در تمام جهان تنها دو هواپیما منحصراً برای جنگ های الکترونیکی ساخته شده اند که پراولر یکی از است .
در فاصله سالهای 1980 تا 1990 تکنولوژی هوانوردی در کاربردهای نظامی گسترش بی سابقه ای یافت . از میان دهها نوع هواپیماهایی که طراحی و سپس وارد عمل شدند پاره ای از آنها اگرچه از لحاظ ظاهری شبیه شکاری یا ضربتی بودند اما در واقع هیچکدام از این دو ماموریت را انجام نمی دادند .
یکی از این نوع هواپیماها ، هواپیماهای ویژه جنگ الکترونیک بود . هواپیماهایی که خدمه آن علاوه بر خلبان بودن متخصصین متبحری نیز در رشته الکترونیک و ارتباطات به شمار می رفتند و تنها سلاحی که به همراه داشتند دستگاه های گوناگون ایجاد اختلال الکترونیکی و پارازیت در سیستم های راداری دشمن بود .
ویژگی جالب این هواپیماها در این بود که آنها غالباً پیشاپیش شکاریها و هواپیماهای ضربتی به قلمرو هوایی دشمن نفوذ می کردند و پس از پایان ماموریت نیز آخرین هواپیماهایی بودند که منطقه نبرد را ترک می نمودند .
هواپیماهای جنگ الکترونیک به این ترتیب نه تنها باید سیستم های راداری دشمن را مخدوش می کردند بلکه باید با ایجاد چتر حفاظت الکترونیکی در دور خویشتن خود را نیز محافظت می نمودند .
البته ناگفته نماند نبردهای هوایی در آن زمان به گونه ای صورت می گرفت که استفاده از مقرهای حاوی سیستم های جنگ الکترونیک که به زیر بال اکثر هواپیماهای شکاری یا ضربتی نصب می شدند اجتناب ناپذیر بود با این حال از آنجا که ظرفیت این مقرها محدود و شعاع عمل آنها نیز نسبتا ناچیز بود هرگز نمی توانستند از همان قدرتی برخوردار باشند که هواپیماهای منحصر به جنگ الکترونیک از آن برخوردارند .
ذکر این نکته نیز ضروری است که اصولا آموزش جنگ الکترونیک در رده های رزمی هر سه نیروی هوایی زمینی و دریایی کلیه کشورهای جهان جزء لاینفک دروس آکادمیک نظامی به شمار می رود و هر کشور کوچک و بزرگی فراخور توانایی ها و نیازمندیهایش همواره سعی می کند به تازه ترین اطلاعات در این رشته ها دست پیدا کند . این موضوع منحصر به سالهای اخیر نمی باشد بلکه از 30 سال قبل تا به اکنون به طور مداوم و مستمر در حال پیشرفت و پویایی است .
شاید ذکر این مساله نیز بی مورد نباشد که منحصراً اشاره کنیم در تاریخ معاصر در خلال جنگ ویتنام تا حدی و بعدها در جنگ اعراب و اسرائیل و سرانجام در گسترده ترین مورد خود طی آخرین برخورد های هوایی اسرائیل و سوریه تکنیک های جنگ الکترونیک به کار گرفته شد . گرچه همانگونه که اشاره رفت کم و بیش همه کشورهای جهان به شیوه جنگ های الکترونیکی آشنایی دارند با این حال هواپیماهای خاصی که صرفا برای شرکت در این نبردها طراحی شده باشند تا سال 1980 فقط در اختیار نیروی دریایی و هوایی آمریکا بود .
این کشور به این منظور دونوع هواپیما یعنی (EA-6B ) موسوم به prowler (پراولر و ( EF111 ) را در خدمت داشت .
کلیات :
هواپیمای EA-6B موسوم به پراولر جدیدترین و پیشرفته ترین هواپیمای جنگ الکترونیک متعلق به نیروی دریایی آمریکا در فاصله سالهای 19990 به بعد به شمار می رفت این هواپیما که ره اوری از مجتمع فضایی Grumman به شمار می رفت محل استقرارش در عرشه ناوهای هواپیمابری بود که در گوشه و کنار دنیا پراکنده اند .
بجای هر نوع بمب یا موشکی هواپیمای پراولر با خود لوازم و تجهیزات پیچیده الکترونیکی حمل می کرد و به عبارتی صحیح تر کلیه تسلیحات تهاجمی و تدافعی آن را همین تجهیزات الکترونیکی تشکیل می دادند .
در این میان تنها چیزی که این هواپیما فرو می ریخت صفحات باریکی به نام پوشال یا chaff است که موجب گمراهی رادارهای طرف مقابل می شد .
" پوشال یا چف شامل باریکه هایی از موادهایی بودند که وقتی در آتمسفر معلق می شدند به عنوان انتن کوچک دو قطبی عمل کرده و آثاری همانند هواپیما یا کشتی را در صفحه رادار به وجود می آورند و برای داشتن بهترین کارایی ابعاد آنها باید ضریبی از نصف طول موج راغدار حریف باشد . این اجسام بایستی بسیار سبک باشند تا به آرامی سقوط نموده و مدت زیادی در رادار باقی بمانند برای ساختن چف در ابتدا از آلمینیوم استفاده می شد اما در سالهای بعد برای این منظور رشته هایی از فایبر گلاس که بوسیله غشای بسیار نازکی فلز احاطه شده است مورد استفاده قرار گرفت . "
وزن تجهیزات الکترونیکی درونی هواپیمای پراولر به 8000 پوند می رسد و علاوه بر این می تواند پنج مقر خارجی به وزن کل 920 پوند نیز سیستمهای گوناگون پارازیت انداز یا مخلوط پارازیت انداز و مخزن سوخت خارجی با خود حمل کند .
