تنها با یک نگاه به M-15 می توان دریافت که آنان که گفته اند این هواپیما عجیب و غریب است، پر بی ربط نگفته اند. اگر نگوییم که ظاهر M-15 چپ اندر قیچی است دست کم می توانیم با اطمینان بگوییم که هفلهشت است. از این گذشته، M-15
تنها هواپیمای دو باله ی جت در جهان نیز هست. در این باره می توان گفت که
چند سال پیش از آن که پیشران جت اختراع شود، دیگر هر کسی در هر جای دنیا
فهمیده بود که هواپیمای یک باله بهتر از هواپیمای دو باله است. این در حالی
است که حدوداً 25 سال پس از اختراع پیشران جت، کمونیست های شوروی هواپیمای
دو باله ی M-15
را ساختند و نه تنها از این کارشان خجالت نکشیدند، بلکه یک پیشران جت هم
به آن افزودند. اما مسئله به این جا هم ختم نمی شود. چرا که M-15 علاوه بر این که تنها جت دوباله ی جهان است، تنها هواپیمای کشاورزی جت جهان نیز هست.
M-15 Belphegor یک هواپیمای کشاورزی جت بود که توسط شرکت PZL Mielec در لهستان تولید شد. M-15 برای هوانوردی کشاورزی اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی تولید شد. به خاطر ظاهر عجیب و پیشران پر سر و صدایی که M-15 داشت، او را Belphegor می خواندند، این نام یادآور ارواح پلید پرسروصدا بود.
M-15
پاسخی بود به نیاز شوروی برای یک هواپیمای کشاورزی جدید با هدف استفاده در
نواحی گسترده ی کشتزارهای آن سرزمین. این هواپیما باید پیشرفته تر و
کارآمد تر از دو هواپیمای آنتونوف An-2SKh و An-2R می بود. هواپیمای کشاورزی M-15 Belphegor در لهستان طراحی شد. لهستان پیش از آن نیز هواپیمای کشاورزی آنتونوف An-2R
را تحت لیسانس شرکت آنتونوف و برای صدور به درون اتحاد جماهیر سوسیالیستی
شوروی تولید کرده بود، و به همین دلیل بود که در گروه تجاری بلوک
شرق(کومکون) هواپیمای کشاورزی به یک تخصص لهستانی تبدیل شد.
در ساخت M-15
طرف شوروی اصرار بر بکارگیری پیشران جت در یک هواپیمای جدید داشت و خود
نیز در فرآیند طراحی شرکت کرد. در 10 فبروری 1972 اولین پیش نمونه ی این
هواپیما با نام Lala-1 در لهستان ساخته و پرواز داده شد. این پیش نمونه به منظور پژوهش درباره ی مشکلات بکارگیری پیشران جت در یک هواپیمای کشاورزی دوباله و کند ساخته شد. Lala-1 به ابزارهای کشاورزی مجهز شده بود و آزمون هایش به طراحی M-15 کمک کرد.
اولین گونه ی M-15
در 30 می 1973 پرواز کرد و دومین پیش نمونه ی این هواپیما در 9 جنیوری
1974 پر گرفت. این پیش نمونه به همراه سری های پیش تولیدی، طی چند سال
آزمون های سخت و فشرده ای را از سر گذراندند. M-15 در سال 1976 در نمایشگاه هوایی پاریس به نمایش درآمد و همان جا بود که لقب Belphegeor را به او دادند.
تولید پیاپی (سریالی) M-15 در سال 1976 آغاز شد. کشاورزی شوروی در نظر داشت 3 هزار M-15 سفارش دهد اما نخستین تجربه های بکارگیری M-15 ناامید کننده بود. در واقع بکارگیری هواپیمای کشاورزی جت اقتصادی نبود و سرانجام تولید M-15 در سال 1981، پس از ساخت 175 فروند، متوقف شد. این هواپیما فقط در اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی به کار گرفته شد.
M-15 Belphegor
یک هواپیمای دو باله ی کشاورزی بود. این هواپیما 2 تیرچه (بوم) داشت و
پیشران جت آن در بالای اتاقک سرنشینان قرار داشت. بال زیرین و مخزن مواد
شمیایی از مواد چند لایه ساخته شده بود تا از خوردگی جلوگیری شود. بال برین
و بال زیرین با یک ستون کلفت که مخزن مواد شیمیایی را در خود جای داده بود
به هم وصل می شدند. حجم هر مخزن مواد شیمیایی 1450 لیتر بود. M-15 دارای ارابه ی فرود سه چرخه ی ثابت بود. خدمه ی M-15
شامل یک خلبان و دو تکنیسین بود که در صورت لزوم با خلبان پرواز می کردند.
این پرنده دارای تجهیزات افشانه و نیز گرد پاش بود که با هوای فشرده کار
می کردند.
ویژگی ها:
(اطلاعات زیر در منابع مختلف کمی متفاوت آورده شده اند)
خدمه: یک نفر.
گنجایش: 2 مسافر، و تا 2900 لیتر یا 2200 کیلوگرم مواد شیمیایی.
درازا: 12.72 متر.
بازه ی میان نوک دو بال: 22.40 متر.
بلندا: 5.34 متر.
مساحت بال: 67.5 متر مربع.
وزن تهی: 3090 کیلوگرم.
وزن بار شده: 5650 کیلوگرم.
بیشینه ی وزن برخاست: 5570 کیلوگرم.
پیشرانش: یک پیشران جت Ivchenko-Progress AI-25 با 14.8 کیلو نیوتن قدرت.
سرعت بیشینه: 200 کیلومتر بر ساعت.
سرعت واماندگی: 89 کیلومتر بر ساعت.
سرعت کروز اقتصادی: 165 کیلومتر بر ساعت.
برد: 400 کیلومتر.
سقف پرواز: 4500 کیلومتر (14760 پا).
نرخ بالاروی: 270 متر بر دقیقه.
۹۱/۰۹/۲۷
۰
۰
مصطفی نداف