اولین پرواز بر فراز قله دماوند اولین پرواز بر فراز قله دماوند در صبح ۲۷ آذرماه ۱۳۰۴ با حضور وزیر جنگ وقت صورت گرفت. این پرواز با سه فروند او هواپیماهای جدید فرانسوی که موتورهایی با قدرت ۵۰۰ اسب بخار داشتند انجام شد. هواپیماهای مزبور می توانستند در مدت کمتر از ۳۰ دقیقه، ۶ هزار متر اوج گیرند و همچنین با داشتن محموله ای به وزن ۸۰۰ کیلوگرم تا ارتفاع ۷۵۰۰ متری قابلیت پرواز داشتند، در صورتی که قبل از آن، هواپیماهایی که بر فراز تهران پرواز کرده بودند نتوانسته بودند تا ارتفاع ۶۰۰۰ متری اوج بگیرند. این مسافرت مهم هوایی از فرودگاه قلعه مرغی آغاز شد و مدت یک ساعت و ۳ دقیقه به طول کشید که ۲۸ دقیقه از این مدت صرف پرواز از تهران تا دماوند و ۳۵ دقیقه آن صرف پرواز بر روی قله دماوند و بازگشت به قلعه مرغی شد. اولین پرواز به خارج از کشور در تاریخ هواپیمایی ایران حکومت ترکیه در سال ۱۳۱۳ گروهی از کارکنان قوای هوایی ایران را دعوت کرد که همراه هواپیماهای خود دیدار دوستانه ای از آن کشور بعمل آورند. بعد از پذیرش این دعوت، پنج فروند هواپیمای اداکس (هورنت) ساعت ۳۰/۹ روز دوم آبان ماه ۱۳۱۳ در مسیر تهران – تبریز – اسکی شهر به سوی آنکارا به پرواز درآمده و وارد آسمان ترکیه گردیدند و در فرودگاه آنکارا فرود آمده و پس از ۱۵ روز توقف در آن کشور، روز ۱۷ آبان ۱۳۱۳ مراجعت نموده و ساعت ۱۲ همان روز در فرودگاه قلعه مرغی فرود آمدند. در این مأموریت بازدید، جمعاً ۱۳۱ ساعت و ۲۹ دقیقه به وسیله پنج فروند هواپیمای اعزامی پرواز انجام گرفت. پرواز به ترکیه و مراجعت از لحاظ تاریخ هواپیمایی سه مورد اولین در بر داشت: ۱- اولین پرواز هواپیمای متعلق به ایران با خلبان ایرانی در عبور از مرز و خروج از آسمان این کشور بود.۲- اولین پرواز جمع هواپیماها (به طور اعم) در خروج از آسمان ایران محسوب می شد. ۳- اولین پرواز جمع هواپیماهای متعلق به ایران با خلبانان ایرانی (به طور اخص) در خروج از آسمان این کشور به شمار میرفت. اولین عملیات نظامی با هواپیما هواپیما در ایران اولین بار در جنگ علیه “میرزا کوچک خان” به کار رفت که هواپیماهای انگلیسی با خلبانان انگلیسی در آن جنگ به مانور پرداختند.در سال ۱۲۹۸ که میرزا کوچک خان قیام کرد، دولت مرکزی یک نیروی ده هزار نفری مرکب از قزاق، سرباز و ژاندارم، شامل توپخانه، آماده و به سوی گیلان اعزام کرد. انگلیسیها که آن موقع در جنوب ایران بودند، تصمیم گرفتند قوای دولتی را علیه میرزا کوچک خان تقویت کنند و به همین دلیل دو فروند هواپیما را با خلبانان انگلیسی مأمور پشتیبانی قوای زمینی دولتی کردند. این ظاهراً اولین باری بوده است که قوای نظامی ایران از پشتیبانی هواپیما برخوردار بوده است. اولین فرودگاه ایران تا نیمه اول سال ۱۳۰۱ در تهران زمین مشخص برای نشستن و برخاستن هواپیما وجود نداشت؛ ولی چـــنــانـکــه روزنامه “ایران” در شماره ۷ تیرماه ۱۳۰۱ خود می نویسد: در پی درخواست انگلیس برای ورود دو فروند هواپیما به تهران و اختصاص محلی برای فرود آنها، دولت وقت، زمین قلعه مرغی را برای این منظور اختصاص داده و به یاری زندانیان شهربانی وقت به تسطیح آن اقدام کرده است. عین خبر روزنامه مذکور چنین است: « به طوری که اطلاع حاصل نموده