در
سال 1909 تا 1911 نیروی هوایی توسط امپراطور عثمانی پایه گذاری شد و در
سال 1909بازدید دو نفر از نظامیان ترکیه از همایش هواپیمای در پاریس
علاقمند به خدمت گرفتن هواپیما در سازمان رزم خود شدند و سرانجام در سال
1911 با فراسویها پیمان خرید هواپیما اموزش خلبانی منعقد کردند.
BleriotXI-2 اولین پرنده نیروی هوایی تر کیه
با
شروع جنگ جهانی اول امپراطوری عثمانی وارد دولت های محور شد و نیروی هوایی
این کشور با 90 فروند در جنگ شرکت کرد با اتمام جنگ در سال 1919 نیروی
هوایی ترکیه نیز مانند سایر بخشها منحل وپرسنل وادوات ان بین دیگر نیرو ها
تقسیم شد اما با پافشاری افسران این نیرو در نام هایی جدید دو باره جان
تازه ای یافت و واحدهای در شهرهای ازمیر- قونیه- دیاربکر -استامبول و
الازیغ تشکیل شد و نهایتا در سال 1923 نیروی هوایی نوین ترکیه تاسیس شد ودر
1924 اولین اعزام نفرات به خارج کشور برای اموزش صورت گرفت و یک سال بعد
نیز دانشکده پرواز در ایسکی تاسیس شد و درهمان سال اولین گروه ازاین
دانشکده فارغ تحصیل شدند البته تا سال 1930 همچنان نفرات به کشورهای خارجی
اعزام می شدند اما در سال 1933 در این ضمینه خودکفا شد وتمامی اموزش ها در
داخل کشور صورت می گرفت با اغاز جنگ جهانی دوم ترکیه 500 فروند هواپیمای
رزمی اماده داشت و با توجه به بطرفی ترکیه در جنگ در جنگ حضور نداشت اما
بصورت اماده باش بود وحتی پرواز های بر فراز یونان و حوضه بالکان انجام می
داد هرچه از جنگ می گذشت خطر به ترکیه نزدیکتر می شد با رسیدن المان به
دروازه های مسکو و اشغال یونان و جزیره کرت و حضور نازی ها به مدیترانه و
بالکان قطعا برای رسیدن به خلیج فارس و خاورمیانه هدف بعدی هیتلر ترکیه
بود از این رو ترکیه نیروی هوایی خود را با تجهیزات و هواپیما هایی جدیتری
تقویت کرد این هواپیما ها عبارت بود از: اسپیدفایر- کروتس فالکن-فری
باتلی-هاواکر هاریکن-ارواانسن-پی40 تماهاواک- بی 24 – بی 26 –پی 47
هواپیمای Nieuport Delage
با
شکست نیرو های المانی در جهنم روسیه و عقب نشینی از منطقه بالکان خطر رفع
شد اما این ارامش طولی نکشد و خطری دیگر به نام اتحاد جماهیر شوروی ظهور
کرد و در این راستا دوبار ترکیه دست به ارتقا نیروی هایی خود زد و در سال
1952 عرصه جت وارد ترکیه شد.
Spitfire Mk-IX
در سال 1950 ترکیه اعزام خلبانان به
امریکا را شروع کرد و دوسال بعد با فارغ تحصیلی 8 خلبان از امریکا اولین
اسکادران جت این نیرو به نام اسکادران9 شکاری شروع به کار کرد و بازهم
ترکیه در زمینه اموزش خودکفا شد وبا تاسیس اموزشکده های هوانوردی از سال
1957 تمامی دورهای اموزش خلبانی جت در داخل ترکیه صورت می گرفت و اعزام
دانشجو به خارج کشور متوقف شد.
با
ورود ترکیه به ناتو نیروی هوایی این کشور به دو منطقه تقسیم شد ستاد منطقه
یکم در شهر ایسکی مستقر است و دارای چها پایگاه هوایی می باشد و وظیفه
دفاع از قسمت غربی کشور و تنگه بوسفر را بر عهده دارد ستاد منطقه دوم در
شهر دیاربکر است و مسئول دفاع از اسمان قسمت شرقی کشور و همچنین پوشش سپاه
دوم وسوم نیروی زمینی را دارد. البته ستاد سومی نیز وجود دارد که اموزش و
لجستیک نیروی هوایی را فرماندهی می کندو در انکارا مستقر است.
