AN/APQ-181 راداری است جهت کار در هر نوع آب و هوا، با «قابلیت کمتر رهگیری شدن» (LPI). این سیستم رادار، ساخت کارخانجات هواپیماسازی «هیوز» میباشد که اکنون تحت مالکیت کمپانی Raytheon قرار دارد. این رادار جهت استفاده در بمبافکن B-2A Spirit در اواسط دههء 1980 طراحی شد و در به سال 1993، وارد خدمت گشت.
PESA
APQ-181 یک رادار چندحالته است که امکان هدفگیری بسیار با دقت چند هدف مختلف را به طور همزمان فراهم میآورد. این رادار، همچنین به سیستم تعقیب عوارض طبیعی زمین نظیر کوهها و تپهها مجهز است و قادر است از برخورد هواپیما به این عوارض، جلوگیری کند.
این رادار در باند Ku عمل میکند (Ku band زیرمجموعهای از J band میباشد). طرح اصلی این رادار بر پایهء انتقالدهندهء اطلاعات TWT بنا شده است که شامل «آنتن الکترونیکی دوبعدی جستجوگر غیرفعال» (PESA) میباشد.
PESA مخفف Passive Electronically Scanned Array
TWT مخفف Traveling Wave Tube
جایزهء Collier Trophy
به سال 1991، تیم صنعتی تولید کنندهء B-2 (شامل کمپانی هیوز و چند مقاطعهکار بزرگ) برندهء جایزهء Collier Trophy شدند. این جایزه به دلیل طراحی، توسعه، تولید و آزمایش سیستم بر روی B-2 به آنها اعطا شد؛ زیرا در مهمترین و راهبردیترین پروژهء هوافضای آمریکا شرکت کرده بودند و این پروژه، جزئی از امنیت ملی آیندهء کشورشان محسوب میشد.
جایزهء Collier Trophy از معتبرترین جوائز در زمینهء علوم هوانوردی میباشد که یک بار در سال به کسانی اعطا میشود که به «ارزشمندترین موفقیت در زمینهء علوم هوانوردی یا فضایی در آمریکا دست یافته باشند که باعث پیشرفت قابلیتها، افزایش راندمان و بالا بردن ایمنی هوایی یا فضایی، یا هر کاری که ارزشمندی آن در طول یک سال استفادهء عینی محقق شود.»
AESA
به سال 2002، کمپانی Raytheon برندهء مناقصهء ساخت مدلی جدیدی به نام «آنتن جستجوگر الکترونیکی فعال» (AESA) شد که در واقع گونهء جدیدی از رادار APQ-181 بود. این ارتقاء رادار در B-2، باعث بهبود اعتمادپذیری سیستم میشد و همچنین باعث رفع اختلالات بالقوهء بروز کرده بین فرکانس کاری رادار B-2 و سیستم ماهوارههای تجاری میگردید که در فرکانس J band فعالیت میکردند.
امروزه انتظار میرود همگی بمبافکنهای B-2 تا سال 2010، سیستم رادارشان به مدل AESA ارتقاء یابد.
AESA مخفف Active Electronically Scanned Array
دستگاه رادار AESA از نوع Phased
رادارهای مبنی بر تکنولوژی
LPI یا Low Probability of Intercept چیست؟
یک سیستم رادار از نوع «کمتر قابل رهگیری شدن»، هنگامی که در جستجوی اهداف میباشد (Track While Scan)، شناساییاش به وسیلهء ادوات غیرفعالی نظیر «گیرندهء اخطار راداری» (Radar Warning Receiver) بسیار مشکل و تقریبن غیرممکن است. این ویژگی بسیار مهمی است، زیرا حین جستجو و یافتن هدف، علائمی دال بر حضور رادار جستجوگر به گیرنده های دشمن نمی رسد.
RWR چیست؟
گیرندهء اخطار راداری یا RWR، سیستمی غیرفعال یا Passive محسوب میشود؛ بدین معنی که هنگام استفاده و روشن بودن، تشعشع یا نشانهای از خود بروز نمیدهد. اصلیترین وظیفهء RWR، اعلام اخطار در هنگام قفل شدن رادار دشمن بر روی هواپیمای خودی، به صورت بوق، چراغ یا صدای ضبط شدهء انسان است. این سیستم در جنگندهء F/A-22 ابتدا به صورت بوقهای غیرممتد و پس از شلیک موشک دشمن، کلام خانمی که عبارت Incoming Missile را ادا میکند در کابین خلبان و به همراه همان صدای بوق غیرممتد پخش میشود.
روشهای کاهش سطح مقطع راداری
* استفاده از فرکانس عریض (Wideband).
* پخش کنندهء طیف فرکانس کوتاه بازگشتی موسوم به FHSS یا Frequency-hopping spread spectrum که روشی است برای انتقال سیگنالهای رادیویی به وسیلهء انتقال امواج از طریق چند فرکانس کاری مختلف که با تغییر سریع و مداوم فرکانس کاری رادار، فراهم میشود.
* استفاده از امواج FM پیوسته.
* استفاده از حداقل توان کاری رادار برای شناسایی.
* استفاده از ضربان فشرده شده یا Pulse Compression.
Phased Array نصب شده در آلاسکا (از نوع AESA) جهت رهگیری موشکهای بالستیک
که طول قطر آن برابر 90 فوت یا 27 متر می باشد:
ساخت راداری که تشعشعات کمی از خود منتشر کند و همچنین احتمال شناساییاش کم باشد، باعث خواهد شد که هنگام کار، هیچ تاثیری بر روی سیستم «گیرندهء اخطار راداری» (RWR) دشمن نداشته باشد. اگرچه هنگامی که یک رادار، حجم گسنردهای را در جستجوی اهداف کاوش میکند، بخش عمدهای از پرتو تابیده شدهاش، مکررن بر روی سیستم RWR انعکاس مییابد. سیستمهای مدرن شبکهء راداری، نه تنها کنترلی بر میزان تشعشعات جانبی خود ندارند بلکه به دلیل پخش شعاعهای انرژی با سرعت زیاد و در جهات مختلف، دارای نقطهء ضعف نیز میباشند. اما این تکنولوژی جدید، حتا اگر سیگنالهای ارسالی رادار مورد شناسایی واقع شود، باعث مغشوش شدن کار سیستم RWR شده و بدین جهت اجازه نمیدهد که رادار مورد شناسایی دشمن واقع شده و تهدید شود.
تمامی ادواتی نظیر هواپیماهای و کشتیهای جنگی و موشکهایی که تشعشعات راداری از خود ساتع میکنند، جهت کاهش این تشعشعات، سطح مقطع امواج الکتروماگنتیک را کاهش دادهاند تا میزان پنهانکاریشان بهبود یابد. مضاف بر این، کاهش تشعشعات جانبی پرتوهای رادار، امروزه امری بسیار مقبول است، زیرا باعث میشود که مشخصات رادار، به سختی مورد شناسایی قرار گیرد. یعنی هنگامی که رادار مورد شناسایی RWR قرار گرفت، تشخیص نوع آن، امری بسیار مشکل است و معلوم نمیشود از روی چه وسیلهای در حال کار میباشد و از این رو، اخلال در کارش (Jam)، تقریبن غیرممکن میشود.
نمونههایی از رادارهای AESA که در آنها تکنولوژی مدرن LPI به کار رفته است، رادار جنگندهء F/A-18E/F Super Hornet و رادار پیشبرندهء (هدفیاب) به کار رفته در درون موشک ضدهوایی S-300PMU-2 میباشد.