ایم قریباً دو فروند آئروپلان که متعلق به دولت انگلیس است در هوای تهران پرواز خواهد کرد و ورود آئروپلانهای مزبور قبلا به دولت ایران اطلاع داده شده. اختصاص محلی را جهت فرود آمدن تقاضا نموده اند؛ لذا به اداره نظمیه اطلاع داده شده که در بیرون دروازه محل مناسبی را برای پائین آمدن آنها تهیه و در صورت پست و بلندی، محل را تسطیح نمایند. اداره نظمیه نیز در اطراف قلعه مرغی، سمت امامزاده حسن را برای فرود آمدن آئروپلان اختصاص داده و عده ای از محبوسین نظمیه هم چند روز است مشغول تسطیح آنجا هستند که برای ورود آئروپلان حاضر باشد.»سپس روزنامه مذکور در شماره پنجشنبه ۹ مرداد ماه ۱۳۰۱ خود می نویسد: « دو فروند آئروپلان انگلیسی که اخیرا از بغداد به تهران آمده، در قلعه مرغی فرود آمده از صبح روز گذشته در آسمان تهران به پرواز و نمایش مشغول بوده و در پایان در قلعه مرغی فرود آمدند.» اولین کارخانجات هواپیما سازی ماشین آلات کارخانجات هواپیمایی در سال ۱۳۱۴ نصب و برای بهره برداری آماده گردید. لوازم این کارخانجات که از تاریخ ۲۱ شهریور ماه ۱۳۱۵ “شهباز” نامیده شد، به منظور انجام تعمیرات اساسی و سوار کردن قطعات هواپیماهای مختلف در سال ۱۳۱۲ از انگلستان خریداری گردید. این کارخانه علاوه بر تعمیرات اساسی با استفاده از قطعات و مواد اولیه مورد لزوم، موفق شد تا قبل از ۱۳۲۰ تعدا قابل ملاحضه ای هواپیماهای مشقی و جنگی ساخته و تحویل نیروی هوایی نماید (از انواع هواپیماهای تایگر موس، اداکس و هایند). در اول مرداد ماه ۱۳۱۷ نخستین سری از هواپیماهای ساخت این کارخانه پرواز نمود. برنامه ساختن هواپیما توسط این کارخانجات تا سال ۱۳۱۸ اجرا شد ولی از این تاریخ به بعد به سبب بروز جنگ جهانی و نرسیدن مواد اولیه این برنامه متوقف شد. اولین نمایش هواپیماهای نظامی در تهران طبق نوشته روزنامه “ایران” اولین نمایش پرواز طیارات قشونی در تهران، ساعت ۳ بعدازظهر روز یکشنبه پنجم خردادماه ۱۳۰۳ ه.ش. در آسمان قلعه مرغی انجام گرفته است. اولین هواپیما که در ایران ساخته شد در سال ۱۳۰۹ یک بدنه کامل از هواپیمای نوع “دوهاویلاند ۹-آ” در تعمیرگاه قلعه مرغی توسط ستوان دوم “سیاوش سیاهپوش” به ساختمان گذاشته شد و با استفاده از بالهای ساخته شده (یدکی) به یک هواپیمای کامل مبدل و آماده پرواز گردید و آزمایش هوایی شد و مشخص گردید که از هر نظر هواپیمای نامبرده همطراز هواپیماهای “دوهاویلاند ۹-آ” خریداری شده از دولت شوروی می باشد. اولین کسی که در ایران خلبانی آموخت نایب سوم “علی اصغر ملک” اولین کسی به شمار می رود که فن خلبانی را در ایران فراگرفته و در تاریخ اول تیرماه سال ۱۳۰۹ از عهدهً امتحانات مربوطه برآمده و به سمت خلبانی مشغول خدمت گردیده و این موضوع با درج در مـــــاده ۱۶ حکم نمره ۵۹ ادارهً هواپیمایی کل قشون رسمیت یافته است. لیکن پس از تأسیس مدرسه خلبانی با توجه به اینکه اخذ گواهینامه این مدرسه شرط رسمیت در خلبانی نظامی و استفاده از مزایای قانونی آن بوده؛ لذا علی اضغر ملک که آن موقع در درجه نایب دومی و کفالت آجودانی فوج نمره ۱ مختلط هواپیمایی را داشت، با حفظ شغل سازمانی، دوره مدرسه خلبانی را نیز طی کرده و طبق ماده ۱۵ حکم نمره ۹۶ مورخ ۲۷/۲/۱۳۱۲ قوای هوایی خلبان