هشت نفر خلبانی که برای اموزش به امریکا فرستاده شدند
در
کل نیروی هوایی ترکیه از 16 اسکادران رزمی و شکاری سود می برد واین تعداد
اسکادران با یک اسکادران شناسایی و 6 اسکادران اموزشی وهمین تعداد
اسکادران ترابری و یک اسکادران سوخت رسان تقویت و حمایت می شود.
اولین جت ترکیه هواپیمای تی-33 بود و در سال 1952 اف-84 و اف-86 و اواخر
دهه 50 جنگنده مافوق صوت اف-100 از نوع دی لباس نیروی هوایی ترکیه را برتن
کردند ترکیه مجموعا 206 فروند جنگنده اف100 از نوع دی وسی درخدمت داشت با
این تعداد جنگنده ترکیه در دهه 60 میلادی رده ششمین نیروی هوایی ناتو قرار
داشت. از سال 63 ترکیه با خرید 144 فروند اف104 از نوع جی با زهم قدرت
رزمیش افزایش یافت و اف104 ها همچنان تا سال 1995 در اسمان ترکیه حضور
داشتند در سال های بعد ترکیه دست به خرید جنگنده هایی جدید زد و حدود 200
فروند فریدوم فایتر اف-5 از نوع ای و بی و 72 فروند فانتوم از نوع ئی
تحویل گرفت .
در
سال 1971 نیروی هوایی ترکیه با دریافت 110 فروند فانتوم دسته دوم و مازاد
از امریکا قدرت این نیرو به طور چشمگیر افزایش یافت. در دهه 80 میلادی
ترکیه قصد به روز رسانیی اعظیم ناوگان خود را در دستور کار قرار داد و با
بازنشته کردن تدریجی اف5 و اف104 و ورود فالکن اف16 و گرفتن مجوز تولید تحت
امتیاز در داخل خاک ترکیه گام اساسی در مدرنیزه کردن این نیرو برداشت
البته این نیرو با همکاری اسرایل جنگنده های خودرانیز ارتقا داد مثلا اف5
های این نیرو با ارتقا نام اف5 2000 را به خود گرفت. در حال حاضر ترکیه بعد
از امریکا و اسراییل ومصر چهارمین کشور از لحاض تعداد اف16 هست. ساخت اف16
در ترکیه بزرگترین برنامه ارتش ترکیه و دران زمان بود و بزرگترین برنامه
ساخت اف16 در خارج خاک امریکا که شامل دوره های مختلف بود در دور اول
میبایست 160 فروند ساخته شود ودر دور دوم 52 فروند از بلوک30 ولی با
استانداردهای بلوک 40 این فالکن ها در شرکت تولدی TAI ساخته شد علاوه بر
ساخت اف 16 این مرکز اورهال تعمیر و ساخت سایر هواگرد های ترکیه را انجام
می داد .
F-16 Fighting Falcon
این مرکز
تاکنون 270 فروند فالکون تحویل نیروی هوایی ترکیه داده است که از این تعداد
30 فروند بازنشست یا سقوط کرده این اف16 ها با موتور جنرال الکتریک اف110
و رادار ای پی جی 68 وی تجهیز شده است.در این تاسیسات فقط اف-16 تولید نمی
شود بلکه هواگردهای مانند هواپیمای ترابری سی ان 235 به تعداد 50 فروند و
34 فرود هواپیمای اس اف 260 و در حال حاضر نیز تولید بالگردهای تهاجمی
تی129 است و از سوی دیگر این شرکت در حال مزاکرات برای تولید سی 130 از نوع
جی است البته نیروی هوایی ترکیه به کمک اسراییل هرکلوس های خود را بهینه
سازی کرده است.اما بزرگترین برنامه های نیروی هوایی ترکیه خرید 10 فروند
هواپیمای ترابری ایرباس A 400 ام و حضور در برنامه ساخت وتولید جنگنده
رادارگریز اف35 می باشد که قرار است هر 100 فروند که ترکیه خواهان ان است
در ترکیه وشرکت TAI ساخته شود که ارزش این قرارداد بالغ بر 11 میلیارد دلار
می باشد.این اف35 های قرار است جایگزین ناوگان عظیم اف16 این نیرو
شود.همچنین این نیرو قرار است چهارفرود بوئینگ 737 اواکس را به خدمت بگیرد.
