ساعت ۱۴روز سیویکم شهریور ماه سال ۵۹رژیم بعث
عراق با زیرپا گذاشتن تمام آنچه که در عرف و قوانین جهانی میگنجید ،
غافلگیرانه و ناجوانمردانه به ۱۵پایگاه نیروی هوایی و فرودگاه ایران
حمله کرد. عراق در این حملات با توجه به پیش بینی
برنامهریزان و استراتژیستهای این کشور و غربیها که توان عملیاتی نیروی
هوایی ایران را بیش از۳۰درصد برآورد نمیکردند، درنظر داشت ضمن پیشگیری
ازهرگونه عملیات احتمالی انتقامجویانه، راه را برای مقاصد بعدی خود باز
کند، اما با توجه به ضرورت پاسخ سریع به دشمن، تنها دو ساعت پس از حملات
هوایی عراق، خلبانان تیزپرواز نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با
انجام عملیاتی بنام "انتقام" در قالب دو گروه پروازی "البرز" و "آلفا رد"
پاسخ قاطعی به استراتژیستهای غربی دادند. "البرز"
نخستین گروه پروازی بود که از پایگاه ششم شکاری در بوشهر ساعت ۱۶و
۳۰دقیقه ، نخستین حملات هوایی خود را علیه عراق آغاز کرد و هواپیمای
فانتوم" اف-۴ئی" این گروه، پایگاه هوایی "شعیبیه" در استان بصره عراق را
در هم کوبید. ساعت ۱۷و ۲۵دقیقه نیز تیم "آلفا
رد" ازپایگاه سوم شکاری در همدان (شهید نوژه) وارد عملیات شد و پایگاه
هوایی "کوت" دراستان"میسان" را آماج حملات خود قرار داد. نظراصلی
فرماندهان نیروی هوایی ازاجرای سریع این عملیات در حقیقت آغاز جنگی روانی
علیه استراتژیستهای ارتش عراق بود، چرا کهآنان حملات هوایی خود علیه
نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران را با اتکا بر این باور طراحی کرده بودند
که نیروی هوایی توان پاسخگویی به تهاجم را نخواهد داشت و بیدرنگ پس
ازحملات، شیرازه این نیرو ازهم گسیختهشده و ارکان نظام فرو خواهد ریخت. از
سوی دیگر نظر فرماندهان، براعلام توان مقاومت، مقابله بهمثل، سرعت، قدرت
کوبندگی و قابلیت انعطاف نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به زمامدار
عراق بود تا شاید آنان را از ادامه خشونت و دشمنی آشکار باز دارد. اما اصرار نیروی هوایی عراق بر ادامه حملات باعث شد تا صبح روز یکم مهر ماه با یکی از بزرگترین پاسخهای هوایی جهان مواجه شوند. به این ترتیب ایران در بزرگترین عملیات هوایی خود به عراق ، یکی از بزرگترین ارتشهای جهان در آن زمان را در بهت و حیرت فرو برد. عملیات
هوایی ایران با رمز " کمان "۹۹آغاز شد که نمادی بود از پرتاب آتش خشم
ملت ایران به سوی متجاوز و یادآور حماسه "آرش کمانگیر" در تعیین مرزهای دو
کشور ایران و توران ، ضمن اینکه عدد ۹۹از طرح ۹۹صفحهای نبرد البرز
الهام گرفته شده بود. در این رزم هوایی که سراسر
خاک عراق از شمالیترین تا جنوبیترین مدار از جمله پایگاههای هوایی "
کرکوک " ، " موصل"، "رشید حبانیه"،"ناصریه"، "شعیبیه"،"کوت" و "مثنی" راتحت
پوشش قرار میداد، کارخانجات هواپیماسازی ، پایگاههای هوایی، مخازن سوخت و
مهمات ، پناهگاههای هواپیماها، تاسیسات و کارخانجات خدمات هواپیمایی،
سولهها و پناهگاههای اسکادرانهای تعمیر و نگهداری، راههای خزش،
انبارهای مهمات، انبارهای آمادی و قطعات پشتیبانی کننده هواپیماها،
رادارهای هدایتکننده هواپیماهای جنگی، برجهای مراقبت و کنترل سامانههای
فرماندهی، مراکزمخابراتی وانواع آنتنها در تیررس خلبانان قرار گرفت تا با
زمینگیر شدن هواپیماهای دشمن، احتمال حملات هوایی به کشور در آینده کاهش
یابد. ضمن اینکه، اجرای موفقیت آمیز این عملیات
علاوه بر کسب برتری هوایی در مناطق نبرد و مناطق عملیاتی به سیادت هوایی
ایران منتهی میشد و چنانچه خلبانان نمیتوانستند به چنین هدف بزرگی دست
یابند، دست کم به برتری و یا حداقل برابری هوایی میرسیدند. همزمان
با طلوع آفتاب و آغاز روشنایی روز یکم مهرماه ۱۳۵۹در سرزمین عراق