مدرسه دیده و دارای گواهینامه رسمی گردیده است؛ و به این ترتیب علی اصغر ملک اولین کسی نیز به شمار می رود که فارغ التحصیل مدرسه خلبانی در ایران شده و تصدیق خلبانی این مدرسه را دریافت کرده است. اولین مدرسه خلبانی در ایران در شهریور سال ۱۳۱۱ اولین مدرسه خلبانی تأسیس گردید. محصلین اولین دوره خلبانی که از بین صدها داوطلب به عنوان واجدین شرایط انتخاب و پذیرفته شدند، ۲۰ نفر بودند که از بین آنها ۱۴ نفر فارغ التحصیل شدند. اولین خلبان ایرانی که گواهینامه خلبانی دریافت کرد در ۱۳ خرداد ماه ۱۳۰۲ که اولین دسته از افسران ایرانی از رسته های مختلف ارتش انتخاب و برای تکمیل تحصیلات نظامی به کشور فرانسه اعزام شد، یک افسر (سرهنگ احمدخان نخجوان از تیپ گارد پیاده) نیز جزو دسته مذکور جهت تحصیل در رشته هواپیمایی فراگرفتن فن خلبانی اعزام گردید. وی اولین ایرانی است که گواهینامه خلبانی دریافت داشته است. اولین خلبانی که در یک سانحه هوایی جان سپرد در سال ۱۳۱۱ بیست فروند هواپیمای “مشقی تایگر موس” خریداری شده و از “دوهاویلاند” انگلیس در صندوق ها به وسیله کشتی وارد خرمشهر و از آنجا به اهواز منتقل شدند و از ۲۴ آبان آن سال هیأتی مرکب از عده ای خلبان و مکانیسین جهت آماده کردن، آزمایش پرواز و انتقال هواپیماهای جدید به تهران، عازم جنوب شدند. پنج فروند از این هواپیماها صبح روز ۱۲ آذرماه ۱۳۱۱ بوسیله خلبانان ایرانی از اهواز پرواز و ساعت ۳۰/۱۱ همان روز به تهران رسیدند. چهارده فروند دیگر در سه مرحله تا سوم بهمن ماه سال ۱۳۱۱ به تهران پرواز داده شدند. یک فروند از این هواپیماها نیز حین آزمایش پرواز در اهواز نخستین سانحه منجر به مرگ خلبان را در تاریخ هواپیمایی ایران به وجود آورد. خلبان تایگر موس که در این سانحه جان سپرد. دیدگاه ها : 0 نظرات آخرین ویرایش: - - تاریخچه هوانوردی در ایران دوشنبه 5 مهر 1389 12:32 ق.ظ نویسنده : ali hossein Gholami //delaram shapouri شرکت هــــوانــــوردی هــما کـــه در مجامـــع بین المللی به "ایران ایر" معروف است، در ماه فوریه سال 1962 توسط دولت وقت ایران تاسیس گردید. در آن زمان، مجلس با تصویب لایحه ای به هما اجازه داد تا کنترل تمام اموال و دارایی های دو شرکت هـــــــــوانـــــــــوردی ایران ایرویز و خدمات هوانوردی ایران را در دست بگیرد. ایران ایر بعد از گذشت مدت کوتاهی از کنترل دو شرکت یاد شده، موفق شد با تلاش و کوشش فراوان برای خود در میان دیگر شرکت های هوانوردی جهان، وجهه ای در خور نام ایران بیابد. ب ا وجودی که در ابتدا هما یک شرکت کوچک قلمداد می شد، ولی درعین حال نقش بسیار مهمی در شبکه حمل و نقل هوایی بین المللی ایفا می کرد. بعد از چند سال فعالیت، شمار پرسنل شرکت هما به 12 هزار نیروی فنی و باتجربه بالغ گردید. در سال 1970 مدیرعامل هما به دلیل موفقیت چشمگیرش در اداره و کنترل ایران ایر، به ریاست سازمان بین المللی شرکت های هوانوردی موسوم به یاتا )IATA( برگزیده شد. با وجودی که مالکیت شرکت ایران ایر کاملاً در اختـیار دولت می باشد، ولی هما جزو معدود شرکت های هوانوردی است که تا سال 1979 همچنان سودآوری خود را حفظ کرده بود. ایران ایر در دهه 70 میلادی علاوه بر خدمات پروازی از طریق تا‡سیس هتل