابل توجهش، این زیردریایی دارای عرض ۲۵ متر است که حضور قابل توجهی به آن در دریا می بخشد. توان جابجایی زیردریایی دیمیتری دونسکوی ۴۸,۰۰۰ تن بوده و ۱۶۰ نفر خدمه نیز دارد. این زیردریایی از دو رآکتور هسته ای به عنوان تامین کننده نیروی پیشرانه سود می برد و می تواند تا سه ماه بدون آمدن به سطح به کار خود ادامه دهد. این زیردریایی هسته ای می تواند تا عمق ۴۰۰ متری پایین رفته و با سرعت ۲۷ گره دریایی (۵۰ کیلومتر بر ساعت) حرکت کند.
زیر دریایی شاهزاده دیمیتری دونسکوی از کلاس زیر دریایی های کلاس تایفون است که یک زیر دریایی چند منظوره بحساب می آید در بخش سکوی آتش این زیر دریایی توان حمل ۲۰ فروند موشک RSM-50 را دارد که یک موشک بالستیک با توان حمل کلاهک مجتمع است که حداکثر ۱۰ کلاهک روی هر موشک قابل نصب است و هر کلاهک توان هدایت جداگانه را دارد که در مجموع هر موشک توان حمله به ده هدف کاملا مجزا و مستقل را دارد که در مجموع ۴۰۰ عدد کلاهک هسته ای حمل میکند
این زیر دریایی بعنوان زیر دریایی شکارچی از 4 لوله اژدر افکن 533 میلیمتری برخوردار بودند که از اژدرهای تایپ 53 نسخهUSST با برد 60 کیلومتر بهره میبرد
این اژدر دارای سیستمی است که در زمان حمله ارتعاش حرکت کشتی را بعنوان هدف یابی دنبال میکند و نه صدای موتور و پروانه را لذا در برابر اقدامات متقابل که شامل طعمه گذاری اگوستیک است واکنش نشان نمیدهدو بسیار خطرناک در نظر گرفته میشوند
ایالات متحده برای مقابله با این اژدر مجبور به توسعه‌نوعی دفاع فعال مبتنی بر انهدام اژدر مهاجم نموده است
برای حملات به تاسیسات بندری و یا کشتی های سنگین از دو لوله اژدر افکن 650 میلیمتری بود که میتوانست مجهز به سر هسته ای شود
برای حملات ضد کشتی از موشک زیر دریایی پرتاب RPK-2 بهره میبرد که یک موشک بود که از یک‌اژدر 533 میلیمتری بعنوان کلاهک بهره میبرد و موشک را به مختصات دشمن شلیک میکردند و در انجا اژدر آزاد و دست به جستجو میرد
موشک R-39 هم یک موشک زیر دریایی پرتاب بودکه 83 تن وزن داشت و جهت نصب و شلیک از زیر دریایی تایفون توسعه یافته بود و یک موشک سه مرحله ای سوخت جامد بود که 8500 کیلومتر برد داشت
برای دفاع هوایی هم مجهز به یک پرتابگر موشک ایگلا بود که یک موشک مادون قرمز حرارت یاب بود
ساخت زیر دریایی های کلاس تایفون در دهه 1970 آغاز شد و در سال ۱۹۸۱ وارد خدمت شدند این کلاس پاسخ شوروی بود به ساخت زیر دریایی کلاس اوهایو که تا امروز بزرگترین زیر دریایی های ساخته شده در جهان بحساب می اید
زیر دریایی دریایی تا 120 روز میتوانست با 160 خدمه خود زیر آب بماند
ابتدا قرار شد این زیر دریایی ها ارتقا یافته و در خدمت بمانند ولی روسیه اعلام کرد هزینه نوسازی و ارتقای هر فروند تایفون به اندازه ساخت دو زیر دریایی بوری است علاوه بر هزینه های بالای نگهداری ان وبدلیل هزینه ای سنگین عملیاتی نگه داشتن همگی زیر دریایی های تایفون اوراق شدند جز دیمتری دونسکوی که مجهز به پرتابگرهای موشک بولاوا است
تمامی زیر دریایی های تایفون جهت ناوگان شمالی ارتش شوروی ساخته شده بودند و بدلیل ساخت بدنه از تیتانیوم بسیار بدنه مستحکمی داشتند و بخوبی توان شکافتن یخهای ضخیم قطبی را دارااست.
این زیردریایی دارای بدنه ای ۵ لایه ای و فشرده سازی شده بود که لایه بیرونی آن دارای صفحات خفه کننده صداست. همچنین ساختار ۵ لایه ای به این زیردریایی امکان داده تا قطری بیشتر از طرح های معمول داشته باشد که به نوبه خود امکان داشتن فضای بزرگ زندگی برای خدمه زیردریایی را ایجاد کرده است و همزمان نیز یک گزینه دفاعی اضافی در مقابل صدمه رسیدن به بدنه به شمار می آید. رآکتورهای هسته ای دیمیتری دونسکوی از نوع آب فشرده OK-650 بوده که هر کدام نیرویی بیش از ۲۵۰,۰۰۰ اسب بخار تولید می کنند که باعث می شوند این زیردریایی در سطح به سرعت نهایی ۲۲ گره دریایی و در زیر آب به سرعت ۲۷ گره دریایی دست یابد.
