مقدمه:
خا-32 یک موشک کروز هواپرتاب جدید ساخت کشور روسیه و به طور قابل توجهی پیشرفته تر از مدل قبلی با نام خا-22 با نام ناتو کیتچن است دارای سامنه هدایت بهبود یافته تر و مقاوم در برابر جمینگ و جنگ الکترونیک برد بیشتر و موتور با کیفیت تری(بهینه سوز تر) می باشد و به منظور حمله به ناو های هواپیما بر و درکل ناوگان دریایی آمریکا(US carrier battle groups) و همچنین حمله به اهداف زمینی(تهاجم زمینی) طراحی گردیده است.پلتفرم حمل و پرتاب این موشک بمب افکن میان برد Tu-22M3M بک فایر روس ها خواهد بود توسعه این موشک کروز هواپرتاب در اواسط دهه 1980 میلادی آغاز شد طراحی آن درنهایت توسط دفتر طراحی شرکت هوا فضای MKB Raduga که کار بر روی طراحی و تولید انواع مختلف موشک را در روسیه بر عهده داشت آغاز گردید حدود 5 سال بعد یعنی در اوایل 1990 میلادی توسعه بر روی خا-32 به دلیل مشکلات مالی و اقتصادی متوقف شد اما در نهایت کمپانی سازنده درسال 1998 انجام آزمایشات بر روی آنرا شروع کرد در حین فرایند آزمایش ها و تست ها بر روی خا-32 مشکلات عدیده و تاخیرات بسیار فروانی رخ داد(به دلیل مشکلات مالی) سرانجام دو سال پیش یعنی در 2016 میلادی انجام آزمایشات نهایی بر روی این موشک کروز تکمیل شد و رسما در همان سال تولید این موشک به تصویب رسید با این که تولید رسمی آن در سال 2016 کلید خورد اما با این حال این موشک یک سلاح تاریخی است زیرا بیش از 30 سال طول کشید تا این موشک توسعه یابد.
نیروی هوایی فدراسیون روسیه در حال حاضر بیش از 60 فروند بمب افکن Tu-22M3 بک فایر به صورت فعال در اختیار دارد گرچه میزان کارایی این بمب افکن ها نسبت به رقیبان غربی حدود 50 درصد و یا حتی بیشتر پایین تر است ولی طی همین جنگ 8 ساله سوریه شاهد عبور مکرر آنها از آسمان کشورمان و سوختگیری آنها در پایگاه سوم شکاری شهید نوژه همدان و حملات گسترده و همه جانبه به مواضع و مواقع دولت اسلامی(داعش) و تروریست ها بوده ایم.در نیروی هوایی روسیه برنامه ریزی شده است که در چند سال آینده برخی از این بمب افکن ها به استاندارد جدید Tu-22M3M ارتقاء یابند تا برای حمل , قفل و شلیک موشک جدید خا-32 سازگار شوند.