های زنجیره ای هما، به ارایه خدمات رفاهی فرودگاهی به مسافران پرداخته است. در حال حاضر هتل های شرکت هما در شهرهای تهران، شیراز، بندرعباس، رامسر و مـشـهد به مسافران داخلی و خارجی خدمات رفاهی ارایه می دهند. به علاوه، قرار است یک هتل 42 طبقه دیگر در محل کنونی هتل هما ساخته شود که به گفته مدیران شرکت ایران ایر، بزرگ ترین هتل خاورمیانه خواهد بود. پارس ایر پارس ایر اولین شرکت هوانوردی ایران است که در سال 1969 فعالیت رسمی خود را آغاز کرد. این شرکت اولین هاب پروازی خود را در مشهد مقدس تا‡سیس کرد که از آنجا به شهرهای طبس و بیرجند پرواز می نمود. اولین هواپیمایی که توسط این شرکت به خدمت گرفته شد، یک هواپیمای شش سرنشین از نوع Shrike 500B بود. در سال 1975 ناوگان پارس ایر، با 32 هواپیمای مختلف از جمله 4 فروند هواپیمای فوکر، خدمات پروازی خود را به 14 شهر مختلف ایران گسترش داد. پارس ایر تا سال 1979 خصوصی بود تا اینکه با پیروزی انقلاب اسلامی، ملی اعلام شد و به ایران ایر واگذار گردید. خطوط هوایی ویژه شرکت خطوط هوایی ویژه با هدف ارایه خدمات ویژه به سازمان های دولتی نظیر بذرپاشی و سـمپاشــی هــوایــی، بازبـیـنــی و کـنترل خــطـوط برق رسانی ولتاژ بالا، مراقبت از جنگل ها، پست هــوایــی و آـتـش نـشانـی هـوایـی ـتا‡سـیس گردید. سهامداران این شرکت پارس ایر و ایرتاکسی با سهم 51 درصد و هور آسمان با سهم 49 درصد بودند. به جز شرکت خطوط هوایی ویژه، چند شرکت کوچک هوایی دیگر نیز در ایران تاسیس شدند که از آن میان می توان به ایرتاکسی و ایر سرویس اشاره کرد که به ترتیب در سال های 1958 و 1962 تا‡سیس گردیدند. ایرتاکسی ویژه پروازهای عمومی داخلی چارتر و ایرسرویس برای ارایه خدمات پروازی به شرکت ملی نفت ایران تا‡سیس شده بودند. سازمان هواپیمایی کشوری درست بعد از چند سال که از اختراع هواپیما می گذشت، جهانیان به این نتیجه رسیدند که هوانوردی تنها یک موضوع و پدیده داخلی نبوده و باید با آن به صورت بین المللی برخورد کرد. فرانسه اولین کشوری بود که با دعوت از 18 کشور اروپایی در سال 1910 اقدام به برگزاری یک کنفرانس ویژه در این مورد نمود. درخلال این نشست بسیار مهم و تاریخی، شرکت کنندگان چند اصل مهم هوانوردی را پایه گذاری کردند. این نشست گردهمایی های بعدی را به دنبال خود داشت و در نهایت به تا‡سیس سازمان ایکائو )ICAO( منجر گردید. ایکائو که مسوِ ولیت تدوین و تنظیم استانداردهای عملیاتی و فنی هوانوردی را بر عهده دارد، از سال 1947 رسماً فعالیت خود را آغاز کرده است. بـــه دنبال آغاز فـعالـیت های هــوانــوردی در کشورمان در سال 1946، نیاز به تشکیل یک سازمان دولتی برای نظارت بر امور هوانوردی داخلی و خارجی بیش از پیش احساس شد. در نتیجه با فرمان دولت وقت (قـوام السلـطـنـه)، سازمان هـواپیمایی کشوری به عنوان بخشی از وزارت راه و ترابری تا‡سیس گردید. سازمان هواپیمایی ایران در 19 ژوییه سال 1949 به عضویت رسمی ایکائو درآمد. ایران ایرویز در دسامبر سال 1944 گروهی از سرمایه داران ایرانی متشکل از مدیران سابق دولتی و چند تن از بازرگانان و تجار برجسته، شرکت هوایی ایران ایرویز را در قالب یک شرکت هوایی خصوصی تا‡سیس کردند. بعدها چند تن از همین