هواپیماهای X یا همان هواپیماهای آزمایشی برای تست کردن تکنولوژی های بسیار جدید و پیشرفته از مدت ها قبل در ایالات متحده به کار گرفته شده اند. از اولین هواپیمایی که سرعت صوت را شکست، تا تست های با ارتفاع و مقاومت بالا موسوم به HALE، روی هم رفته ۷۲ هواپیما در طی ۷۷ سال توانسته اند تصورات علاقمندان به حوزه هوانوردی را در سراسر جهان تحقق ببخشند. هر کدام این این هواپیما با هدف خاصی ساخته شده و برخی از محدودیت های هوانوردی زمان خود را جابجا کردند اما این ۹ هواپیمای ایکس که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد سرسخت ترین، بهترین و پیشرفته ترینشان بوده اند.
۱- X-1 (1946)
مدت کوتاهی پس از جنگ جهانی دوم، کمپانی Bell Aircraft در همکاری با نیروی هوایی ایالات متحده و کمیته مشاوره ملی در زمینه هوافضا که بعدها نام ناسا را به خود گرفت، به همکاری با هم برای شکستن رکورد سرعت صوت و عبور از مانع صوتی پرداختند. نتیجه همکاری آن ها هواپیمایی بود که رکورد سرعت صوت را شکست: Bell X-1. تست های این هواپیمای دارای موتور راکتی در سال ۱۹۴۶ آغاز شد. در ۱۴ اکتبر ۱۹۴۷، در پنجاهمین پرواز این هواپیما، چاک ییگر توانست به سرعت یک ماخ برسد. این پرواز مشهور باعث شد که ییگر به عنوان یک هواپیمای آزمایشی شجاع و نترس به تاریخ بپیوندد و در ادامه به عنوان فرمانده مرکز آموزش خلبانان آزمایشی نیروی هوایی ایالات متحده منصوب شود که فضانوردان آینده را در برنامه فضایی در حال شکوفایی ایالات متحده آموزش می داد. نسخه های بعدی X-1 نیز جایگاه آن را در تاریخ هوانوردی تثبیت کرد: نسخه X-1E به سرعت رکوردشکن این برنامه رسید، رکوردی که در سال ۱۹۵۸ با سرعت ۳ ماخ و ۱۶۳۳ کیلومتر بر ساعت به ثبت رسید.
۲- X-11 و X-12 (1957 و ۱۹۵۸)
X-11 و X-12 در واقع هواپیما نبودند و بیشتر اولین نمونه های آزمایشی راکت های SM-65 Atlas به شمار می آمدند. به عنوان اولین موشک های بالستیک قاره پیما، راکت های خانواده Atlas نقش مهمی در برنامه فضایی ایالات متحده ایفا کرد و باعث چهار ماموریت Mercury، از جمله ماموریت Friendship 7 شد که جان گلن را به اولین پرواز سرنشین دار جهان به دور مدار زمین برد. همچنین این پروژه به تحقیقات فضایی موسوم به Surveyor و Mariner و Mars Reconnaissance Orbiter و همچنین فضاپیمای New Horizons منجر شد.
۳- X-15 (1958)
این هواپیمای مخصوص عملیات فضانوردی یکی از اولین فضاپیماهای با قابلیت استفاده چندباره بود که در سال ۱۹۶۳ به ارتفاعات زیر مداری بیش از ۹۹ کیلومتر رسید. پس اگر چه نتوانست یوری گاگارین و آلن شپرد را برای رسیدن به فضا شکست دهد اما جو واکر به عنوان خلبان این هواپیمای آزمایشی به ارتفاع مناسبی رسید تا عنوان فضانورد را بدست بیاورد. در واقع ناسا تا سال ۲۰۰۵ به طور رسمی عنوان فضانورد برای واکر را نپذیرفت تا اینکه در نهایت بال های فضانوردی برخی از خلبانان X-15 را به آن ها داد. پیت نایت از خلبانان نیروی هوایی وقت ایالات متحده نیز این هواپیما را در بالاترین رکورد سرعتش با رکورد ۷۲۳۲ کیلومتر بر ساعت در سال ۱۹۶۷ هدایت کرد، رکوردی که همچنان پابرجاست. بیل دینا دیگر خلبان تحقیقی ناسا در این عکس در مقابل یک هواپیمای X-15 ایستاده است که تاریخ آن به ۲۴ اکتبر ۱۹۶۷ باز می گردد.