هدف از طراحی:
هدف از طراحی این کروز هواپایه در ابتدا غلبه بر سامانه های دفاع هوایی بی نظیری چون پاتریوت و ایجس ایالات متحده آمریکا بود این سامانه ها نیز در اوایل 1980 میلادی ظهور و بروز یافتند و بی شک این دو سامانه پدافندی جز پیشرفته ترین سیستم های پدافند هوایی جهان بودند ایجس ایالات متحده یک سامانه دفاع هوایی دریاپایه بود که در ابتدای سال 1980 میلادی بر روی رزمناو های پدافندی کلاس تیکاندروگا حمل میشد از اوایل دهه 90 میلادی سامانه پدافندی ایجس بر روی ناوشکن های موشک انداز کلاس آرلی بورک نیز قابل نصب شد هردو این شناورهای سطحی یعنی رزمناو کلاس تیکاندروگا و ناوشکن کلاس آرلی بورک توسط ناوگان هواپیمابر ایالات متحده آمریکا از حملات خصمانه موشکی دشمن محافظت می شدند پاتریوت نیز یکی از سیستم های دفاع هوایی/ضد موشک بالستیک زمین پایه(land based) آمریکاییست که توسط ارتش این کشور به خدمت گرفته شده است همانگونه که در بالا ذکر شد این سامانه پدافندی در دهه هشتاد میلادی ظهور و بروز یافت. همچنین در آن موقع ایالات متحده در حال کار بر روی ارتقا هایی روی جنگنده برتری هوایی اف-15 ایگل نیز بود از جمله این ارتقاها سازگاری و سینکرو موشک هوا به هوای ایم-120 آمرام رادار فعال(شلیک کن و بعد فراموش کن) که برد بیشتری نیز داشت(نسبت به اسپارو) با اف-15 ایگل و و لود بر روی آن بود در سوی دیگر نیروی دریایی آمریکا نیز دست روی دست نگذاشت و ترکیب کشنده اف-14 تامکت ناونشین را با موشک هوا به هوای برد بلند ایم-54سی فونیکس با قابلیت شلیک و بعد هیچ(رادار فعال) را به نمایش گذاشت که به منظور مقابله با موشک های کروز ضد کشتی ارتفاع بالا همچون خا-22 بهینه شده بود خا-22 بردی بین 80 الی 330 کیلومتر داشت این برد برای پرتاب دور ایستا(stand off) موشک خا-22 کافی نبود و بمب افکن های توپولوف-22 سری ام که این موشک ها را لود می کردند در معرض خطر می داد.
راه حل(تقلای روس ها برای دور ماندن از ایجس و پاتریوت):
بنابراین در سال 1985 اتحاد جماهیر شوروی نیاز به وجود یک موشک قدرتمند تر(در برابر جمینگ و اخلال) و برد بلند تر( نسبت به خا-22) برای مقابله با ناوگان عظیم دریایی آمریکا داشت که بتواند بر دفاع هوایی مدرن آمریکا غلبه کند در شوروی قرار بر این شد که اگرچه موشک خا-32 شبیه به پدر خوانده خود خا-22 است اما باید حتما نسبت به آن توانا تر و کارآمد تر باشد
خا-32 جایگزین سه نوع مختلف از خا-22 ان که هم اکنون به وسیله بمب افکن های توپولوف-22 سری ام 3 استفاده می شود خواهد شد که بر پایه ی موشک خا-22 ان وبا سرجنگی متعارف(conventional) و هسته ای(nuclear) و هدایت راداری تولید می شود نسخه ضد کشتی Kh-22NA با کلاهک اتمی و هدایت اینرسی(اینترنال) نسخه ضد رادار Kh-22N با کلاهک متعارف یا اتمی و هدایت رادار غیرفعال(ضد تشعشع با کاونده غیر فعال(پسیو)) بدین ترتیب برنامه ریزی شده است که موشک خا-32 به سلاح اصلی توپولوف-22 ام3 تبدیل شود و این مدل از این بمب افکن به سری Tu-22M3M نیز ارتقاء یابد هرچند خا-32 نسبت به خا-22 دارای ابعاد یکسانی از نظر بدنه است اما خا-32 برد بیشتری دارد و یک پرتابه دور ایستا حساب می شود.پیشرفت در صنایع الکترونیکی و به طبع آن پیشرفته شدن سیستم هدایت موشک ها و کیت ها و قطعات الکترونیکی مربوط به آن در صنایع هوا-فضا و نظامی اجازه این را می دهد که اندازه اجزای داخلی سامانه های هدایت برای موشک ها کاهش پیدا کند وزن سرجنگی نصف شود(از1000 کیلوگرم به 500 کیلوگرم) و در عوض حجم مخزن سوخت موشک افزایش پیدا کند و علاوه بر آن یک موتور بهینه سوز تر و کار آمد تر بر روی خا-32 سوار شود تمامی این توسعه ها بر روی اجزای موشک صورت گرفت تا برد مطلوب بدست آید و همگی اینها مرهون پیشرفت لجام گسیخته در حوزه تکنولوژی های نظامی است
پروفایل پروازی موشک:
موشک خا-32 بردی بین 600 الی 1000کیلومتر بسته به پروفایل پروازی خود دارد این محدوده اجازه می دهد بمب افکن به صورت امن به هدف خود نزدیک شود و اقدام به کشف , قفل کردن و درنهایت پرتاب موشک در برد دور ایستا(stand off range) کند بدون آنکه وارد حریم پدافند هوایی دشمن شود موشک می تواند در فاز نهایی(ترمینال) به حداکثر سرعت بیش از 4 ماخ(4939 کیلومتر بر ساعت) برسد و همینطور می تواند از موشک های سطح به هوایی همچون ریم-174 استاندارد ERAM(اس ام-6) با سرعت 3.5 ماخ(4288 کیلومتر بر ساعت)پیشی بگیرد و آنرا در شکار خود ناکام بگذارد(البته ذکر این نکته الزامیست که پارامتر های زیادی در شکار شدن یک هدف در آسمان نقش دارند سرعت بیشتر یک هواگرد(چه موشک و چه جنگنده) به منزله عدم شکار شدن آن توسط موشک پدافندی با سرعت کمتر نیست)خا-22 تنها 12 الی 22.5 کیلومتر اوج می گیرد. 