زیردریایی‌های کلاس تایفون برای رقابت با زیردریایی‌های آمریکایی کلاس اوهایو ساخته شدند که توانایی حمل ۱۹۲ کلاهک هسته ای ۱۰۰ کیلوتنی را داشتند. زیردریایی‌های روسی کلاس آکولا توانایی حمل ۲۰ موشک هسته ای از نوع RSM-52 را داشته که هر کدام ۱۰ کلاهک مجزای با توانایی شلیک مستقل را داشتند. این موشک ها طوری طراحی شده اند که بتوان از زیر دریا نیز آن ها را شلیک کرد و توانایی شکستن یخ سطح آب را نیزدارد.
تی کی - ۲۰۸ مهم ترین زیردریایی روسی در کلاس Akula (به معنی کوسه) بود که در میان کشورهای عضو ناتو از نام Typhoon برای آن استفاده می شود. این زیردریایی‌ها توان پرتاب موشک های بالستیک غول پیکر از هر جایی در جهان به شکل مخفیانه را دارند. این کشتی چنان غول پیکر است که امکانات داخلی اش شبیه هیچ زیردریایی دیگری نیست. دیمیتری دونسکوی حتی دارای یک استخر شنای داخلی (دستکم در گذشته) است.
تاریخچه زیردریایی دیمیتری دونسکوی
این هیولای غول پیکر اولین بار در سال ۱۹۸۰ به آب انداخته شد، اما در سال ۱۹۹۰ بود که برای یک دوره طولانی وارد یک حوضچه خشک شد تا با استانداردهای روز هماهنگ شود. این کشتی به مدت یک دهه همانجا بود تا اینکه
در سال ۲۰۰۲ به طور کامل با آخرین سخت افزارهای روز مجهز شده و آماده خدمت گردید. دیمیتری دونسکوی در سال ۲۰۰۲ حوضچه خشک محل روزآمدسازی خود را در شهر بندی سورودوینسک ترک کرده و از آن زمان بار دیگر به خدمت برای نیروی دریایی روسیه پیوست. این زیردریایی دارای ۲۰ لانچر موشک بالستیک از نوع RSM-56 Bulava است.
این سیستم جنگ افزاری در سراسر جهان به عنوان یکی از پیشرفته ترین سیستم های موشکی زیردریایی پرتابی که تاکنون ساخته شده شناخته می شود. یک نکته بسیار جالب در مورد این زیردریایی، بازسازی قابل توجه در دوران یک دهه حضور در حوضچه خشک بود.
در اولین دوره خدمت در سال ۱۹۸۰ ، از دیمیتری دونسکوی به عنوان یک زیردریایی نسل سومی یاد می شد اما بعد از نوسازی هایی که بیش از یک دهه به طول انجامید اکنون از نوع نسل چهارم به شمار می آید. در واقع دیمیتری دونسکوی به طور کامل بازسازی شده و تمامی تجهیزات آن جدید و بروز است. در سال ۲۰۰۵، بزرگ ترین زیردریایی جهان اولین موشک بالستیک بولاوا خود را در ۲۷ سپتامبر شلیک کرد.
بدین منظور، این زیردریایی باید به سطح می آمد و در دسامبر همان سال بود که خدمه دیمیتری دونسکوی برای اولین شلیک موشک بولاوا از زیر آب آماده شدند، عملیاتی که در ۲۱ دسامبر با موفقیت انجام شد. از آن به بعد چندین پرتاب موشک بالستیک دیگر در این زیردریایی صورت گرفته که با نتایج متفاوت همراه شده است. در حال حاضر تمام دیگر زیردریایی های کلاس آکولا بازنشست شده اند، از این رو دیمیتری دونسکوی تنها زیردریایی از این کلاس است که هنوز در سرویس به سر می برد.
شرایط امروزی دیمیتری دونسکوی
دیمیتری دونسکوی هنوز هم در خدمت نیروی دریایی روسیه به سر برده و افتخار ناوگان زیردریایی‌های این کشور به شمار می آید. با این وجود این زیردریایی آخرین نمونه از کلاس خود بوده و عمر آن نیز رو به پایان است زیرا رفته رفته زیردریایی های کلاس بوری جانشین این کلاس خواهند شد. زیردریایی‌های جدید کوچکتر از دونسکوی بوده و این بدین معناست که دیمیتری دونسکوی تا مدت ها عنوان بزرگ ترین زیردریایی جهان را در اختیار خواهد داشت. زیردریای های جدید از سال ۲۰۲۰ در حال ساخت بوده اما پیشرفت ها در این زمینه بسیار کند بوده است. تاکنون ۴ فروند از کلاس بوری وارد سرویس شده و قرار است یک فروند دیگر نیز در سال جاری به آب انداخته شود.
مینا گلرو
