موشک هارپون یکی از معروفترین و قویترین سلاح های ضد کشتیست که با وجود
عمر طولانی آن هنوز یکی از موشک های اصلی ضد کشتی در نیروی دریایی آمریکا و
بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران است(هارپون به معنی نیزه ی شکار
نهنگ است)موشک هارپون بسور اختصاصی و تنها برای مقابله با کشتی ها
ساخته شد و اولین بار به خدمت نیروی زمینی و دریایی آمریکا در آمد موشک
هارپون بدلیل نیاز شدید نیرو های هوایی و دریایی در مدل های مختلف به تولید
انبوه رسید بعدها موشکSLAM که به معنی (Stand-off Land Attack Missile)
است از روی آن تولید گردید در 1965 نیروی دریایی بصورت آزمایشی در قالب
یک طرح پژوهشی بر روی موشک برای مقابله ی سطحی با زیر دریایی ها و با برد
45 کیلومتر شروع به بررسی نمود پس از نابودی رزم ناو اسرائیلی Eilat توسط
دو ناوچه ی موشک انداز ساخت روسیه در 1967 احمیت این پروژه دوچندان شد چرا
که نیاز به یک موشک ضد کشتی قوی در برابر اهداف سطحی بسیار حس میشد با سرعت
گرفتن رشد پروژه در 1970 اولین نمونه ی هارپون تحت عنوان ZAGM-84A مورد
آزمایش قرار گرفت با این وجود نتیجه ی آزمایشات رضایت بخش نبود در نتیجه
سال بعد این قرار داد طی مناقصه ای به شرکت McDonnell-Douglas اعطا گردید
بدنبال این امر مکدانل داگلاس طی مدت کوتاهی سه مدل مختلف از این موشک را
تدوین نمود و سریعا اولین تست ها انجام شد نمونه ی اولیه در 1972 آزمایش
شدمدل هایی که مکدانل داگلاس ارائه کرد به این ترتیب بود موشک هوا به دریا
مدل پایه AGM-84A و موشک دریا به دریا RGM-84A و زمین به دریا UGM-84A ولی
طرح ایراداتی نیز داشت از جمله برد کم در حالی که حد اقل نیاز به دامنه
برد 90 کیلومتر می بود که بعدها اصلاح شد اولین مدل در 1977 وارد خدمت
شد و اولین نمونه هم نمونه ی دریا به دریا بود پس از آن اولین نمونه ی هوا
به دریا (AGM-84A ) در 1979 بر روی هواپیما های P-3 اوریون نصب شد اولین
نمونه ی زمین به دریا هم در 1981 وارد خدمت گردید
ATM-84A/RTM-84A /UTM-84A-----------------------------------------------------------در
مدل پایه ی هار پون که در فاصله ی سالهای 1977 تا 1981 وارد خدمت گردید از
موتور های توربوجت Teledyne/CAE J402 استفاده میشد که بردی تا 185
کیلومتر را در انواع هوا پرتاب به موشک می بخشید در انواع دریا پایه و زمین
پایه از یک بوستر (راکت) با سوخت جامد نیز استفاده میشد (از مدل A/B44G-2
یا 3) در این مدل ها برد به 140 کیلومتر میرسیدپس از شلیک موشک به سمت
هدف موشک در سه محور توسط هواپیما یا ناو یا پایگاه لانچر کنترل میشود
البته موظک از یک سیستم کنترلی AN/DSQ-44 نیز بشکل کمکی استفاده می نمود
البته این سیستم با یک سیستم مکانیابی بصورت تجربی نیز پشتیبانی میشد که
خیلی قابل اعتماد نبود با این وجود عملکر آن در انواع پایه مثبت بود این
موشک از 4 باله ی صلیبی برای کنترل وضعی وتعادلی خود استفاده مینمود همچنین
از یک رادار مکایابی هدف AN/DSQ-28 فعال در باند J که نیاز مند قفل مستقیم
روی هدف و اصلاح از مبدا بود با این وجود استفاده از این سیستم در میادین
جنگ ریسک زیادی داشت چرا که شدیدا در برابر تجهزات جنگ الکترونیک آسپب پذیر
بود به همین دلی در بیشتر موارد رادار روشن نمی شد کلاهک موشک در انواع
هواپرتاب قابلیت جستجوی هدف در شعاع +/-45 درجه را داشت و از کلا هک های
WDU-18/B (221 کیلوگرمی) استفاده مینمودمدل RGM-84A از لانچر های سبک
MK 140 یا استاندارد MK 141 و بعدها از MK 112 یا MK 26 نیز استفاده شد
این مدل از بالچه های جمع شو و فلپ های باز شونده ی اضطراری در هنگام شلیک
بهرمند است و معمولا برای کنترل آن کشتی ها از سیستم کنترل آتش AN/SWG-1
استفاده مینمودند
UGM-84B , AGM-84B, RGM-84B------------------------------------------------------------این مدل به سفارش نیروی دریایی انگلیس از روی مدل A طراحی شد این موشک در نیروی دریایی انگلیس GWS-60 خوانده میشد
AGM-84C, RGM-84C , UGM-84C------------------------------------------------------------این
مدل که در نیروی دریایی آمریکا به Harpoon Block 1B معروف بود در 1982
وارد خدمت شد این موشک همانند مدل در خدمت نیروی دریایی انگلیس می توانست
در سطح کمی از دریا بسوی هدف حرکت کند و این به مشکل شدن یافتن آن کمک
میکردتوجه مدل های ATM آموزشی هستند
AGM-84D, RGM-84D, UGM-84D-----------------------------------------------------------هارپون
Block 1C یا همان مدل D با برد افزوده شده تا 220 کیلومتر با سوخت JP-10
