در
جنگ جهانی دوم ، ارتش امریکا از نوعی تیربار سبک به نام برونینگ 30/0
استفاده می کرد. این تیربار ، برای مقاصدی چون پوشش دادن نیروی زمینی و
درگیر شدن با خودروهای زرهی سبک ایده آل به شمار می آمد. ولی سنگینی و
بددست بودن آن ، باعث محدود شدن دامنه عملیاتی آن می شد. پس از اتمام جنگ
جهانی دوم و با توجه به تغییر یافتن شیوه جنگی بسیاری از ارتش ها ، مهندسان
اسلحه سازی امریکا بر آن شدند تا تیرباری سبک تر ، خوشدست تر و دارای
نواخت تیر بهتر طراحی کنند. نتیجه این کار ، طراحی و ساخت تیربار M60 بود.
تحقیق درخصوص طراحی و ساخت این تیربار ، در سال 1940 آغاز شد.به گفته
بسیاری از صاحبنظران ، تیربار M60 را می توان MG42 امریکایی دانست. چرا که
بدنه از ورق فولاد پرسکاری شده ، سیستم تغذیه نواری و بخش هایی از مکانیزم
آن ، از MG42 به عاریت گرفته شده است. اولین نمونه های تیربار M60 ، در سال
1950 به ارتش امریکا تحویل داده شد. ارتش امریکا پس از آزمایش این تیربار و
البته ایجاد چند تغییر و بهینه سازی جزئی ، آن را به عنوان تیربار سازمانی
نیروهای مسلح خود برگزید. سال 1957 را می توان تاریخ ورود این تیربار به
خدمت دانست. این تیربار در جنگ کره با موفقیت مورد آزمایش قرار گرفت. ولی
وسیع ترین گستره کاربرد آن را می توان جنگ ویتنام دانست. یعنی جایی که بیش
از 5000 قبضه از این سلاح ، توسط سربازان امریکایی به کار گرفته شد.
گلنگدن این تیربار از
نوع باز و عملکرد آن با فشار گاز باروت است. مکانیزم تغذیه آن ، همانطور که
قبلآ ذکر شد از نوع نواری است و عمل خنک شوندگی آن ، با هوا صورت می
پذیرد. نوار فشنگ این تیربار ، از نوع فلزی است (همانند تیربار MG42
آلمانی) و معمولآ در 2 نوع 50 و 100 تیر ساخته می شود. تیربار M60 اگرچه
سنگین است ، ولی می توان آن را مانند یک سلاح معمولی در دست گرفت و شلیک
کرد (نکته ای که درمورد تیربار برونینگ 30/0 غیرممکن بود) و یا آن را بر
روی یک 2 پایه یا 3 پایه قرار داد. انواع جدید این تیربار ، دارای 2 پایه
سرخود هستند که می توان آن را به راحتی تا کرده و در زیر روپوش لوله جاسازی
کرد. نکته جال درمورد باز و بسته کردن این سلاح این است که برای باز و
بسته کردن آن می توان از یک فشنگ شلیک نشده به عنوان ابزار استفاده کرده و
پین های آن را به راحتی خارج کرد.در طراحی این سلاح مواردی چون وزن
معقول ، طول کم و قابلیت استفاده به صورت انفرادی مد نظر بوده است. استفاده
از پلاستیک و مقداری آلومینیم باعث شده تا وزن سلاح به طور محسوسی کاهش
پیدا کند. (اگر چه وزن آن کماکان زیاد می باشد که این وجه اشتراک تمامی
تیربارهای تغذیه شونده با نوار است.) جاسازی فنر ارتجاع درون قنداق سلاح و
به کارگیری نوع خاصی از گلنگدن نیز باعث کاهش طول سلاح شده است. یکی از
معایب تیربار M60 ، حساسیت فوق العاده آن به گرد و خاک و رطوبت می باشد که
این خود یکی از نقاط ضعف این تیربار در جنگ ویتنام بود. همچنین درصورت گیر
کردن و خارج نشدن پوکه فشنگ شلیک شده ، راه اندازی مجدد تیربار یک دردسر
اساسی می شود. دستگیره تپانچه ای شکل سلاح نیز توسط یک خار فنری شکننده به
بدنه سلاح چفت می شود که خود چفت شدن آن ، باعث شکستن یا از کار افتادن خار
فنری می شود.
مدل های مختلف تیربار M60 :M60E2 : نخستین گونه بهینه سازی شده تیربار M60 است که به منظور نصب بر روی تانک ها و خودروهای زرهی طراحی شد.M60E3
: این گونه در سال 1986 وارد خدمت شد و هدف از طراحی آن ، ساخت گونه ای
سبک تر و خوشدست تر بود. این مدل M60 ، نخستین گونه ای بود که به دوپایه
سرخود و تاشو مجهز شده بود. سیستم گاز این مدل ، ساده تر و مطمئن تر از مدل
های قبلی بود و برای آن یک سیستم ضامن بهینه سازی شده در نظر گرفته شده
بود. یک دستگیره حمل راحت و خوشدست نیز از تجهیزات این مدل به شمار می رفت.M60C
: تفاوت اصلی این مدل با انواع قبلی ، سیستم تغذیه آن بود. چرا که عملکرد
گلنگدن آن به کمک نیروی روغن فشرده صورت می گرفت نه با فشار گاز باروت. این
مدل ، درواقع برای نصب بر روی هواپیماها طراحی شد. نواخت تیر اینگونه ، با
نیروی برق کنترل می شد. گفته می شود چند قبضه از این مدل تیربار ، بر روی
برجک تانک های M60 امریکایی نصب شده است.M60D : این مدل به علت دارا
بودن 3 پایه قابل تنظیم ، قابلیت نصب بر روی انواع ناوچه و هلیکوپتر را
دارد. تفاوت آن با مدل M60C در این است که مدل M60D ، فاقد کنترل الکتریکی
نواخت تیر می باشد.انواع مهمات به کار رفته در تیربار M60 :انواع فشنگ های به کار رفته در این سلاح را می توان اینچنین برشمرد:فشنگ M61 از نوع ضدزرهفشنگ M62 از نوع رسامفشنگ M63 از نوع سرتختفشنگ M85 از نوع ساچمه ای کرویفشنگ M993 از نوع تنگستنی ضدزره (جدید)تمامی
این فشنگ ها ، درون نوار فشنگ فلزی مورد تآیید NATO قرار می گیرند. نوار
فشنگ های مورد استفاده در امریکا ، دارای 4 فشنگ معمولی و یک فشنگ رسام
هستند.
۹۱/۰۶/۰۹
۰
۰
مصطفی نداف