سلاح اصلی :
عمده ترین سلاحهای هواپیمای پراولر را سیستم جنگ الکترونیکی آن به نام AN/ALQ99E تشکیل می داد و قلب این هواپیما در این نقطه بود که می طپید .
این سیستم که کمپانی Raytheon پیمانکار اصلی آن بود توسط سه اپراتور به کار گرفته می شد . در حقیقت خدمه هواپیما از چهار نفر تشکیل می شدند که دو به دو در کنار یکدیگر و در دو کابین پشت سر همدیگر هریک بر روی یک صندلی پرتاب شونده قرار گرفته اند . از این چهارنفر یک نفر خلبان . یک نفر فرمانده سیستم جنگ الکترونیک که در کنار خلبان می نشیند . و دو نفر ماموران جنگ الکترونیک هستند که البته هر کدام از این سه نفر وظیفه خاص داشته و با دستگاه های معینی کار می کنند .
دستگاه های ضد – ضد عمل الکترونیکی
جالب است بدانیم در هر هواپیمای پراولر 30آنتن مختلف نصب شده بود که برای جستجو تعیین و شناسایی هدف و همچنین اختلال در هر نوع فعالیت الکترومغناطیسی طرف مقابل به کار می رفت . پاره ای از این آنت ها به دستگاه های ضد – ضد عمل الکترونیکی مربوط می شدند که وظیفه شان خنثی نمودن هر گونه فعالیت دشمن در زمینه ایجاد پارازیت بر روی هواپیماهای پراولر بود .
مقرهای خارجی :
پیش از این اشاره نمودیم که هر هواپیمای پراولر علاوه بر سیستم های پارازیت انداز درون هواپیما تا پنج سیستم پارازیت انداز نیز در مقرهای خارجی خود حمل می کرد . هریک از این مقرها حاوی دو سیستم و یا به عبارتی دو فرستنده صوتی پارازیت انداز پرقدرت و یک گیرنده ردگیر و نیز مقداری آنتن بود و هر مقر یکی از هفت باند فرکانس را می پوشاند .
نحوه کار:
پس از آنکه آنتن های تجسسی حساس که در برآمدگی بالای دم هواپیما عمودی نصب شده اند علائم راداری حریف را در فاصله طولانی دریافت کردند . داده های خود را به کامپیوتر مرکزی هواپیما می دادند این کامپیوتر بلافاصله شروع به تجزیه و تحلیل آنها می نمود و نتایج بررسی خود را به صورت ارقام و آمار بر روی صفحه نشاندهنده به نمایش می گذاشت در ضمن تمامی این اطلاعات ضبط نیز می شد .
در این هنگام در حالیکه هواپیما در ارتفاع 34000 پایی در پرواز بود و فاصله اش از هدف به 2520 مایل می رسید وظیفه اش شروع می شد در این لحظه پرسنل جنگ الکترونیک باارزیابی یافته های حاصل به کمک کامپیوتر تصمیم مقتضی را در مورد نحوه مقابله با سیستم های الکترونیکی حریف اتخاذ می نمودند و فرمانده با فشار دکمه ای پارازیت اندازهای درونی یا بیرونی هواپیما را به کار می انداخت .
کامپیوتر اصلی هواپیماهای پراولر به نحوی بود که می توانست پیش از هر ماموریت و نیز در حین ماموریت بر حسب مورد برنامه ریزی شود .
جاسوسی الکترونیکی
در کاربرد هواپیماهای پراولر ذکر این نکته بسیار ضروری بود که بیش از هر چیز برای آن گردآوری اطلاعات جاسوسی از نحوه عمل دستگاه های الکترونیکی مورد استفاده دشمن اهمیت داشت .
به عبارتی جاسوسی الکترونیکی یا Electronic Intelligence به نوان عامل تعیین کننده در جنگ های الکترونیکی مطرح می شد زیرا اگر مثلا اطلاعاتی از فرکانس دستگاه های الکترونیکی حریف در دست نبود هرگز نمی توان بر روی آن پارازیت انداخت .
نظر به اهمیت جاسوسی الکترونیکی این بود که غالبا چنانچه موردی برای استفاده از هواپیماهای جنگ الکترونیک پیش می آمد هرگز آنها به تنهایی عمل نمی کردند بلکه سازماندهی آنها بنحوی بود که مثلا در هر ماموریت تعدادی هواپیمای پراولر با اتفاق تعدادی از هواپیماهای هشدار دهنده E-2C موسوم به ( هاوک آی – Hawkeye ) و شکاریهای برتر هوایی اف 14 و نیز شکاری – ضربتی اف 18 یا اف 4 به همراه تعدادی هواپیماهای سوخت رسان KA-6 و هواپیماهای ضربتی A6 در ماموریت ها به طور دسته جمعی شرکت می نمودند .
مشخصات :
طول : 11/18 متر
ارتفاع 98/7 متر
فاصله دو نوک بال در حالت باز : 15/16 متر
نیروی محرکه : دوموتور توربوجت ساخت Pratt & Whitney هر یک به کشش 5080 کیلوگرم استاتیک .
وزن ناخالص هنگام برخاستن : 27493 کیلوگرم
حداکثر وزن هنگام برخاستن : 29483 کیلوگرم
حداکثر سرعت گشتزنی : 972 کیلومتر در ساعت
حداکثر سرعت : 1002 کیلومتر در ساعت
سقف پرواز خدمتی : 11582 متر .