در 1985 وارد خدمت شد در این مدل سیستم تدابیر متقابل ECCM تقویت شد و به
سطح قابل قبولی رسید و با سیستم کنترل آتش AN/SWG-1A کنترل میگردید مدل
RGM-84D بطور غیر مستقیم بسمت هدف حرکت مینمود که برای اختفا ی بیشتر محل
لانچر از این روش استفاده می شد
AGM-84E, RGM-84E------------------------------------------------------------این
موشک هما موشک معروف به اسلم است یا همان Block 1E SLAM در واقع این مدل
موشکی به معانی واقعی جدید بود موشکی با دقت بالای هدف گیری اهداف زمینی در
این مدل از سر جنگی WGU-10/B IIR مورد استفاده در موشک های AGM-65 ماوریک
و سیستم انتقال داده ی مورد استفاده در موشک های AGM-62 Walleye استفاده
شد طرح گسترش و ساخت اسلم از سال 1986 برای پروژه ی موشک حمله ی دقیق(
TSSAM ) طراحی و گسترش یافت و اولین نمونه ی آن در 1988 آزمایش شد و در
سالهای 90 و 91اولین آزمایش رزمی خود را در عملیات طوفان صحرا تجربه
کرد(توجه این نمونه علاوه بر قابلیت حمله به اهداف دریایی قابلیت حمله به
اهداف زمینی هم داشت)بعد ها که طرح TSSAM کنسل شد طرح اسلم که تا
اینجا یک طرح موقتی بود اولویت یافت این موشک از یک سیستم مختصات یاب برای
یافتن هدف بهره میبرد که در 60 ثانیه یه پایانی کنترل آن به سیستم انتقال
داده انتقال می یافت(سیستم AN/AWW-13 نصب بر روی هواپیمای شلیک کننده)که این امکان تصویر بداری هوایی از محل برخورد و مکان هدف را میداد(این موشک مانند ماوریک در نوک به یک دوربین مجهز بود)تنها مدل دیگری که از اسام ساخته شد RGM-84E سی اسلم بود که بعد ها پس از چند آزمایش کنسل شدشاید تنها ایراد این مدل برد کم آن بود تنها 93 km برد داشت)
AGM-84F, RGM-84F--------------------------------------------------------------این
موشک که مدل Block 1D بود این مدل بلند تر و سنگین تر از مدل های قبلی
بودو برد بیش از 315 km داشت و همچنین با سوخت داخلی بیشتر چرا که برای
استفاده ی در درجه ی اول توسط زیر دریایی ها طراحی گردید و مدل زمین به
دریا از آن تولید نشد سوخت اضافه ی آن این امکان را میداد که در صورتی که
در میانه ی شلیک و حرکت به سوی هدف هدف گم شد رادار آن وقت کافی برای هدف
یابی و حمله ی مجدد داشته باشد این مدل در 1989 وارد خدمت شد بسیاری از مدل
های Block 1C به این مدل ارتقاع یافتند
AGM-84G, RGM-84G, UGM-84G
-----------------------------------------------------------مدل Block 1G در واقع مدل آپگرید شده و کارامد تر Block 1C بودکه قابلیت حمله ی مجدد و همچنین سیستم جدید ECCM روی آن نصب شد
AGM-84H SLAM-ER -----------------------------------------------------------------این
مدل اسلم از روی AGM-84E تکمیل شدتکمیل آن از 1994 تا 1997 به طول انجامید
و در1998 وارد خدمت شد این مدل دارای بالهایی بزرگ شبیه به موشک های کروز
تاماهاوک بود و از یک کامپیوتر ماموریتی جدید AN/DSQ-61 استفاده میکرد با
کانال های جدید گیرنده ی GPS با سیستم انتقال اطلاعات با برد بیشتر و مقاوم
در برابر پارازیتبرای این مدل نرم افزار های جدیدی طراحی شد که کنترل
آن را برای کاربر رادار راحت تر میکرد این مدل از یک دوربین به همراه کلاهک
WDU-40/B با وزن 360 کیلوگرمی استفاده مینمود و بیشینه برد 280 کیلومتر
را داشت
RGM-84J-------------------------------------------------------------------در
سال 1996 مکدانل داگلاس (واپسین سالهای این شرکت) مدلی از هارپون تحت
عنوان هارپون 2000 که بعدها Harpoon Block 2 نامیده شد را روانه ی بازار
کرد که بعدها به یک سیستم جدید GPS با یک رادار جستجو گر و سیستم تدابیر
متقابل مجهز شدالبته Harpoon 2000"/Block 2 هیچگاه به معنای واقعی تولید نشد تنها برخی جنبه های آن در انواع در خدمت اعمال شد
AGM-84K ---------------------------------------------------------------------این
نمونه جدید ترین آپگرید مدل AGM-84H است که با سیستم اطلاح شده و سخت
افزار و نرم افزار بهینه شده در سال 2001 آماده شد و در 2002 وارد خدمت شد
این موشک به بسیاری از کشور ها از جمله امارات کره جنوبی تایوان و مصر
صادر گردید و عملا یک مدل صادراتی بود البته در کره تحت نام AGM-84L به
تولید انبوه رسید
تا کنون بیش از 7000 موشک هار پون و 1000 موشک اسلم تولید شده و تقریبا
هارپون مورد اعتماد ترین موشک موشک ضد کشتیست البته رقبای قوی از روسیه و
چین دارد اما تجریبیات داغ جنگی آن به آن برتری میدهد و تا آینده ای قابل
پیشبینی در میدان خواهد بود
۹۱/۰۱/۳۰
۰
۰
مصطفی نداف