افراد، اولین سازمان مسافرتی و گردشگری کشورمان را با عنوان ایران تور پایه گذاری نمودند. در صنعت هوانوردی یــک قاعده کلــی وجـود دارد مبـنـی بر ایـنـکـه، شرکت های کوچک و نوپا برای استفاده از توان تخصصی و فنی شرکت های با تجربه این صنعت، با آنها قرارداد همکاری امضاء می کنند. به همین دلیل، در سال 1945 ایران ایرویز قبل از خرید هر نوع هـواپیمایی با شرکت آمریکایی TWA، که یک شرکت بزرگ هوانوردی داخلی و بین المللی بود و 17 سال سابقه فعالیت در صنعت هوانوردی داشت، موافقتنامه همکاری امضاء نمود. این موافقتنامه به ایران ایرویز امکان می داد تا از دانش فنی این شرکت باتجربه به نفع صنعت هوانوردی ایران بهره برداری کند. براساس موافقتنامه یاد شده، 10 درصد از سهام ایران ایرویز به TWA واگذار گردید.اولین خلبانان زن ایرانی خانم آینا اَفشید، اولین بانوی ایرانی است که در سال 1946 توسط شرکت ایران ایرویز برای خلبانی هواپیماهای تجاری به استخدام درآمد. وی در زمره اولین گروه از بانوان ایرانی است که در کلوپ پروازی ایران با مدرک خلبانـــــــــــــی بازرگانــــــــــــی، فارغ التحصیل شد. خانم افشید اولین پرواز خود را به عنوان کمک خلبان با یک هواپیمای DC-3 شرکت ایران ایرویز به انجام رساند. وی بعد از مدت کوتاهی به دلایل نامعلوم این حرفه را کنار گذاشت. بعد از او خانم ها عفت تجارتچی و صدیقه دولتشاهی، دو بانوی دیگر ایرانی بودند که موفق به کسب درجه خلبانی و پرواز با هواپیماهای مسافربری شدند. تاریخچه ادوار صنعت هواپیمایی ایران بعد از گذشت حدود 80 سال از عمر صنعت هوانوردی ایران، می توان گفت این صنعت هشت دوره متفاوت زمانی را پشت سر گذاشته است که عبارتند از: )1 دوره ( 1923-1927تاسیس نیروی هوایی ارتش) )2 دوره ( 1927-1932آغاز به کار خط هوایی یونکرز آلمان در ایران) )3 دوره ( 1932-1938دوره غیبت حمل و نقل هوایی تجاری و بازرگانی) )4 دوره ( 1938-1946تاسیس خط هوایی وزارت پست، تلگراف و تلفن) )5 دوره ( 1945-1961تاسیس خطوط هوایی ایران ایرویز و پرشین ایرسرویس) )6 دوره ( 1961-1962تاسیس خط هوایی ایران یونایتد) )7 دوره ( 1962-1979تاسیس ایران ایر و دوره شکوفایی صنعت هوانوردی کشور) )8 دوره 1979 تاکنون: (دوره بعد از انقلاب و عصر شرکت های هوایی چندگانه) اولین هواپیمای ساخت ایران اولین هواپیمای ساخت ایران که ستوان دوم خلبان سیاوش سیاهپوش آن را با موفقیت آزمایش کرد، با نام DeHaviland DH9A در سال 1930 توسط مختصصان داخلی طراحی و ساخته شد. با وجودی که این اولین تجربه ساخت هواپیما در داخل به شمار می رفت، ولی چند سال بعد از آن، ایران صاحب یک کارخانه هواپیماسازی شد که قادر بود چند مدل مختلف هواپیما را مونتاژ و تعمیر کند. در سال 1933 ماشین آلات مورد نیاز کارخانه هواپیماسازی شهباز از انگلستان خریداری و در سال 1935 نصب و راه اندازی شدند. این کارخانه در آن زمان اقدام به تولید یک سری هواپیماهای جنگنده و آموزشی نظیر Tiger Moth، Hawker Audax و Hawker Hind می کرد. سال 1938 اولین مجموعه از تولیدات کارخانه شهباز آماده بهره برداری شد، اما متاسفانه با شروع جنگ جهانی دوم و اشغال ایران توسط نیروهای متفقین، کارخانه شهباز نیز توسط نیروهای انگلیسی مصادره گردید.