پیشرانه موشک خا-32
از هواپیما به هدف:
پس از شلیک , این موشک برد بلند طوری طراحی شده است که تا استراتوسفر اوج می گیرد و پس طی مسیر مشخص شده توسط سامانه هدایت اینترنال به سمت هدف شیرجه می رود اکثر رادار ها نمیتوانند اهدافی را که از بالا به آنها نزدیک می شوند را شناسایی و رهگیری(اصطلاحا detect and track) کنند به طور خلاصه موشک یک شیره سبکتر را از استراتوسفر به اجرا در می آورد و در فاز نهایی با ارتفاع 150 الی 200 متر از سطح زمین به سمت هدف نزدیک شود در چنین ارتفاع فوق العاده ای موشک دفاع هوایی دشمن نمی تواند(یا به سختی میتواند و در نهایت فیل(عدم موفقیت) و لاست(گم) میشود) هدف را دریابد و به آن برسد در مجموع توپولوف-22 بک فایر سه تیر موشک خا-32 لود می کند(2عدد در زیر بال و یکی در زیر بدنه)
سرجنگی موشک:
موشک دارای کلاهک متعارف 500 کیلوگرمی می باشد ولی در عوض می توان آن را با یک سرجنگی هسته ای نیز عملیاتی کرد حدس زده میشود که قدرت انفجار 150 تا 500 کیلو تن تی ان تی را فراهم آورد بنابراین خا-32 اگرچه دارای کلاهک کوچکتری نسبت به برادر بزرگ خود یعنی خا-22 دارد اما بسیار دقیق تر از آن است.
انواع:
نسخه پایه موشک از هدایت اینرسی/رادار فعال استفاده می کند.سرجستجوگر(سیکر) موشک که یک رادار فعال است که به واسطه فناوری های روز نظامی توسعه یافته و از برد کاوش بیشتری برخوردار می باشد.برخی از منابع نیز معتقدند که نسخه هایی از این موشک به صورت تهاجم زمینی و ضد رادار با هدایت اینرسی/تصویر ساز فروسرخ/رادار غیرفعال(سیکر پسیو) درست همانند خا-22 وجود دارند.
مشخصات:
کشورسازنده:روسیه
طول موشک:11.65 متر
قطرموشک:0.92 متر
طول بال:3 متر
وزن موشک:~6 تن
وزن کلاهک:500 کیلوگرم
نوع کلاهک(متعارف/اتمی):نیم تن HE-FRAG/قدرت انفجار حدود 150 تا 500 کیلوتن تی ان تی
برد:600 الی 1000 کیلومتر
تصاویر بیشتر:
توپولوف-22 ام3 مسلح به موشک خا-32 و بمب سقوط آزاد FAB-250
بک فایر مسلح به یک تیر خا-32 در زیر بدنه
منبع
نویسنده و مترجم:محمدعلی توکلی(Alicommando)
