پیشینه هارییر سالها به عنوان تنها جنگنده برخاست کوتاه/نشست عمودی (STOVL) در حال خدمت مطرح بوده و در راه کسب این عنوان از رقیب نه چندان سرسخت خود، یعنی جنگنده یاکاولیف Yak-38M "فورجر" نیز پیشی گرفته است.هارییر حیات طولانی مدت خود را مدیون برنامه های تکاملی اجرا شده برای بهبود کارایی است که پیشینه آنها به سال 1957 و مفهوم "بال بزرگ" برمی گردد که در اصل توسط "هاوکر سیدلی" (سازنده اصلی آن) مطرح شد و در برنامه سوپر هارییر شرکت "مکدانل داگلاس" برای سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده جان تازه ای گرفت. این برنامه شامل بال بزرگتر با ماهیواره فوق بحرانی و دو آویزگاه جدید در زیر بال می شد. هارییر با بال جدید نخستین بار در سال 1978 پرواز کرد و طرح کابین کنونی آن نیز در سال 1981 ارایه گردید.نمونه های AV-8B سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده و GR.5 نیروی هوایی سلطنتی انگلستان (GR.5 نخستین نمونه کاملا ارتقا یافته هارییر در این نیرو بود) در شمار توپها (دو توپ در GR.5 و یک توپ در AV-8) و نوع موتور تفاوت داشتند. ارتقای بیشتر هارییر به روی کار آمدن نمونه AV-8 B "نایت اتک" برای سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده انجامید: نمونهای که به حسگر جلونگر فروسرخ نصب شده در دماغه، نمایشگر سر-پایین در کابین خلبان و یک نقشه متحرک رنگی مجهز بود. نیروی هوایی سلطنتی انگلستان نیز همین استاندارد را مد نظر قرار داد و نمونه های GR.5A خود را به نمونه GR.7 با حسگر جلونگر فروسرخ نصب شده در دماغه تبدیل نمود. هارییر 2 پلاس پیشرفته ترین نمونه هارییر تاکنون "هارییر 2پلاس" نام دارد که نمونه های ارتقا یافته یا تازه ساخت آن (تا پیش از پایان ساخت تا سال 1997) از سوی سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده و نیروهای هوایی ایتالیا و اسپانیا به خدمت گرفته شدند.نیروی هوایی سلطنتی انگلستان نیز برای ارتقای بیشتر و افزایش توانایی رزمی هارییرهای خود، استاندارد GR.9 را تعریف کرد که در چهارچوب این برنامه ، ارتقای حسگرها و دیگر تغییرات در 62 فروند از هواپیماهای این نیرو اعمال شد. یکی از غارتگرهای نیروی هوایی اسپانیا..! با بازنشستگی نمونه های "سی هارییر" F/A.2 نیروی دریایی سلطنتی انگلستان در سالهای 2004 تا 2006، GR.9 به تنها نمونه هارییر تبدیل شد که در خدمت نیروهای مشترک این کشور می باشد. AV-8 B در سیرالئون..!! ویژگیهای هواپیما طرح اصلی هارییر بر پایه جنگنده های خط مقدم در میانه های قرن بیستم شکل گرفته است.ورودیهای بزرگ هوای این جنگنده که برای تامین حجم بالای هوای مورد نیاز موتور قطور و قدرتمند "پگاسوس" طراحی شده اند، از ویژگیهای بارز هارییر به شمار میروند.آخرین نمونه استاندارد تولیدی جنگنده با نام "هارییر2+" مجهز به رادار چندکاره "ری تیان" APG-65 می باشد که گستره کاری آن را از نقش محدود تهاجم زمینی فراتر می برد.