باابلاغ رمز "کمان ۱۴۰ ، "۹۹فروند هواپیماهای جنگنده بمبافکن با
پشتیبانی ۶۰فروند هواپیمای رهگیر شکاری و سوخت رسان از پایگاههای هوایی
کشور به غرش درآمدند و باندهای پروازی را پشت سرگذاشتند. هر
گروه با بهرهگیری از سوختگیری هوایی برای انهدام هدفهای دور دست و یا
بدون عملیات سوختگیری در هوا برای هدفهای در دسترس، فضای کشور عراق را
شکافتند و آسمان این کشور را برای رسیدن به اهداف خود در نوردیدند. در
این عملیات، خلبانان پایگاه دوم شکاری تبریز با ۴۸فروند هواپیمای
جنگنده- بمبافکن تایگر "اف۵یی" پایگاه هوایی موصل در بخش شمالی عراق در
استان نینوا را در هم کوبیدند، تیز پروازان پایگاه سوم شکاری همدان با ۱۶
فروند هواپیمای جنگنده بمبافکن فانتوم "اف۴یی" به پایگاه هوایی "کوت"
در استان"میسان" حمله کردند. همزمان خلبانان پایگاه چهارم شکاری دزفول با
۴۰ فروند هواپیمای جنگنده بمبافکن تایگر "اف۵یی" پایگاه هوایی ناصریه
را در استان "ذیقار" عراق آماج حمله خود قرار داده و خلبانان پایگاه ششم
شکاری بوشهر نیز با ۱۲فروند هواپیمای فانتوم " اف۴یی" به پایگاه هوایی
شعیبیه دراستان بصرهعراق حملهکردند و تیزپروازان پایگاه یکم شکاری
مهرآباد تهران با ۱۲فروند هواپیمای فانتوم " اف۴یی" و "اف ۴دی"
پایگاههوایی "الرشید" در جوار بغداد را در هم کوبیدند. پایگاههای
هوایی "حبانیه" شامل "تموز" و"هضبه" در غرب بغداد، فرودگاه بینالمللی
بغداد، پایگاه هوایی کرکوک ، فرودگاه المثنی و برخی فرودگاه ها از جمله
اهداف دیگری بودند که در امواج بعدی حملات هوایی بمباران شدند. بانگاهی
دقیقتر بهاین عملیات از زاویه استراتژیک مشخص میشود برآوردهای هوایی
دشمن حکایت از زمینگیر بودن نیروی هوایی ایران داشت و انجام چنین عملیات
هوایی سنگینی در مدتی کوتاه که تخمین آن برای بزرگترین استراتژیست -های
نظامی نیز آسان بنظر نمیرسید، میتوانست معادلات دشمن درسرنگونی نظام
اسلامی و جداسازی استان خوزستان از پیکر ایران را باطل کند. در
پی این عملیات رعد آسا ، نیروی هوایی عراق برای مدت طولانی نیمی از توان
عملیاتی خود را از دست داد و تا مدتها پس از آن پایگاههای هوایی این کشور
قادر به استفاده از تمام و یا بخشی از توان رزمی خود نبودند،بطوریکه
پایگاه هوایی الرشید به عنوان یکی از مهمترین پایگاههای هوایی عراق تا
۶۹ روز پس از این رزم هوایی غیرعملیاتی بود وموجب کاهش توان رزمی هوایی
دشمن و کاهش فعالیتهای هوایی بر فراز جبهههای زمینی و کسب برتری هوایی
برای دلاور مردان عرصه پیکار شد. در این عملیات که
عمدهترین عملیات تاکتیکی هوایی در عرف جهان هوانوردی نظامی محسوب میشود،
نهاجا از دو نوع هواپیمای جنگنده بمبافکن" اف۴یی" ملقب به " فانتوم
"۲و " اف۵یی" ملقب به " تایگر "۲برای بمباران اهداف خود بهره برد. کشورهای
دوست و همپیمان عراق شامل کشورهای عرب منطقه و برخی کشورهای اروپایی نظیر
فرانسه و آلمان و از همه مهمتر ایالات متحده آمریکا با پاسخ قاطع نیروی
هوایی ایران بیهیچ تردیدی دریافتند که محاسبات آنان چندان دقیق و مبتنی
براطلاعات درست و حقایق نبوده و ارتش ایران ، از توان دفاعی قابل توجهی
برخوردار است. خبرگزاریهای خارجی نیز پس از این
عملیات با اذعان به مهارت خلبانان ایرانی و قابلیتهایی که در عرف این
جنگندهها پیش بینی نشده ، مجبور به بازتاب این حمله گسترده شدند. آنان
پرواز خلبانان ایرانی را اعجاب برانگیز و قابلیت مانور آنان را در برابر
پدافند هوایی بغداد بینظیر توصیف کردند، اما آنچه در لابلای این اخبار
بیشتر به چشم میخورد ضربه روحی شدید و وحشتی بود که زمامدار عراق و
سیاستمداران غربی متحمل شدند.بازی مدافعان آسمان ایران
۹۱/۰۱/۱۱
۰
۰
مصطفی نداف