B737 AWAKS
ترکیه در سال 1992 دارای یک گروه نمایش هوایی ملقب به ستاره های ترک می باشد که دارای 14 فروند هواپیمای اف 5.
این
نیرو بیش از 60000 نفر پرسنل دارد و تعداد دو اسکادران شکاری وسه الی چهار
اسکادران ترابری در اختیار نیروهای متحد ناتو دارد که در عملیات های ناتو
شرکت می کند.اصلیترین پدافند هوایی ترکیه سیستم پدافند هوایی هاوک امریکا
می باشد که با موشک های کوتاه برد راپیر ساخت انگلستان تقویت می شود و
تعداد زیادی موشک دوش پرتاب استینگر.
تیم اکروجت ستاره های ترک
هواپیماهای جنگنده
F-16 C/D: 240 فروند. این F-16 ها از بلاک 30/40/50 بوده و قرار است همگی به بلاک 50+ ارتقا یابند.
F-4E2020 Terminator : 52 فروند (توسط اسراییل ارتقا یافته است)
RF-4E Phantom II: 32 فروند
F-5 2000: 43 فروند( توسط اسراییل ارتقا یافته اند)
NF-5 A/B: 14 فروند( در اختیار ستاره های ترک)
ترابری
C-130B/E Hercules : 13 فروند
C-160T Transall: 19فروند
CN 235-100M: 50 فروند
هواپیماهای VIP
Airbus A319-115X : 1 فروند
Grumman Gulfstream-IV : 3 فروند
Cessna 550 Citation II: 2 فروند
Cessna 560 Citation V : 2 فروند
Cessna 650 Citation VII : 2فروند
Beech King Air 200 : 1 فروند
سوخت رسان
KC-135R-CRAG Stratotanker : 7 فروند
اواکس
B-737-700 AEW&C MESA : 4 فروند
بدون سرنشین ها
MQ-9 Reaper : 4 فروند
Heron: 10 فروند
RQ/MQ 1 Predator: 1 فروند
RQ-7 Shadow 600: 6 فروند
Aerostar : 3 فروند
IAI Searcher II : 1 فروند
I-GNAT : 16 فروند
GNAT 750: 6 فروند
Harpy: 107 فروند
هواپیماهای آموزشی
T-38A Talon : 69 فروند
Cessna T-37B/C: 61 فروند
Aermacchi SF-260D : 38 فروند
T-41D Mescalero: 26 فروند
بالگرد
AS 532UL Cougar Mk1: 20 فروند
Bell UH-1H Iroquois:19 فروند
نام بزبان ترکی
Türk Hava Kuvvetleri
گویش بپارسی
ترک هوا قوتلری
نام فرماند کنونی
سرلشگر حسن اکسای
درگیری هاونبرد ها
-جنگ بالکان 1912-1913
-جنگ جهانی نخست 1914-1918-جنگ خودسالاری (=استقلال) ترکیه 1919-1923-جنگ کره 1950-1953-جنگ قبرس 1974-جنگ نخست عراق, گمارش «فراهم آوری آسایش» 1991-1996-جنگ بوسنی, گمارش « زورِ ِ آگاهانه» 1995-جنگ نخست عراق, گمارش «دیدبان شمال» 1997-2003-جنگ یوگوسلاوی, گمارش «سندان پاکنهاد» 1999- درگیری با شورشیان کرد در شمال عراق, گمارش «خورشید» 2008-جنگ افغانستان, گمارش «آزادی ِ پاینده» 2001 تا کنون
شمار کنونی کارکنان
دستکم 60100 نفر
شمار کنونی ناوگان
دستکم 930 فروند
نیروی
هوایی ترکیه از 16 پایگاه بزرگ برخوردار است ولی باید افزود که ارتش و
نیروی دریایی ترکیه نیز دارای پایگاه های هوایی هستند که رویهمرفته شمارشان
به دستکم 25 پایگاه میرسد. .
نیروی هوایی ترکیه
توانمندترین نیروی هوایی در میان همسایگان ایران میباشد. این توانمندی از
نزدیک به 100 سال رزم آزمایی, داشتن ناوگان و زیرساختهای بروز شده,
همکاری در فنآوری هوانوردی با اروپا و آمریکا, و داشتن فن آوری هوافضایی
در ترکیه بدست آمده است.
۹۱/۰۹/۲۷
۰
۰
مصطفی نداف