این رادار در کنار موشکهای هوا به هوای فامد AIM-120 A "امرام" ، هارییر را به یک هواپیمای رزمی چند منظوره کارامد با توانایی درگیری هوا به هوای عالی تبدیل می کند. AV-8 B هارییر 2 پلاس کابین هارییر 2 پلاس کاملا با تجهیزات مورد استفاده در شب و روز همچون عینکهای دید در شب سازگاری دارد و صفحات نمایش سر پایین ، صفحات نمایش سر بالا با زاویه دید گسترده، صفحه نمایش نقشه متحرک دیجیتال، سامانه ناوبری اینرسیایی و کنترلهای هوتاس از جمله تجهیزات آن هستند. گستره جنگ افزارهای این نمونه شامل موشکهای هوا به هوای AIM-120 "امرام" و AIM-7 "اسپارو"، موشکهای هوا به سطح AGM-65 "ماوریک" و AGM-84 "هرپون"، موشکهای ضد کشتی ماترا-BAe "سی ایگل" و انواع بمبها و راکتها می شود.برای درگیری های نزدیک و کوتاهبرد نیز می توان از توانایی سریع رادار در تغییر حالت درگیری در کنار توپ 25میلیمتری و موشکهای هدایت گرمایی بهره برد. هارییر های نیروی هوایی سلطنتی انگلستان که در چهارچوب برنامه HMP-3 ارتقا یافته اند ، همچنان برای رد گیری هدف، به حسگرهایی غیر از رادار تکیه خواهند داشت. نصب یک رایانه ماموریتی جدید با سامانه مدیریت منابع STD-1760 MIL ، نقطه تمرکز اصلی در برنامه های ارتقا به استانداردهای GR.7 و GR.9 این نیرو است. کابین این نمونه به نشاندهنده های سر پایین، نقشه ویدئویی، سامانه هشدار نزدیکی به زمین، GPS و یک سامانه ناوبری اینرسیایی جدید مجهز است. واحد مدیریت منابع برای به کارگیری جنگ افزارهای هدایت دقیق همچون موشک کروز "اشتورم شدو" و موشک "بریمستون" مورد نیاز می باشد. در ابتدا قرار بود نمونه های GR.7 با شش فروند موشک بریمستون تجهیز شوند که در حال حاضر تعداد آنها به چهار فروند و شمار موشکهای هوا به هوای کوتاهبرد "اسرام" نیز از چهار فروند به دو فروند کاهش یافته است. اما در نظر نگرفتن سایتهای نصب شونده بر روی کلاه خلبان در برنامه HMP-3 آن هم برای جنگنده ای که به قرن بیست و یکم قدم می گذارد را می توان به عنوان یک عامل منفی دانست. تفاوتها در سازه، سامانه ها و جنگ افزار در نمونه های هارییر.. "سی هارییر" را شخصا دوست دارم..!! پیشرانه نصب موتورهای توانمندتر MK-107 "پگاسوس" ساخت رولزرویس از مهمترین موارد ارتقای GR.9 می باشد که به هارییر امکان اجرای عملیات در مناطق گرمتر و حمل جنگ افزار بیشتر را می دهد.با وجود این نگرانیهایی در باره خستگی ناشی از لرزش در قسمت عقبی بدنه هارییرهای نیروی هوایی سلطنتی انگلستان وجود دارد. به همین دلیل یک برنامه مستحکم سازی نیز به عنوان راه حلی برای این مشکل ارایه شده است که در صورت عدم توجه به آن، با نصب موتورهای جدید ، وضیعت وخیم تر نیز خواهد شد. پگاسوس قدرتمند..! موتور کنونی پگاسوس MK-105 نمونه GR.7 حدود 21550پاوند رانش تولید می کند.در حالی که این رقم برای MK-106 در نمونه "سی هارییر" 21500پاوند در سطح دریا بود. هارییر AV-8 B نیز از موتور رولزرویس F402-RR-408A (پگاسوس61-11) با رانش 23800 پاوند نیرو می گیرد. به استقرار جالب لوله سوختگیری هوایی بر روی ورودی هوا توجه کنید..!! راننده گویی خودروی مخصوص زمین گلف را می راند ..! ماهنامه صنایع هوایی