۴- X-25 (1955)
این هلیکوپتر تک سرنشینه سبک وزن که با نام Bensen B-8 نیز شناخته می شود برای استفاده توسط خلبانان هواپیماهای ساقط شده در شرایط اضطراری طراحی شده بود. این برنامه در دهه ۱۹۵۰ میلادی آغاز شد اما تحت طراحی ایکس تنها دو بار به پرواز درآمد که هر دو در سال ۱۹۶۸ انجام شد. اهمیت این هلیکوپتر با ظاهر بامزه در پروازهای آزمایشی اش نیست بلکه در چیزی است که این هلیکوپتر بعدها به آن تبدیل شد: هواگرد محبوب افراد برای سرگرمی. در واقع، ایگور بنسن به عنوان مخترع این هلیکوپتر، وقتی تصمیم به ساخت Bensen B-8 گرفت هرگز به استفاده نظامی فکر نکرده بود. همانند هواگردهای دیگر در ناوگان بنسن، این هلیکوپتر بسیار ارزان قیمت و راهی بسیار ساده برای لذت بردن جوانان از پرواز بوده و یک راه ساده و ارزان قیمت در اختیار علاقمندان به هوانوردی قرار داد که بتوانند پرواز را تجربه کنند.
۵- X-29 (1984)
وقتی به X-29 نگاه می کنید به سرعت متوجه چیزی که این هواپیمای ساخت گرومن را چنین غیرمعمول کرده خواهید شد: بال هایی با زاویه رو به جلو که دقیقاً برعکس هواپیماهای معمول است. این طراحی با هدف کاهش اصطکاک صورت گرفته بود، اگر چه این هواپیما در هنگام پرواز چنان بی ثبات بود که به یک سیستم کامپیوتری پرواز با سیم برای نگاه داشتنش در هوا نیاز داشت. X-29 یکی از آخرین هواپیماهای دارای بال های با زاویه رو به جلو بود که توسط ارتش ایالات متحده تست گردید. ارتش روسیه نیز نسخه خاص خود از این هواپیمای منحصربفرد را با نام SU-47 آزمایش کرد.
۶- X-37 (2006)
X-37 هواپیمای محبوب تئوریسین های توطئه است که بر این باورند که یک ابزار جاسوسی یا یک پلتفرم نظامی است. با توجه به این که پنتاگون اطلاعات زیادی در مورد این هواپیمای مخصوص فضانوردی در اختیار عموم مردم قرار نداده، جای تعجب ندارد که چنین تئوری های توطئه ای در مورد X-37 شکل بگیرد. X-37 از ذیل حاکمیت ناسا به وزارت دفاع منتقل شده و در سال ۲۰۱۰ به مدار زمین فرستاده شد. اخیراً نسخه X-37B در ۱۲ نوامبر ۲۰۲۲ از ششمین ماموریت خود به زمین بازگشت بعد از اینکه ۹۰۸ روز را در مدار زمین بود. نسل جدید این هواپیما با نام X-37-C ظرفیت حمل شش فضانورد را داراست.
۷- X-47 (2011)
پهپادها دیگر تنها برای عملیات پایش و جاسوسی به کار نمی روند. X-47 یک هواپیمای بدون سرنشین در قالب و اندازه یک جت جنگنده است که با ظاهری شبیه بشقاب پرنده، توانسته با موفقیت روی ناوهای هواپیمابر نشسته و از روی آن ها پرواز کند و این کار را در کنار جنگنده های متداول انجام داده است. این هواپیما از اولین نمونه های ناوگان جدیدی از هواپیماهای نظامی است که با نام هواپیماهای بدون سرنشین ناوهواپیمابر-پرتاب تجسسی و تهاجمی شناخته می شود که عملیات های پیچیده ای را در مناطق خطرناک انجام خواهند داد.
۸- X-57 Maxwell (2016)
X-57 Maxwell اولین هواپیمای تمام الکتریکی ناسا است که یک نسخه تغییر یافته از هواپیمای ایتالیایی Tecnam P2006T به شمار می آید که خود سبک ترین هواپیمای چهارسرنشینه و دو موتوره موجود در بازار است. به ادعای ناسا، هدفش از ساخت X-57 «به اشتراک گذاشتن طراحی متمرکز بر پیشرانه برقی و قدرت پرواز آن با قانونگذاران است که رویکردهای دریافت مجوزها برای سیستم های پیشرانه ای برقی در بازارهای در حال شکوفایی هواپیماهای برقی را تسریع خواهد بخشید». اولین تست پروازی این هواپیما در سال جاری صورت خواهد گرفت.
۹- X-59 QueSST (2018)
X-59 QueSST (2018) که عبارت کوتاه شده تکنولوژی بی صدای سوپرسونیک (Quiet SuperSonic Technology) است، در واقع راه حل ناسا برای سفرهای هوایی سوپرسونیک بی سروصداتر است. این هواپیما که توسط کمپانی Skunk Works در حال توسعه بوده و توسط لاکهید مارتین ساخته شده است، برای پرواز در سرعت های ۱.۴۲ ماخ بدون تولید سروصدای شکست صوت آزاردهنده و گاه زیان آور کنونی طراحی شده است. به جای آن، این هواپیما باید یک صدای بسیار آرام تر و قابل تحمل برای کسانی که روی زمین هستند تولید کند که در حد ۷۵ دسی بل خواهد بود.
