موشک هوا به هوای AIM-4 اولین موشک هوا به هوای هدایت شونده ای بود که توسط نیروی هوایی آمریکا مورد استفاده قرار گرفت .تلاش
ها برای طراحی و تولید یک موشک هوا به هوای هدایت شونده استاندارد
بلافاصله بعد از پایان جنگ جهانی دوم در سال 1946 آغاز شد . در ابتدا
مناقصه ای با کد MX-798 برای
ساخت موشک هدایت شونده هوا به هوایی با سرعتی زیر سرعت صوت برگزار شد که
شرکت هیوز برنده آن شد طولی نکشید که مناقصه قبلی جای خود را به مناقصه
دیگری با کد MX-904
داد که هدف آن ساخت موشکی با توانایی های خواسته شده در مناقصه قبلی ولی
با سرعت بالای صوت بود .مانند مناقصه قبلی برنده این مناقصه هم شرکت هیوز
بود . در ابتدا قصد بر این بود تا از این موشک در بمب افکن ها استفاده شود
تا آنها هم توان دفاع از خود را در آسمان داشته باشند ولی در سال 1950 این
تصمیم عوض شد و قرار بر این شد تا از موشک فقط در جنگنده ها استفاده شود .
طراحان
و مهندسان شرکت هیوز به سرعت مشغول کار شدند و توانستند در سال 1949 اولین
آزمایش شلیک موشک را انجام دهند . در آن زمان نام مستعار Falcon برای موشک انتخاب شد و موشک با عبارت AAM-A-2 کد گزاری شد . کمی بعد در سال 1951سیاست نام گذاری تسلیحات تغییر یافت و موشک جدید F-98 نامیده شد . در سال 1955 سیاست نام گذاری تسلیحات مجددا تغییر یافت و این بار موشک GAR-1 نامیده شد .
مدل های اولیه موشک با نام های GAR-1 و GAR-2 در سال 1956 وارد خدمت شدند و بر روی جنگنده های F-89 و F-101 و F-102 مورد استفاده قرار گرفتند .
GAR-1 موشکی با هدایت راداری نیمه فعال(SARH)
بود و بردی حدود 5 مایل (تقریبا 8 کیلومتر) داشت . از این نمونه در حدود
4000 عدد تولید شد . بعدها نمونه ارتقا یافته این مدل با نام GAR-1D (بعدا AIM-4A ) جایگزین آن گردید . از نمونه ارتقا یافته GAR-1D نیز 12000 عدد تولید شد .GAR-2 (بعدا AIM-4B )موشکی حرارت یاب بود که فقط قابلیت شلیک به هواپیمای دشمن از ساعت 6 یا عقب هواپیما را دارا بود . برد این موشک با برد موشک GAR-1 برابر بود ولی موشک GAR-2 در حدود 7 کیلوگرم سنگین تر از نمونه هدایت راداری بود . این موشک نیز با نمونه ارتقا یافتهGAR-2A (بعدا AIM-4C ) که دارای جستجوگر حرارتی قوی تری بود تعویض شد . از این دو نمونه مجموعا 26000 عدد تولید شد .lوشک های فالکن اولیه دارای سر جنگی کوچکی بودند که فقط 3.4 کیلوگرم وزن
داشت و این خود از کارایی موشک کم می کرد . در سال 1958 شرکت هیوز نسل
جدیدی از موشک فالکن را با نام سوپر فالکن طراحی و تولید کرد . موشک های
این نسل دارای موتور قویتری بودند که باعث افزایش سرعت و برد آنها شده بود .
سر جنگی آنها بزرگتر شده بود و وزنی در حدود 13 کیلوگرم داشت (تقریبا 4
برابر نمونه قبلی ) و همچنین موشک ها از سیستم هدایتی بهتری بهره می بردند .
در میان نسل موشک های سوپرفالکن موشک های GAR-3 (AIM-4E) و GAR-3A(AI-4F) دارای هدایت راداری نیمه فعال بودند و موشک GAR-4A(AIM-4G) از هدایت حرارتی بهره می برد .
در حدود 2700 عدد از موشکهای هدایت راداری و 3400 عدد از موشک های هدایت حرارتی سوپر فالکن نیز تولید شد .
در سال 1962 سیاست نامگذاری تسلیحات مجددا تغییر کرد و موشک با کد AIM-4 کدگزاری شد .آخرین مدلی از فالکن که وارد خدمت شد نمونه AIM-4D بود که بدنه آن ترکیبی از موشک های GAR-1 و GAR-2 بود و از جستجوگر حرارتی موشک GAR-4A در آن استفاده شده بود .
با شروع جنگ ویتنام جنگنده های نیروی هوایی آمریکا راهی ویتنام شدند به
تبع آن فرصتی برای بررسی کارایی موشک فالکن در میدان جنگ بوجود آمد . تا
اواسط جنگ موشک فالکن کارنامه بسیار بدی از خود بر جای گذاشته بود و تنها
موفق به شکار 5 هواپیما شده بود . از این رو پیش از پایان جنگ و در سال
1969 موشک فالکن از خدمت کنار گذاشته شد و جای خود را به موشک استاندارد
نیروی دریایی AIM-9 Sidewinder داد . با این وجود شرکت هیوز ناامید نشد و شروع به انجام تغییراتی بر روی AIM-4D کرد و در سال 1970 نمونه جدیدی را با کد XAIM-4H تولید کرد ولی پرونده آن به بایگانی سپرده شد .
بعدها
نمونه های جدید و کارآمد تری از موشک فالکن ساخته شد ولی آنها نیز یا وارد
خدمت نشدند یا با وجود موشک های قدرتمندی مانند سایدوایندر یا اسپارو
فرصتی برای عرض اندام آنها وجود نداشت . اما این شکست نیز نتوانست در کار
شرکت هیوز خللی وارد کند و این شرکت توانست با ساخت موشک های قدرتمندی چون AIM-54 Phoenix و AIM-120 AMRAM بازگشت موفقی به بازار تسلیحات هوایی داشته باشد.
مشخصات : (موشک AIM-4 C/D )
طول : 1.98 متر – 2.02 متر
قطر : 16.3 سانتی متر
وزن : 54 کیلوگرم – 64 کیلوگرم
سرعت : 3 ماخ
برد : 9.7 کیلومترسرجنگی : 3.4 کیلوگرم
۹۱/۰۱/۰۳
۰
۰
مصطفی نداف