اولین پرواز بر فراز قله دماوند
اولین پرواز بر فراز قله دماوند در صبح 27 آذرماه 1304 با حضور وزیر جنگ وقت صورت گرفت.
این
پرواز با سه فروند او هواپیماهای جدید فرانسوی که موتورهایی با قدرت 500
اسب بخار داشتند انجام شد. هواپیماهای مزبور می توانستند در مدت کمتر از 30
دقیقه، 6 هزار متر اوج گیرند و همچنین با داشتن محموله ای به وزن 800
کیلوگرم تا ارتفاع 7500 متری قابلیت پرواز داشتند، در صورتی که قبل از آن،
هواپیماهایی که بر فراز تهران پرواز کرده بودند نتوانسته بودند تا ارتفاع
6000 متری اوج بگیرند.
این
مسافرت مهم هوایی از فرودگاه قلعه مرغی آغاز شد و مدت یک ساعت و 3 دقیقه
به طول کشید که 28 دقیقه از این مدت صرف پرواز از تهران تا دماوند و 35
دقیقه آن صرف پرواز بر روی قله دماوند و بازگشت به قلعه مرغی شد.
اولین پرواز به خارج از کشور در تاریخ هواپیمایی ایران
حکومت
ترکیه در سال 1313 گروهی از کارکنان قوای هوایی ایران را دعوت کرد که
همراه هواپیماهای خود دیدار دوستانه ای از آن کشور بعمل آورند. بعد از
پذیرش این دعوت، پنج فروند هواپیمای اداکس (هورنت) ساعت 30/9 روز دوم آبان
ماه 1313 در مسیر تهران - تبریز - اسکی شهر به سوی آنکارا به پرواز درآمده و
وارد آسمان ترکیه گردیدند و در فرودگاه آنکارا فرود آمده و پس از 15 روز
توقف در آن کشور، روز 17 آبان 1313 مراجعت نموده و ساعت 12 همان روز در
فرودگاه قلعه مرغی فرود آمدند. در این مأموریت بازدید، جمعاً 131 ساعت و 29 دقیقه به وسیله پنج فروند هواپیمای اعزامی پرواز انجام گرفت.
پرواز به ترکیه و مراجعت از لحاظ تاریخ هواپیمایی سه مورد اولین در بر داشت:
1- اولین پرواز هواپیمای متعلق به ایران با خلبان ایرانی در عبور از مرز و خروج از آسمان این کشور بود.
2- اولین پرواز جمع هواپیماها (به طور اعم) در خروج از آسمان ایران محسوب می شد.
3- اولین پرواز جمع هواپیماهای متعلق به ایران با خلبانان ایرانی (به طور اخص) در خروج از آسمان این کشور به شمار میرفت
اولین عملیات نظامی با هواپیما
هواپیما
در ایران اولین بار در جنگ علیه "میرزا کوچک خان" به کار رفت که
هواپیماهای انگلیسی با خلبانان انگلیسی در آن جنگ به مانور پرداختند.
در
سال 1298 که میرزا کوچک خان قیام کرد، دولت مرکزی یک نیروی ده هزار نفری
مرکب از قزاق، سرباز و ژاندارم، شامل توپخانه، آماده و به سوی گیلان اعزام
کرد. انگلیسیها که آن موقع در جنوب ایران بودند، تصمیم گرفتند قوای دولتی
را علیه میرزا کوچک خان تقویت کنند و به همین دلیل دو فروند هواپیما را با
خلبانان انگلیسی مأمور پشتیبانی قوای زمینی دولتی کردند. این ظاهراً اولین
باری بوده است که قوای نظامی ایران از پشتیبانی هواپیما برخوردار بوده است.
اولین فرودگاه ایران
تا
نیمه اول سال 1301 در تهران زمین مشخص برای نشستن و برخاستن هواپیما وجود
نداشت؛ ولی چـــنــانـکــه روزنامه "ایران" در شماره 7 تیرماه 1301 خود می
نویسد: در پی درخواست انگلیس برای ورود دو فروند هواپیما به تهران و اختصاص
محلی برای فرود آنها، دولت وقت، زمین قلعه مرغی را برای این منظور اختصاص
داده و به یاری زندانیان شهربانی وقت به تسطیح آن اقدام کرده است.
عین
خبر روزنامه مذکور چنین است: « به طوری که اطلاع حاصل نموده ایم قریباً دو
فروند آئروپلان که متعلق به دولت انگلیس است در هوای تهران پرواز خواهد
کرد و ورود آئروپلانهای مزبور قبلا به دولت ایران اطلاع داده شده. اختصاص
محلی را جهت فرود آمدن تقاضا نموده اند؛ لذا به اداره نظمیه اطلاع داده شده
که در بیرون دروازه محل مناسبی را برای پائین آمدن آنها تهیه و در صورت
پست و بلندی، محل را تسطیح نمایند. اداره نظمیه نیز در اطراف قلعه مرغی،
سمت امامزاده حسن را برای فرود آمدن آئروپلان اختصاص داده و عده ای از
محبوسین نظمیه هم چند روز است مشغول تسطیح آنجا هستند که برای ورود
آئروپلان حاضر باشد.»سپس روزنامه مذکور در شماره پنجشنبه 9 مرداد ماه 1301
خود می نویسد: « دو فروند آئروپلان انگلیسی که اخیرا از بغداد به تهران
آمده، در قلعه مرغی فرود آمده از صبح روز گذشته در آسمان تهران به پرواز و
نمایش مشغول بوده و در پایان در قلعه مرغی فرود آمدند.»
اولین کارخانجات هواپیما سازی
ماشین
آلات کارخانجات هواپیمایی در سال 1314 نصب و برای بهره برداری آماده
گردید. لوازم این کارخانجات که از تاریخ 21 شهریور ماه 1315 "شهباز" نامیده
شد، به منظور انجام تعمیرات اساسی و سوار کردن قطعات هواپیماهای مختلف در
سال 1312 از انگلستان خریداری گردید. این کارخانه علاوه بر تعمیرات اساسی
با استفاده از قطعات و مواد اولیه مورد لزوم، موفق شد تا قبل از 1320 تعدا
قابل ملاحضه ای هواپیماهای مشقی و جنگی ساخته و تحویل نیروی هوایی نماید
(از انواع هواپیماهای تایگر موس، اداکس و هایند). در اول مرداد ماه 1317
نخستین سری از هواپیماهای ساخت این کارخانه پرواز نمود. برنامه ساختن
هواپیما توسط این کارخانجات تا سال 1318 اجرا شد ولی از این تاریخ به بعد
به سبب بروز جنگ جهانی و نرسیدن مواد اولیه این برنامه متوقف شد.
اولین نمایش هواپیماهای نظامی در تهران
طبق
نوشته روزنامه "ایران" اولین نمایش پرواز طیارات قشونی در تهران، ساعت 3
بعدازظهر روز یکشنبه پنجم خردادماه 1303 ه.ش. در آسمان قلعه مرغی انجام
گرفته است.
اولین هواپیما که در ایران ساخته شد
در
سال 1309 یک بدنه کامل از هواپیمای نوع "دوهاویلاند 9-آ" در تعمیرگاه قلعه
مرغی توسط ستوان دوم "سیاوش سیاهپوش" به ساختمان گذاشته شد و با استفاده
از بالهای ساخته شده (یدکی) به یک هواپیمای کامل مبدل و آماده پرواز گردید و
آزمایش هوایی شد و مشخص گردید که از هر نظر هواپیمای نامبرده همطراز
هواپیماهای "دوهاویلاند 9-آ" خریداری شده از دولت شوروی میباشد.
اولین کسی که در ایران خلبانی آموخت
نایب
سوم "علی اصغر ملک" اولین کسی به شمار می رود که فن خلبانی را در ایران
فراگرفته و در تاریخ اول تیرماه سال 1309 از عهدهً امتحانات مربوطه برآمده و
به سمت خلبانی مشغول خدمت گردیده و این موضوع با درج در مـــــاده 16 حکم
نمره 59 ادارهً هواپیمایی کل قشون رسمیت یافته است. لیکن پس از تأسیس مدرسه
خلبانی با توجه به اینکه اخذ گواهینامه این مدرسه شرط رسمیت در خلبانی
نظامی و استفاده از مزایای قانونی آن بوده؛ لذا علی اضغر ملک که آن موقع در
درجه نایب دومی و کفالت آجودانی فوج نمره 1 مختلط هواپیمایی را داشت، با
حفظ شغل سازمانی، دوره مدرسه خلبانی را نیز طی کرده و طبق ماده 15 حکم نمره
96 مورخ 27/2/1312 قوای هوایی خلبان مدرسه دیده و دارای گواهینامه رسمی
گردیده است؛ و به این ترتیب علی اصغر ملک اولین کسی نیز به شمار می رود که
فارغ التحصیل مدرسه خلبانی در ایران شده و تصدیق خلبانی این مدرسه را
دریافت کرده است.
اولین مدرسه خلبانی در ایران
در
شهریور سال 1311 اولین مدرسه خلبانی تأسیس گردید. محصلین اولین دوره
خلبانی که از بین صدها داوطلب به عنوان واجدین شرایط انتخاب و پذیرفته
شدند، 20 نفر بودند که از بین آنها 14 نفر فارغ التحصیل شدند.
اولین خلبان ایرانی که گواهینامه خلبانی دریافت کرد
در
13 خرداد ماه 1302 که اولین دسته از افسران ایرانی از رسته های مختلف ارتش
انتخاب و برای تکمیل تحصیلات نظامی به کشور فرانسه اعزام شد، یک افسر
(سرهنگ احمدخان نخجوان از تیپ گارد پیاده) نیز جزو دسته مذکور جهت تحصیل در
رشته هواپیمایی فراگرفتن فن خلبانی اعزام گردید. وی اولین ایرانی است که
گواهینامه خلبانی دریافت داشته است
اولین خلبانی که در یک سانحه هوایی جان سپرد
در
سال 1311 بیست فروند هواپیمای "مشقی تایگر موس" خریداری شده و از
"دوهاویلاند" انگلیس در صندوق ها به وسیله کشتی وارد خرمشهر و از آنجا به
اهواز منتقل شدند و از 24 آبان آن سال هیأتی مرکب از عده ای خلبان و
مکانیسین جهت آماده کردن، آزمایش پرواز و انتقال هواپیماهای جدید به تهران،
عازم جنوب شدند. پنج فروند از این هواپیماها صبح روز 12
آذرماه 1311 بوسیله خلبانان ایرانی از اهواز پرواز و ساعت 30/11 همان روز
به تهران رسیدند. چهارده فروند دیگر در سه مرحله تا سوم بهمن ماه سال 1311
به تهران پرواز داده شدند. یک فروند از این هواپیماها نیز حین آزمایش پرواز
در اهواز نخستین سانحه منجر به مرگ خلبان را در تاریخ هواپیمایی ایران به
وجود آورد. خلبان تایگر موس که در این سانحه جان سپرد، نایب اول "فتح الله
زند انصاری" بود.
اولین دانشجویان خلبانی در روسیه
در
خردادماه 1303 تعداد 10 نفر محصل ایرانی برای آموزش خلبانی به روسیه اعزام
شدند که از بین 10 نفر محصل ایرانی اعزام شده، سه نفر در روسیه باقی
ماندند؛ و مابقی به فرانسه رهسپار شدند. شرف الدین میرزا قهرمانی، عیسی خان
طیار(اشتوداخ) و علی اکبر خان امین زاده از جمله محصلان ایرانی در روسیه
بودند که پس از حدود 2 سال آموزش و اخذ گواهینامه خلبانی در اواخر سال 1304
به ایران مراجعت نمودند. اولین افسران ایرانی بشمار میآیند که در سازمان
هواپیمایی نظامی ایران مشغول خدمت شدند.
اولین افسر خارجی که در دانشکده خلبانی نیروی هوایی خلبانی آموخت
در
سال 1330 "سرهنگ پ. شاونن" وابسته هوایی و زمینی سفارت فرانسه در ایران
دوره خلبانی ارتباط را در دانشکده خلبانی نیروی هوایی طی کرد و روز 15
خردادماه 1330 طی مراسمی که در باشگاه دانشکده خلبانی برگزار شد از دست
رئیس ستاد وقت نیروی هوایی به دریافت گواهینامه و نشان خلبانی نیروی هوایی
نایل شد
۹۱/۰۱/۱۵
۰
۰
مصطفی نداف
کاش اولین سانحه هوایی ایران هم توش بود
متشکر